འདོན་སྤེལ། ༢༠༡༡/༡༢/༡༩
ད་ནངས་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བཞུགས་སྒར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་དུ་ཨུ་རུ་སུའི་ནང་པ་ ༡༦༠༠ ཙམ་དང་། བོད་ནས་གསར་འབྱོར་བ་ ༡༩༠༠ གཙོས་པའི་ཁྱོན་མི་ ༦༠༠༠ བརྒལ་བར་བཀའ་ཆོས་གནང་མགོ་བཙུགས་ཡོད།
ཨུ་རུ་སུའི་ནང་པའི་དད་ལྡན་པས་ཇི་ལྟར་གསོལ་འདེབས་ཞུས་དོན་ལྟར། དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༩ ཉིན་གྱི་ཞོགས་པའི་ཆུ་ཚོད་ ༩ དང་ཕྱེད་ཀའི་སྟེང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བཞུགས་སྒར་ངྷ་ས་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ། ཨུ་རུ་སུ་ནས་ཕེབས་པའི་ཐུ་བ་དང་བྷུ་རུ་ཡཱ་ཐུ ཁལ་མིག་བཅས་ཀྱི་ནང་པའི་ཆོས་ཞུ་བ་ ༡༦༠༠ དང་། བོད་ནས་གསར་འབྱོར་བ་ ༡༩༠༠། ངྷ་སའི་སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་དང་འཛམ་གླིང་ཕྱོགས་མཐའ་ནས་ཆོས་ཞུ་བ་ ༦༠༠༠ བརྒལ་བར། དུས་ཡུན་ཉིན་གསུམ་རིང་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་མཛད་པའི་༼རྟོགས་བརྗོད་མདུན་ལེགས་མ༽དང་། དགེ་བཤེས་གླང་རིང་ཐང་པ་རྡོ་རྗེ་སེངྒེས་མཛད་པའི་༼བློ་སྦྱོང་ཚིག་བརྒྱད་མ༽གཉིས་བཀའ་ཁྲིད་གནང་མགོ་བཙུགས་ཡོད།
གསུང་ཆོས་མགོ་འཛུགས་མ་གནང་གོང་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཨུ་རུ་སུའི་ནང་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནས་ཕེབས་པའི་དད་ལྡན་ཆོས་ཞུ་བ་ཚོར་གསུང་ཆོས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་སྟེ། གསུང་ཆོས་ཀྱི་གདུལ་བྱ་གཙོ་བོ་ཕ་མེས་དུས་ནས་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་ལ་དད་པ་བྱེད་མཁན་བྷུ་རུ་ཡཱ་ཐི་དང་། ཁལ་མིག ཐུ་བ་བཅས་ཡིན་སྐོར་དང་། ལོ་ངོ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོའི་སྔོན་ལུང་པ་དེ་དག་ནས་བོད་ལ་སློབ་གཉེར་དུ་ཡོང་སྟེ་ལོ་མང་སློབ་སྦྱོང་གནང་སྟེ། མཁས་པ་རྩེ་སོན་པ་མང་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། མཁས་པ་དེ་ཚོས་སྤུས་དག་གི་ཡིག་ཆ་གང་མང་བརྩམས་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་།
དེའི་རྗེས་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་དེ་རིང་གི་གདུལ་བྱ་གཙོ་བོ་གཅིག་བོད་ནས་ཕེབས་པའི་གསར་འབྱོར་ཚོ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་ཏེ། གསར་འབྱོར་བ་ཚོར་ཆོས་འཆད་ཉན་གྱི་གོ་སྐབས་རག་གི་མེད་སྟབས། གསུང་ཆོས་སྐབས་གཟབ་ནན་གྱིས་ཉན་དགོས་སྐོར་གསུངས་དོན། “ དེ་རིང་བོད་ནས་གསར་འབྱོར་སྟོང་ཕྲག་ལྷག་ཕེབས་ཡོད་པ་ཚོ་གདུལ་བྱ་གཙོ་བོ་ཆགས་ཡོད། ཁྱེད་ཚོ་སྡོད་ས་རང་གི་ལུང་པ་ཡིན་ནའང་རང་དབང་ཡོད་པ་མ་རེད། རང་དབང་མེད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་དད་པ་དང་དགའ་ཞེན་བྱས་ན་འགྲིག་གི་མེད་པར། བོད་པ་ཞིག་གིས་རྒྱ་ཡི་ཞེན་ཁོག་བྱ་དགོས་པའི་གནས་སྟངས་འོག་ལྷུང་ཡོད། ང་དགུ་གོང་ལ་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གང་སར་མཁས་གྲུབ་གཉིས་ལྡན་གྱི་སྐྱེས་བུ་མང་པོ་ཡོད་ཀྱང་། དེ་ཚོ་ད་ཆར་རིམ་བཞིན་རྫོགས་སྟེ་ཆོས་ཡག་པོ་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་ཐུབ་མཁན་དཀོན་པོ་ཆགས་ཡོད། ས་ཁུལ་ཕལ་ཆེ་བ་ཆོས་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་རྒྱུར་དམ་དྲག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་རིང་ཁྱེད་ཚོར་ནང་ཆོས་གང་འདྲ་ཡིན་མིན་ཐོག་ཉན་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་ཡོད་སྟབས། གཟབ་གཟབ་བྱས་ཏེ་ཉན་རོགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། སངས་རྒྱས་ཆོས་དེ་དད་པ་དང་སྨོན་ལམ་རྒྱག་རྒྱུ་གཅིག་པུ་མ་རེད། སོ་སོའི་སེམས་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་སྟེ་མི་ཡ་རབས་བཟོ་རྒྱུ་ཞིག་དང་། སྤྱོད་པ་བཟང་པོའི་ཐོག་རང་སྐྱིད་པ་དང་གཞན་བདེ་བ་ཞིག་གནང་དགོས་པ་རེད། སེམས་མི་ཤེས་པའི་གཞན་དབང་དུ་སོང་བ་དེ། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བློ་ཞིག་ལ་བསྒྱུར་རྒྱུ་དེ་ནང་ཆོས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་རེད་ཅེས་ ” གསུངས།
༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ངྷ་ས་ཁུལ་ནས་ཕེབས་པའི་ཆོས་ཞུ་བར། “ ངྷ་སར་སྙིགས་མར་གནས་པའི་སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ངོས་ཀྱིས་ཆོས་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་པ་ཐེངས་མང་ཉན་ཡོད་པ་རེད། ཁ་ཤས་ཀྱིས་དེ་འཆར་ཅན་ལྟ་བུ་རེད་བསམ་མཁན་ཡོད་སྲིད་ཀྱང་། འཆར་ཅན་རེད་བསམ་མཁན་ཚོ་འདིར་ཡོང་དགོས་དོན་ཡོད་པ་མ་རེད། ཆོས་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཉན་པའི་བཟོ་འདྲ་བོ་མ་རེད། ལོ་རྒྱུས་ཡིན་ན་ཐེངས་གཅིག་ལ་ཉན་ན་ཐེངས་གཉིས་པ་གསུམ་པ་བསྐྱར་དུ་ཐོས་དགོས་དོན་ཡོད་པ་མ་རེད། ཆོས་ནི་སེམས་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། ཡང་ཡང་ཐོས་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ན། སེམས་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུ་དང་རིག་པ་གསར་པ་རྙེད་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་ཡོང་གི་རེད་ ” ཅེས་གསུངས།
མཐའ་མར་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་དང་ཀོ་རི་ཡ། ཝེ་ཐི་ནམ་བཅས་ཀྱི་ཆོས་ཞུ་བར་ནང་ཆོས་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ་ཤེས་ནས་དད་པ་འཐོབ་ཐུབ་པ་ཞིག་དང་། རྒྱུ་མཚན་ཤེས་ཏེ་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ནང་པ་ཞིོག་བྱ་དགོས་སྐོར་གྱི་བཀའ་སློབ་བསྩལ་རྗེས། ནང་ཆོས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས་སྐོར་ལ་གསུངས་དོན། “ འཛམ་གླིང་ཐོག་སྟོན་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད་ལ། ཆོས་ལུགས་ཀྱང་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། ཆོས་ལུགས་དེ་དག་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་སྐྱེས་བུ་ཚད་ལྡན་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། ཡིན་ནའང་ནང་ཆོས་དེ་ཚོ་དང་གཅིག་མཚུངས་རེད་བསམ་པ་ཡིན་ན། སངས་རྒྱས་པའི་དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆ་དེ་མ་ཤེས་པ་རེད། སངས་རྒྱས་པར་མཚོན་ན་བྱམས་དང་བརྩེ་བ། བཟོད་པ་སོགས་རྟེན་འབྱུང་གི་ལྟ་བའི་ཐོག་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ངོ་འཕྲོད་ཐུབ་པ་ཞིག་གནང་དགོས་ཞེས་ ” གསུངས།
ད་ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་དུས་འཁོར་བཀའ་དབང་ཐེངས་ ༣༢ པ་བསྩལ་རྒྱུ་ཡིན་འདུག
Friday, December 30, 2011
Wednesday, December 28, 2011
༢༠༡༡ ལོར་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་གནས་ཚུལ་ཆེ་ཁག
༡༽ ༢༠༡༡ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་༣ པའི་ནང་གི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བཅུ་བཞི་པའི་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་༧གོང་ས་མཆོག་བགྲེས་ཡོལ་ཆ་ཚང་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པའི་གསུང་འཕྲིན་༢༠༡༡ ཟླ་༣ ཚེས་༡༡ ཉིན་འཁོད་པ་ཞིག་གནང།
༢༽ ཕྱི་ཟླ་༤ ཚེས་༢༧ ཉིན་དབུས་འོས་བསྡུ་ལས་ཁང་ནས་བོད་རྒྱལ་ཡོངས་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོ་གྲུབ་པ་དང་། མི་མང་གིས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་བཀའ་ཁྲི་བློ་བཟང་སེང་གེ་དང། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་བསྡུའི་གྲུབ་འབྲས་གསལ་བསྒྲགས་བྱས།
༣༽ ཕྱི་ཟླ་༤ པའི་ཚེས་༢༥ ནས་ཉིན་༢༤ རིང་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་རུ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དབུས་རྒྱུན་ལས་གསུམ་གྱིས་བོད་ནང་གི་ལས་འགུལ་བར་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་དང་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་གནོན་ལ་ཟས་བཅད་ངོ་རྒོལ་བྱས་མཐར་བོད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་རྣམས་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་དབུ་ཁྲིད་མང་པོས་ཟས་བཅད་པའི་གཟུགས་པོའི་གནས་སྟངས་སྐྱོ་པོ་ཆགས་ཡོད་པར་བརྟེན། ལས་འགུལ་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་བ་ལྟར་མཚམས་འཇོག་བྱས། སྐབས་དེར་བོད་རིགས་གནས་སྡོད་བྱེད་སའི་ས་གནས་གང་སར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ།
༤༽ ཕྱི་ཟླ་༥ ཚེས་༢༡ ནས་ཉིན་བཞིའི་རིང་དྷ་སར་༧གོང་ས་མཆོག་བགྲེས་ཡོལ་སྐོར་ལ་བོད་གཞུང་མང་རྒྱལ་ཡོང་ཚོགས་ཆེན་འཚོགས་པ་དང། ཚོགས་མི་ཡོངས་ཀྱིས་མུ་མཐུད་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས་དགོས་པའི་གསོལ་འདེབས་ཞུས་ཡོད་ནའང། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཞལ་བཞེས་མ་གནང་བར་ཚོགས་མི་ཡོངས་ལ་མ་འོངས་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་ལ་བཀའ་སློབ་གནང།
༥༽ ཕྱི་ཟླ་༥ ཚེས་༢༧ ནས་ཉིན་གསུམ་རིང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བཅུ་བཞི་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཕར་མ་འཚོགས་པ་དང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་དབང་དང་འབྲེལ་བའི་སྐོར་དང། བཙན་བྱོལ་བོད་མིིའི་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་ཁག་གཏན་འབེབས་བྱས།
༦༽ ཕྱི་ཟླ་༥ པའི་ཚེས་༣༠ ཉིན་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་ཚོགས་གཙོར་མདོ་སྨད་སྤྱི་འཐུས་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་དང། ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པར་རྙིང་མའི་སྤྱི་འཐུས་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་གཉིས་འོས་འདེམས་བྱས།
༧༽ ཕྱི་ཟླ་༧ ཚེས་༡༧ ཉིན་ཨ་རིར་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དབང་ཆེན་གནང་གྲུབ་པ་དང་། ཆོས་ཞུ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བརྟན་བཞུགས་བསྟར་འབུལ་ཞུས།
༨༽ ཕྱི་ཟླ་༨ ཚེས་༨ ཉིན་མཁས་དབང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་བཀའ་ཁྲིའི་ལས་ཁུར་དམ་འབུལ་ཞུས་པ་དང། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་“དེ་རིང་སྔོན་མ་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པའི་འགྲོ་སྟངས་ཀྱི་འོག་ནས་སྲིད་སྐྱོང་གི་འགན་བཞེས་མཁན་སྟག་བྲག་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་མདུན་ནས་ངས་རྩིས་བཞེས་པ་དང་། དེ་རིང་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པ་དང་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པའི་ནང་འཛམ་གླིང་གང་སར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བའི་མང་གཙོ་ཟེར་བ་དེ་ང་ཚོས་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀྱིས་ལག་ལེན་བྱས་ཏེ། མི་མང་གིས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལ་ངས་རྩིས་སྤྲོད་བཞིན་པ་རེད་”ཅེས་བཀའ་སློབ་གནང་།
༩༽ ཕྱི་ཟླ་༩ ཚེས་༢༢ ནས་ཉིན་གསུམ་རིང་བོད་ཀྱི་ཆོས་ཚོགས་ཐེངས་བཅུ་གཅིག་པ་དེ་དྷ་སར་འཚོགས་པ་དང་། ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་བླ་ཆེན་རྣམ་དང་ལྷན་འབྱུང་འགྱུར་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་དང་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་བླ་བྲང་མུ་མཐུད་གནས་མིན་ཐད་བགྲོ་གླེང་དང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་གནང།
༡༠༽ ཕྱི་ཟླ་༡༠ ཚེས་༡༨ ནས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་རུ་ཆུ་ཚོད་༢༤ ཟས་བཅད་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་དང་། ཕྱོགས་ཚུངས་ས་གནས་ཚང་མར་ཉིན་གཅིག་དུས་གཅིག་ལ་བོད་དོན་ལས་འགུལ་སྤེལ། ལྡི་ལིར་ཉིན་གསུམ་རིང་གཞུང་ཚབ་ཁག་ལ་བོད་སྐྱོབ་རེ་འབོད་ཀྱི་སྙན་ཞུ་ཕུལ་བ་དང་། རྔམ་སྟོན་ཁྲོམ་སྐོར་སོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ། དེ་བཞིན་བཀའ་ཁྲི་བློ་བཟང་སེང་གེ་དང་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་རྣམ་གཉིས་ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ནང་བོད་དོན་ཁྱབ་བསྒྲགས་དང་། རྒྱབ་སྐྱོར་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་བར་ཆེད་ཕེབས་གནང།།
༢༽ ཕྱི་ཟླ་༤ ཚེས་༢༧ ཉིན་དབུས་འོས་བསྡུ་ལས་ཁང་ནས་བོད་རྒྱལ་ཡོངས་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོ་གྲུབ་པ་དང་། མི་མང་གིས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་བཀའ་ཁྲི་བློ་བཟང་སེང་གེ་དང། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་བསྡུའི་གྲུབ་འབྲས་གསལ་བསྒྲགས་བྱས།
༣༽ ཕྱི་ཟླ་༤ པའི་ཚེས་༢༥ ནས་ཉིན་༢༤ རིང་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་རུ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དབུས་རྒྱུན་ལས་གསུམ་གྱིས་བོད་ནང་གི་ལས་འགུལ་བར་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་དང་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་གནོན་ལ་ཟས་བཅད་ངོ་རྒོལ་བྱས་མཐར་བོད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་རྣམས་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་དབུ་ཁྲིད་མང་པོས་ཟས་བཅད་པའི་གཟུགས་པོའི་གནས་སྟངས་སྐྱོ་པོ་ཆགས་ཡོད་པར་བརྟེན། ལས་འགུལ་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་བ་ལྟར་མཚམས་འཇོག་བྱས། སྐབས་དེར་བོད་རིགས་གནས་སྡོད་བྱེད་སའི་ས་གནས་གང་སར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ།
༤༽ ཕྱི་ཟླ་༥ ཚེས་༢༡ ནས་ཉིན་བཞིའི་རིང་དྷ་སར་༧གོང་ས་མཆོག་བགྲེས་ཡོལ་སྐོར་ལ་བོད་གཞུང་མང་རྒྱལ་ཡོང་ཚོགས་ཆེན་འཚོགས་པ་དང། ཚོགས་མི་ཡོངས་ཀྱིས་མུ་མཐུད་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས་དགོས་པའི་གསོལ་འདེབས་ཞུས་ཡོད་ནའང། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཞལ་བཞེས་མ་གནང་བར་ཚོགས་མི་ཡོངས་ལ་མ་འོངས་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་ལ་བཀའ་སློབ་གནང།
༥༽ ཕྱི་ཟླ་༥ ཚེས་༢༧ ནས་ཉིན་གསུམ་རིང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བཅུ་བཞི་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཕར་མ་འཚོགས་པ་དང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་དབང་དང་འབྲེལ་བའི་སྐོར་དང། བཙན་བྱོལ་བོད་མིིའི་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་ཁག་གཏན་འབེབས་བྱས།
༦༽ ཕྱི་ཟླ་༥ པའི་ཚེས་༣༠ ཉིན་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་ཚོགས་གཙོར་མདོ་སྨད་སྤྱི་འཐུས་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་དང། ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པར་རྙིང་མའི་སྤྱི་འཐུས་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་གཉིས་འོས་འདེམས་བྱས།
༧༽ ཕྱི་ཟླ་༧ ཚེས་༡༧ ཉིན་ཨ་རིར་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དབང་ཆེན་གནང་གྲུབ་པ་དང་། ཆོས་ཞུ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བརྟན་བཞུགས་བསྟར་འབུལ་ཞུས།
༨༽ ཕྱི་ཟླ་༨ ཚེས་༨ ཉིན་མཁས་དབང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་བཀའ་ཁྲིའི་ལས་ཁུར་དམ་འབུལ་ཞུས་པ་དང། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་“དེ་རིང་སྔོན་མ་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པའི་འགྲོ་སྟངས་ཀྱི་འོག་ནས་སྲིད་སྐྱོང་གི་འགན་བཞེས་མཁན་སྟག་བྲག་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་མདུན་ནས་ངས་རྩིས་བཞེས་པ་དང་། དེ་རིང་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པ་དང་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པའི་ནང་འཛམ་གླིང་གང་སར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བའི་མང་གཙོ་ཟེར་བ་དེ་ང་ཚོས་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀྱིས་ལག་ལེན་བྱས་ཏེ། མི་མང་གིས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལ་ངས་རྩིས་སྤྲོད་བཞིན་པ་རེད་”ཅེས་བཀའ་སློབ་གནང་།
༩༽ ཕྱི་ཟླ་༩ ཚེས་༢༢ ནས་ཉིན་གསུམ་རིང་བོད་ཀྱི་ཆོས་ཚོགས་ཐེངས་བཅུ་གཅིག་པ་དེ་དྷ་སར་འཚོགས་པ་དང་། ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་བླ་ཆེན་རྣམ་དང་ལྷན་འབྱུང་འགྱུར་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་དང་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་བླ་བྲང་མུ་མཐུད་གནས་མིན་ཐད་བགྲོ་གླེང་དང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་གནང།
༡༠༽ ཕྱི་ཟླ་༡༠ ཚེས་༡༨ ནས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་རུ་ཆུ་ཚོད་༢༤ ཟས་བཅད་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་དང་། ཕྱོགས་ཚུངས་ས་གནས་ཚང་མར་ཉིན་གཅིག་དུས་གཅིག་ལ་བོད་དོན་ལས་འགུལ་སྤེལ། ལྡི་ལིར་ཉིན་གསུམ་རིང་གཞུང་ཚབ་ཁག་ལ་བོད་སྐྱོབ་རེ་འབོད་ཀྱི་སྙན་ཞུ་ཕུལ་བ་དང་། རྔམ་སྟོན་ཁྲོམ་སྐོར་སོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ། དེ་བཞིན་བཀའ་ཁྲི་བློ་བཟང་སེང་གེ་དང་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་རྣམ་གཉིས་ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ནང་བོད་དོན་ཁྱབ་བསྒྲགས་དང་། རྒྱབ་སྐྱོར་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་བར་ཆེད་ཕེབས་གནང།།
Monday, December 26, 2011
Like most children
By Tenzin Nyinjey
Like most children, I was a rebel too, more inclined to do things that were opposed to our Buddhist values. My friends and I enjoyed catching fish and crabs in the ponds. We often tracked down birds’ nests and followed Indians hunting wild deer and pigs in the jungles of tribal Orissa.
These huntsmen, bows and strings dangling from their shoulders and their faces smeared with soot, had some sense of fairness and justice—something perhaps folks responsible for the economic crisis in US can learn from. Once they hunted down their prey, they distributed the share equally among themselves, and even to us children who hadn’t made any contribution but simply watched them as mere spectators. Of course, we couldn’t bring our share of meat to homes for fear of our parents’ reprimand. We gave them away to stray dogs.
However, I loved the Buddhist rituals and ceremonies my parents held in our homes every now and then. For it was on such occasions that I got to enjoy the most delicious of foods. I loved the beautiful tormas made by monks and ngagpas. The sound of drums and conch shells and chanting of monks were sheer melody to my ears. The crows landing on our roofs to feast on tormas and the plume of smoke rising up in the blue sky from burned junipers was a spectacle too.
I remember my mother sending me out every evening to the local monastery to offer holy tea and coins at the altar of gods and goddesses. I always grabbed this errand with sheer delight—it was not out of religious piety however, but having the opportunity to get out of my house and play football with other kids that prompted me to do it.
Bowing and touching my heads in respect to the images of gods lining the altar of the monastery was a grueling experience. The most awe-inspiring moment was when I stood in front of the image of Palden Lhamo, unable to look into her fiery eyes—for some strange reason she was showered with more respect for being the most wrathful and protective of deities!
As I grew up and left my village and moved to Indian cities for higher education, I had to adapt my religious beliefs and practices too. Rarely any Buddhist rituals and ceremonies were held in cities that I could be a part of. Again it was my monk brother who came to my rescue. He presented me two books by His Holiness the Dalai Lama—the Art of Happiness and Ethics of the New Millennium—both of which gave me a new perspective of Buddhism that is more ‘rational’ and ‘modern.’ I was in disbelief that a Tibetan Buddhist leader, who never had ‘modern’ education in his life, could pen New York Times best sellers!
However, the struggle for survival driven by sheer competition was the norm than values such as love and compassion in cities like Delhi. The most sophisticated, intelligent and good-looking were ‘naturally selected,’ while the lesser fortunate ones were left behind in our rush to reach to the top. I witnessed lamas whom we have been taught to worship since childhood hanging around with powers that be, living in posh hotels and driving expensive cars. My spiritual and religious convictions, as a result, began undergoing changes.
I became more and more skeptical, even cynical, tilting towards all kinds of isms—atheism, socialism, communism and anarchism—drifting away from the bearings of my own community life, like a sailor whose boat was trapped amid heavy storm in the ocean, unable to find where the final shore lies! I wondered if, as the Chinese propagandists say, religion was not being used by the powerful to keep down the masses in ignorance and slavery. I wondered if there was a higher and absolute truth governing the laws of our universal world.
I began digging up my country’s history, finding to my utter indignation how religion was used as an instrument to strive for power by ruling elites. I couldn’t reconcile Buddha who gave up his own kingdom and wealth with Tibetan religious personalities sitting on political thrones and ruling the lives of ordinary people. The sectarian violence and infighting that resulted from the system of chosi-sungdrel was a blot on Buddha’s noble teaching and our country’s history—and we still suffer from its legacies.
Indeed, when people most responsible for protecting religion become corrupt, indulging themselves in wine, women and power, the worst result is young folks with highly impressionable minds lose faith in religion itself. I was no exception! I resisted (unconsciously) such corruption in my own unimaginative and uncreative ways, offending the sensibilities of my own people, alienating my parents and family. I stopped visiting monasteries, gave up reciting manis and refused to seek audience of lamas, and even made fun of fellow Tibetans who showed extreme religiosity—not cognizant of the fact that it was religion that actually gave them strength and succor in the face of overwhelming suffering caused by dislocation and dispossession of exiled life.
Historians like Gendun Chophel, Samten Karmay, Dhondup Gyal, Dungkar Lobsang Trinley, accused of being anti-Buddhists, however, taught me that the problem doesn’t lie with religion itself, but with the state that used religion to do its dirty work. These writers introduced me to other religious figures in Tibet’s history practicing religion sincerely without the taint of worldly interests such as material wealth and political power. The lives of Milarepa, Ugenpa, Thangtong Gyalpo and Tsangyong Heruka showed me the true essence of religion—love, compassion, tolerance, and service for others—rather than seeking power in the name of religion!
They helped me regain my faith and reclaim my Buddha!
The author is a political commentator based in Dharamshala.
The shorter version.
As a child I happily killed fish, crabs and birds and as I grew up, I became disenchanted with Tibetan Buddhism, I turned cold, evil, skeptical, cynical. I even (shutters) slid down the slippery slope toward Atheism, hitting rock bottom when i shaved my eyebrows and called myself Anarchist after being influenced by the writings of Chomsky.
I have peered into the very depths of Western Nihilism and let me tell you, its ugly my friends. I lost my way, lost myself, drifting away from the culture, but thanks to Tibetan authors, now I have come full circle, newly risen Phoenix, eyes wide open, I have arrived at a mature realization, that what really matters is rituals and ceremonies, which give life meaning and worth, rest is cold Atheism. Thank the Buddha I have regained my faith, now I can go fishing.
Like most children, I was a rebel too, more inclined to do things that were opposed to our Buddhist values. My friends and I enjoyed catching fish and crabs in the ponds. We often tracked down birds’ nests and followed Indians hunting wild deer and pigs in the jungles of tribal Orissa.
These huntsmen, bows and strings dangling from their shoulders and their faces smeared with soot, had some sense of fairness and justice—something perhaps folks responsible for the economic crisis in US can learn from. Once they hunted down their prey, they distributed the share equally among themselves, and even to us children who hadn’t made any contribution but simply watched them as mere spectators. Of course, we couldn’t bring our share of meat to homes for fear of our parents’ reprimand. We gave them away to stray dogs.
However, I loved the Buddhist rituals and ceremonies my parents held in our homes every now and then. For it was on such occasions that I got to enjoy the most delicious of foods. I loved the beautiful tormas made by monks and ngagpas. The sound of drums and conch shells and chanting of monks were sheer melody to my ears. The crows landing on our roofs to feast on tormas and the plume of smoke rising up in the blue sky from burned junipers was a spectacle too.
I remember my mother sending me out every evening to the local monastery to offer holy tea and coins at the altar of gods and goddesses. I always grabbed this errand with sheer delight—it was not out of religious piety however, but having the opportunity to get out of my house and play football with other kids that prompted me to do it.
Bowing and touching my heads in respect to the images of gods lining the altar of the monastery was a grueling experience. The most awe-inspiring moment was when I stood in front of the image of Palden Lhamo, unable to look into her fiery eyes—for some strange reason she was showered with more respect for being the most wrathful and protective of deities!
As I grew up and left my village and moved to Indian cities for higher education, I had to adapt my religious beliefs and practices too. Rarely any Buddhist rituals and ceremonies were held in cities that I could be a part of. Again it was my monk brother who came to my rescue. He presented me two books by His Holiness the Dalai Lama—the Art of Happiness and Ethics of the New Millennium—both of which gave me a new perspective of Buddhism that is more ‘rational’ and ‘modern.’ I was in disbelief that a Tibetan Buddhist leader, who never had ‘modern’ education in his life, could pen New York Times best sellers!
However, the struggle for survival driven by sheer competition was the norm than values such as love and compassion in cities like Delhi. The most sophisticated, intelligent and good-looking were ‘naturally selected,’ while the lesser fortunate ones were left behind in our rush to reach to the top. I witnessed lamas whom we have been taught to worship since childhood hanging around with powers that be, living in posh hotels and driving expensive cars. My spiritual and religious convictions, as a result, began undergoing changes.
I became more and more skeptical, even cynical, tilting towards all kinds of isms—atheism, socialism, communism and anarchism—drifting away from the bearings of my own community life, like a sailor whose boat was trapped amid heavy storm in the ocean, unable to find where the final shore lies! I wondered if, as the Chinese propagandists say, religion was not being used by the powerful to keep down the masses in ignorance and slavery. I wondered if there was a higher and absolute truth governing the laws of our universal world.
I began digging up my country’s history, finding to my utter indignation how religion was used as an instrument to strive for power by ruling elites. I couldn’t reconcile Buddha who gave up his own kingdom and wealth with Tibetan religious personalities sitting on political thrones and ruling the lives of ordinary people. The sectarian violence and infighting that resulted from the system of chosi-sungdrel was a blot on Buddha’s noble teaching and our country’s history—and we still suffer from its legacies.
Indeed, when people most responsible for protecting religion become corrupt, indulging themselves in wine, women and power, the worst result is young folks with highly impressionable minds lose faith in religion itself. I was no exception! I resisted (unconsciously) such corruption in my own unimaginative and uncreative ways, offending the sensibilities of my own people, alienating my parents and family. I stopped visiting monasteries, gave up reciting manis and refused to seek audience of lamas, and even made fun of fellow Tibetans who showed extreme religiosity—not cognizant of the fact that it was religion that actually gave them strength and succor in the face of overwhelming suffering caused by dislocation and dispossession of exiled life.
Historians like Gendun Chophel, Samten Karmay, Dhondup Gyal, Dungkar Lobsang Trinley, accused of being anti-Buddhists, however, taught me that the problem doesn’t lie with religion itself, but with the state that used religion to do its dirty work. These writers introduced me to other religious figures in Tibet’s history practicing religion sincerely without the taint of worldly interests such as material wealth and political power. The lives of Milarepa, Ugenpa, Thangtong Gyalpo and Tsangyong Heruka showed me the true essence of religion—love, compassion, tolerance, and service for others—rather than seeking power in the name of religion!
They helped me regain my faith and reclaim my Buddha!
The author is a political commentator based in Dharamshala.
The shorter version.
As a child I happily killed fish, crabs and birds and as I grew up, I became disenchanted with Tibetan Buddhism, I turned cold, evil, skeptical, cynical. I even (shutters) slid down the slippery slope toward Atheism, hitting rock bottom when i shaved my eyebrows and called myself Anarchist after being influenced by the writings of Chomsky.
I have peered into the very depths of Western Nihilism and let me tell you, its ugly my friends. I lost my way, lost myself, drifting away from the culture, but thanks to Tibetan authors, now I have come full circle, newly risen Phoenix, eyes wide open, I have arrived at a mature realization, that what really matters is rituals and ceremonies, which give life meaning and worth, rest is cold Atheism. Thank the Buddha I have regained my faith, now I can go fishing.
བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་དམིགས་ཡུལ་དངོས་དེ་འགྲུབ་ཐུབ་བམ།
སྐལ་བཟང་དགྲ་འདུལ།
འདི་ལོ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྲིད་དབང་མཇུག་སྒྲིལ་བའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་བཏང་བ་ནི་ཧ་ཅང་རླབས་ཆེ་ཞིང་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་རེད། འགྱུར་བ་བཏང་བའི་དགོས་པ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་མིན་དེ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་སྔ་རྗེས་གསུངས་ཚར་པ་རེད། གང་གསུངས་ཡོད་མིན་ཐད་དཔེ་མཚོན་འགའ་ཤས་བགྲང་ན། དངོས་གནས་དམངས་གཙོའི་ལམ་ཐོག་བསྐྱོད་དགོས། རྒྱལ་པོ་དང་བླ་མས་སྲིད་དབང་སྐྱོང་བའི་དུས་ཚོད་ཡོལ་ཟིན་པ་རེད། སྔ་ཕྱི་མ་གཏོགས་ང་མེད་པ་ཆགས་ཀྱི་རེད། ད་ལྟ་ནས་ཁྱེད་རང་ཚོས་འགན་ཁྱེར་ཐུབ་པ་དགོས། རྒྱ་མི་གུང་ཁྲན་གྱིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཤི་སྒུག་བརྒྱབ་ནས་བསྡད་ཡོད་རེད། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཤི་ན་བོད་དོན་ཡལ་འགྲོ་ཡི་རེད་ལབ་ཀྱི་ཡོད་རེད། འདི་དག་ཁྲོད་ལས་དོན་སྙིང་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་ནི་མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་འདས་གྲོངས་རྗེས། བོད་མི་དམངས་ལ་དཀའ་ངལ་ལམ་ཉེན་ཁ་མང་པོ་ཞིག་འཕྲད་སྲིད་པ་གཟིགས་ཏེ་དེ་དག་ལས་སྐྱོབ་པ་བྱེད་པ་དེ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཀྱང་ “བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་དོ་དམ་བྱ་ཐབས” ཟེར་བ་གཏན་འབེབ་བྱས་པ་སོགས་འཕྲད་སྲིད་པའི་ཉེན་ཁ་དེ་དག་ཁྲོད་ཁེ་ཕན་ཇི་ལྟར་ལེན་མིན་གྱི་ལས་དོན་སྒྲིག་གིན་ཡོད་པ་གསལ་པོ་རེད། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་ཐུགས་རེ་བཞིན་དམིགས་ཡུལ་འདི་འགྲུབ་ཐུབ་ཀྱི་རེད་དམ་མ་རེད། མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་འདས་རྗེས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་འཕྲད་སྲིད་པའི་དཀའ་ངལ་གང་ཡོད་རེད་དམ།
འཛམ་བུ་གླིང་གི་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་གང་གི་ལོ་རྒྱུས་ལ་བལྟས་ཀྱང་། སྲིད་དབང་རྙིང་པ་མེད་པ་གྱུར་བ། ཤུགས་རྐྱེན་ཅན་གྱི་དབུ་ཁྲིད་འདས་གྲོངས་ཕྱིན་པ། བསམ་བློ་གསར་རྙིང་འགྱུར་བ་ཐེབས་པ་སོགས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་རེར། སྟོབས་ཤུགས་རྙིང་པའི་ཚབ་བྱེད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་གསར་པ་ཞིག་སྲ་བརྟན་མ་འབྱུང་བར་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་མེད་པ། ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་གནས་ཀྱི་ཡོད་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་རེད། དཔེ་མཚོན་ཞིག་བཀོད་ན། ད་ལྟ་ང་ཚོ་ཚང་མས་མཐོང་བཞིན་པའི་བལ་ཡུལ་གྱི་གནས་སྟངས་འདི་ལས་གསལ་པོར་ཤེས་ཐུབ། སྲིད་གཞུང་རྙིང་པ་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་དབང་མེད་པ་གྱུར་ནས་ད་ལྟ་བར་སྲིད་དབང་བརྟན་པོ་ཞིག་འཛུགས་མ་ཐུབ་པར་གནས་ཡོད། རྒྱ་ནག་སྤྱི་ཚོགས་ལ་མཚོན་ན་ཡང་། ༡༩༡༡ ལོར་མན་ཇུའི་སྲིད་དབང་མགོ་རྟིང་བསློགས་རྗེས། འཕྲལ་མར་གཞུང་བརྟན་པོ་ཞིག་བྱུང་མེད་པ། ༡༩༤༩ ལོར་དམར་པོའི་སྲིད་དབང་མ་བཙུགས་བར་སྤྱི་ཚོགས་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་ཕྱིན་པ་རེད། ས་གནས་རེར་དཔོན་པོ་རེས་ཡུལ་ལུང་བཅད་བཟུང་བྱས་ནས་གཅིག་འོག་གཅིག་མ་འདུས་པ། ལྷག་པར་གོ་མིན་ཏང་དང་གུང་ཁྲན་ཏང་དབར་ནང་འཁྲུག་བརྒྱབ་པ་སོགས་བྱུང་ཡོད། བོད་རང་གི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་མཚོན་ཡང་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་ཆེན་པོ་ཞིག་སྟེ་སྤྱི་ལོ་ ༨༤༢ ལོར་བཙན་པོའི་སྲིད་དབར་ཐོར་བ་ནས་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོའི་རིང་བོད་དེ་གཅིག་འོག་གཅིག་མ་འདུས་པར་སིལ་བུར་གནས་ཡོད། གོང་དུ་བརྗོད་པ་འདི་དག་ལྟར། ད་ལྟ་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་འགྲོ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་ཆེན་པོ་ཞིག་བརྒྱུད་བཞིན་ཡོད། འདི་འདྲའི་ལོ་རྒྱུས་དཀྱོག་མཚམས་ལ། ལྷག་པར་མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་འདས་རྗེས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འཕྲད་སྲིད་པའི་ཉེན་ཁ་གང་ཡོད་མིན་ཐད། ངའི་བསམ་པར་ཆེ་ས་ནས་བཤད་ན། གཙོ་བོ་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་རེད། གཅིག་ནི་སྒང་གི་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་གྱི་གཞུང་བརྟན་པོ་མེད་པ། ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་དུ་གནས་སྲིད་པ། གཞན་ཞིག་ནི་མི་དམངས་གཞུང་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་མི་ཐུབ་པ། བློ་སེམས་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་མི་ཐུབ་པ་དེ་རེད།
དང་པོ། སྒང་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་ཁྲོད་བརྟན་པོ་མེད་པ་ཆགས་སྲིད་པ་དེའི་ཐད་བརྗོད་ན། སྤྱིར་ད་ལྟ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདི་ལ་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་སོགས་ལྡན་པའི་སྒྲོམ་གཞི་གང་འཚམས་འཐུས་སྒོ་ཚང་པོ་ཡོད། འོན་ཀྱང་ད་དུང་བརྟན་པོ་ཞིག་མ་རེད། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་བརྒལ་ཟིན་པའི་སྒྲོམ་གཞི་ཞིག་མ་རེད། འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པ་མང་པོ་ཡོད། བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་སྟངས་ཐད། སྤྱི་ཚོགས་ནང་བསམ་ཚུལ་ཡོད། གྲོས་ཚོགས་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཆོལ་ཁ་དང་ཆོས་ལུགས་སྤྱི་འཐུས་དགོས་ཀྱི་མི་འདུག་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པའི་ཐོག་ནས་འགྲོ་དགོས་བརྗོད་པ། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ས་གནས་མི་འབོར་གཞིར་བཟུང་འཐུས་མི་འོང་དགོས་བརྗོད་པ། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཆོལ་ཁའི་སྤྱི་འཐུས་མུ་མཐུད་གནས་དགོས། གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་བཟོ་དགོས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། འཛིན་སྐྱོང་དབུ་ཁྲིད་ཐད་བརྗོད་ན། ད་ལྟ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་སྲིད་དབང་མཇུག་བསྒྲིལ་ནས་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་དེ་འོས་འདེམས་བྱེད་པའི་མི་སྣས་གནང་རྒྱུ་ལས་སྔར་བཞིན་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་དང་། དེ་བཞིན་ཆོས་ལུགས་དབུ་ཁྲིད་གཞན་པར་རྩིས་སྤྲོད་བྱ་བ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དེ་མེད་པ་ཆགས་པ་རེད། དེ་ནི་རླབས་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་དོན་སྙིང་ལྡན་པ་ཞིག་རེད། འོན་ཀྱང་མ་འོངས་པར་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་འཐོན་ཚེ་འོས་བསྡུའི་འགྲོ་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ཐད་འགྱུར་བ་དང་ཤུགས་རྐྱེན་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་འགའ་ཤས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ང་ཚོ་དམངས་གཙོ་ལས་འཐབ་རྩོད་གལ་ཆེ་མིན་ནམ། ལྷག་པར་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་མང་པོ་འཐོན་ན། སྤྱིའི་ཁེ་ཕན་ལས་ཚོགས་པའི་ཁེ་ཕན་ཤུགས་ཆེ་འཛིན་ནས་ལས་དོན་འཐུས་ཤོར་གཏོང་གི་རེད་ཅེས་གསུངས་ཀྱི་ཡོད། འགའ་ཤས་ཀྱིས་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་མེད་ན་དམངས་གཙོ་མ་རེད་ཀྱང་གསུངས་ཀྱི་ཡོད། མདོར་ན། གཞུང་གི་སྒྲོམ་གཞི་བརྟན་པོ་ཞིག་བཟོ་མ་ཐུབ་ཚེ་མ་འོངས་པའི་ལམ་ཁ་འགྲོ་ཕྱོགས་དང་ལྟ་བ་འཛིན་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཤར་ལ་འགྲོ་དགོས་རེད་ཟེར་བ་དང་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ནུབ་ལ་འགྲོ་དགོས་རེད་བརྗོད། སྐབས་དེར་ཤུགས་རྐྱེན་ལྡན་པའི་དབུ་ཁྲིད་གཅིག་མེད་སྟབས་སུ་གང་གི་བཀོད་པའི་འོག་འགྲོ་མི་ཐུབ་པར་གཅིག་འོག་གཅིག་མ་འདུས། ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་ཚུད་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པོ་རེད། ཐ་ན་ཤོག་ཁག་འདྲ་མིན་ཆགས་ནས་འདི་བོད་གཞུང་ཡིན། དེ་བོད་གཞུང་ཡིན་བརྗོད་ནས་གཞུང་ཁོ་རང་གཉིས་གསུམ་ཡང་འཐོན་སྲིད་པ་རེད། གོང་དུ་བརྗོད་པ་ལྟར། གལ་སྲིད་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་མཁན་བརྟན་པོ་མེད་པ་ཆགས་པ་ཡིན་ན། མི་དམངས་ཁ་ཐོར་རྒྱུ་ལས་གཅིག་སྒྲིལ་བྱེད་པ་དང་ནུས་པ་གདོན་རྒྱུ་ཡོང་ཐབས་མེད་པ་ནི་བཤད་མ་དགོས་པ་རེད།
གཉིས་པ། གལ་སྲིད་གྲ་སྒྲིག་དང་འབད་བརྩོན་འཐུས་ཚང་བྱས་པ་བརྒྱུད་མ་འོངས་པར་སྒང་ནས་དབུ་ཁྲིད་མཁན་གྱི་གཞུང་བརྟན་པོ་ཞིག་དང་དབུ་ཁྲིད་ནུས་ལྡན་ཡོད་ཀྱང་། མི་དམངས་ཀྱིས་བློ་གཏད་ནས་རྗེས་སུ་འབྲང་རྒྱུ་དཀའ་ལས་ཡོད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་བསམ་བློའི་ནང་ཆོས་ལུགས་དང་བླ་མར་དད་པ་བྱེད་པ་ལས་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད། བོད་མི་རིགས། བོད་རྒྱལ་ཁབ་འདི་དག་ལ་ཆེ་མཐོང་སྤྲད་པ་དང་དགའ་ཞེན་བྱེད་སྲོལ་ཤིག་ཧ་ལམ་མེད་པ་རེད། མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཅེས་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱང་དེ་ཙམ་མེད། ད་ལྟ་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་གཙོ་བོ་དེ་ཆོས་ལུགས་རེད། དེའི་མཚོན་རྟགས་ནི་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་རེད། མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མ་བཞུགས་པའི་སྐབས་གང་ཆགས་སྲིད་དམ། མིག་སྔར་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ལ་མཚོན་ན། རྡ་རམ་ས་ལར་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་གཞུང་འབྲེལ་མཛད་སྒོ་འཚོགས་སྐབས། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མེད་པ་ཡིན་ན་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་སོགས་སུ་ཕེབས་ཀྱང་མི་དམངས་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་ནས་ཕེབས་མཁན་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ཉུང་རེད། གལ་སྲིད་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནས་སྒྲིག་ཁྲིམས་ཀྱིས་དེད་དེ་མངགས་གཏོང་བྱས་པའི་སློབ་ཕྲུག་མེད་ཚེ་སྡིངས་ཆའི་སྒང་གི་མི་གྲངས་དང་འོག་གི་མི་དམངས་གྲངས་འབོར་གཉིས་འདྲ་པོ་འདྲ་པོ་ཆགས་ནས་ཕལ་ཆེར་མཛད་སྒོ་འཚོགས་ཐབས་མེད་པ་རེད། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་གློ་ཞིག་བརྒྱབ་ཀྱང་ཧ་ལམ་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ནང་འཐོན་གྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་སོགས་གཞུང་གི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་མཛད་འཆར་ཐད་ལ་མི་དམངས་ནས་དོ་སྣང་ཡོད་མ་རེད་ལ། ཐ་ན་བཙན་བྱོལ་ཁྲོད་ཀྱི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གིས་ཀྱང་དེ་དག་བདག་པོ་དེ་ཙམ་རྒྱག་གི་མེད། དེ་བཞིན་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་དང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་སོགས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཕེབས་ནས་བོད་མི་རྣམས་ལ་གསུངས་བཤད་གནང་དགོས་ཚེ། གཙོ་བོ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་མཛད་འཆར་བསྟུན་ནས་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད། དེ་ལྟར་མ་བྱས་ཚེ་མི་དམངས་འཛོམས་ནས་གསུངས་བཤད་གནང་རྒྱུ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་རེད།
བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་མཚོན་ན་ཡང་མང་ཆེ་བ་དེ་ལྟར་རེད། ད་ལྟ་བར་སྐད་འབོད་རྒྱག་མཁན་དང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་དེ་ཚོ་ཡོངས་ཁུངས་ཀྱི་ཆ་ནས་མང་ཆེ་བ་གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་རེད། དེའི་ནང་ནས་གྲྭ་བཙུན། དེའི་ནང་ནས་དགེ་ལུགས་པའི་གྲྭ་བཙུན་རེད། ལས་བྱེད་དམ་ཤེས་ཡོན་ཆུ་ཚད་གང་འཚམས་ཡོད་པའི་ཁྲོད་ལངས་མཁན་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་རེད། འདུ་ཤེས་ཐད་ནས་བརྗོད་ན། གཙོ་བོ་ཆོས་ལུགས་འདུ་ཤེས་སྒང་ནས་ཡར་ལངས་བྱས་པ་རེད། འབོད་ཚིག་གཙོ་བོ་ནི་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་ལ་ཕེབས་དགོས། སྐུ་ཚེ་ཁྲི་ལོ་བརྟན་པ་ཤོག་ཅེས་པ་དེ་རེད། བོད་ནང་བོད་མིའི་ཁྲོད་ནས་ཕྱི་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་ཐབས་ཤེས་བྱས་ཏེ་ལོ་ལྟར་མི་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་གར་ལ་འོང་བསྡད་ཀྱི་ཡོད། འདི་བརྒྱུད་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་དེ་ཡོང་གི་ཡོད། ཁོང་ཚོས་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་སྟེ་འོངས་བའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཇལ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་བོད་མིའི་བསམ་བློའི་འཁྱེར་སོ་འདི་འདྲའི་འོག་ནས་མ་འོངས་པར་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དགོངས་པ་རྫོགས་རྗེས། གལ་སྲིད་སྒང་གི་བོད་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་བརྟན་པོ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་མི་དམངས་ཀྱིས་བློ་ག་ཚོད་ཕྱོགས་ཐུབ་ཀྱི་རེད། འཐབ་རྩོད་ནང་ག་ཚོད་ཞུགས་ཀྱི་རེད་དམ།
གོང་དུ་བརྗོད་པ་ལྟར། གལ་སྲིད་ད་ལྟ་གདོང་ལེན་གྱི་གྲ་སྒྲིག་ལེགས་པོ་ཞིག་མ་བྱུང་པ་བརྟེན་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་འདས་གྲོངས་རྗེས། བོད་མི་དམངས་རྣམས་སྤོ་ལོ་ཕུ་ཤོར་བ་ལྟར་གྱུར། གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་མ་ཐུབ་པ། གཅིག་སྒྲིལ་ནུས་པ་གདོན་མ་ཐུབ་ན། རྩ་དོན་དང་འཐབ་རྩོད་ལ་གྱོང་གུད་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་བཤད་མ་དགོས་པ་རེད། དེ་བཞིན་སྒང་གི་དབུ་ཁྲིད་མཁན་གཞུང་བརྟན་པོ་མེད་པར་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ཁྲོད་དུ་ལྟུང་ཚེ། གཅིག་བྱས་ན་ལོ་མང་པོ་ཞིག་གི་རྗེས་གཞི་ནས་གཅིག་སྒྲིལ་དང་བརྟན་པོ་བྱ་ཐུབ་སྲིད་པ་རེད། གཅིག་བྱས་ན་གཅིག་སྒྲིལ་ཞིག་གཏན་ནས་བྱ་མི་ཐུབ་པར་དུས་དེ་ནས་བཟུང་བོད་བསྐྱར་གསོ་དང་བོད་མིས་ཡར་ལངས་བྱེད་པའི་ལས་འགུལ་དེ་ནུས་པ་འཐོར་ཏེ་རིམ་པས་ཡལ་སྲིད།
འོ་ན་གནས་སྟངས་འདི་འདྲ་ཞིག་མི་འབྱུང་བར་སྔོན་འགོག་ཆེད་དུ་གང་བྱས་ཡོད་རེད། གང་བྱ་རྒྱུ་ཡོད་རེད་དམ། ད་ལྟ་བར་འདིའི་ཐོག་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མ་གཏོགས་མེད་པ་རེད། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་ཐུགས་འཚབ་ཆེན་པོ་ཞིག་སྐྱེ་ཡི་ཡོད་པ། ད་ལོ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྲིད་དབང་མཇུག་བསྒྲིལ་བ་དང་བོད་གཞུང་གི་མིང་རྗེ་པོ་བརྒྱབ་པ་སོགས་ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་གནང་བ་དེ་གཙོ་བོ་ཉེན་ཁ་འདི་དག་གདོང་ལེན་བྱ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་གསལ་དུ་གསལ་དུ་འགྲོ་ཡི་འདུག དཔེར་ན། སྤྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིང་ཏྲོན་ལ་དུས་འཁོར་དབང་ཆེན་གནང་བ་དང་བསྟུན། ཨ་རིའི་གཞུང་ལ་མ་འོངས་པར་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ཐད་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་བཀའ་མོལ་གནང་མཁན་དེ་སྔོན་ལྟར་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཚབ་མ་ཡིན་པར་ “བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས” ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ལྷན་བཀའ་མོལ་གནང་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བའི་རེ་སྐུལ་ཞུས་ཡོད། ཡིན་ཡང་སྲིད་འཛིན་ཨོ་བྷ་མ་ཡིས་འདིའི་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མེད། སྐུ་ཚབ་དེ་སྔར་བཞིན་རྒྱལ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཚབ་ཡིན་དགོས་སྐོར་བརྗོད་ཡོད། དེ་བཞིན་ཉེ་སྔོན་ཟླ་བ་ ༡༡ ནང་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་ནས་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་བསྐྱངས་ཡོད། དེའི་སྙིང་དོན་ནི་ཁོང་རང་ཉིད་ངོས་ནས་སྔར་ལྟར་མ་ཡིན་པར། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཐད་ཨ་རི་དང་དེ་མིན་གཞུང་གཞན་ལ་འབྲེལ་བ་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་དོན་མཚམས་འཇོག་བྱས་ཟིན། དེ་དག་ཚང་མ་བོད་ཀྱི་དོན་གཅོད་ཁང་ནས་འགན་འཁུར་གྱི་ཡོད་ཅེས་པ་དེ་རེད། གོང་གསལ་དཔེ་མཚོན་འདི་གཉིས་ནས་གསལ་པོ་མཐོང་ཐུབ་པ་ནི། མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མ་བཞུགས་པ། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་མཚན་གནས་བེད་སྤྱོད་བྱ་རྒྱུ་མེད་པའི་སྐབས་ལ་ཡང་། བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་བྱ་ཐུབ་པ། དོན་གཅོད་ཁག་ཀྱང་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པའི་ཐོག་སྔར་བཞིན་འཁོར་སྐྱོད་ཐུབ་པ་བྱ་བ་དེ་ཡིན།
རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཕུད་པའི་སྒང་འོག་བར་གསུམ་ཁྲོད། གྲ་སྒྲིག་ལྟ་ཅི་ཐ་ན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་འདི་འདྲ་ཞིག་ལ་ཉེན་ཁ་དང་དཀའ་ངལ་མང་པོ་ཞིག་འབྱུང་གི་ཡོད་པ་དེ་བསམ་བློའི་ནང་ར་ཡག་པོ་ཞིག་མ་འཕྲོད་པ། ཡང་ན་ལྷོད་གཡེང་ཤོར་བ། ཡང་ན་གདེང་ཚོད་དང་བློ་སྟོབས་ཀྱི་མ་འདང་པར་གླེང་མ་ཐུབ་པར་ལུས་ཡོད། ན་ནིང་ཟླ་བ་དགུ་པ་ཡན་མན་ནས་བཟུང་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བཅོས་སྒྱུར་དེ་འདྲ་ཞིག་གནང་རྒྱུའི་བཀའ་གནང་འགོ་བཙུགས་པ་རེད། བཀའ་གནང་བ་ནས་ད་ལོ་སྤྱི་ཟླ་ལྔ་པར་དངོས་སུ་འགྱུར་བ་མ་བཏང་བར་རྩ་བའི་ཆ་ནས་འཛིན་སྐྱོང་རེད། གྲོས་ཚོགས་རེད། དེ་བཞིན་མི་དམངས་ཚང་མས་དེ་འདྲའི་དགོངས་བཞེས་མི་གནང་རོགས། དེ་འདྲའི་བཀའ་གནང་བ་ཡིན་ན་ཉིན་མོའི་ཟས་ལ་བྲོ་བ་མི་འདུག མཚན་མོའི་གཉིད་ཁུག་གི་མི་འདུག གསོལ་བ་ཕུར་ཚུགས་སུ་འདེབས་ཀྱི་ཡོད་བརྗོད་པ་རེད། ཡིན་ཡང་སྟབས་ཡག་པ་ཞིག་ལ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་རྩ་བ་ཉིད་ནས་གསན་མེད། འགྱུར་བ་བཏང་བ་ནས་ད་ལྟའི་བར་ལ་མཚོན་པ་ཡིན་ནའང་། ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་དང་ཤེས་ཡོན་པའི་ཁྲོད་དུ་འདིའི་ཐོག་རིམ་པས་གོ་རྟོགས་སད་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་ཉེན་ཁ་དེ་དག་གདོང་ལེན་ཆེད་རང་འགུལ་གྱིས་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་མཐོང་རྒྱུ་མེད། གྲ་སྒྲིག་ལས་དོན་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་གཅིག་པུས་གནང་ཞིང་མར་བཙན་འགེལ་གནང་བ་ལྟ་བུ་ཆགས། གཤམ་འོག་ནས་མུ་མཐུད་དེའི་དགོས་པ་དང་རིན་ཐང་ངོས་བཟུང་མ་ཐུབ་པ། མཉམ་ཞུགས་མེད་པ། རང་འགུལ་མེད་པ་ལྷག་ཚེ་ནུས་པ་འཐོན་རྒྱུ་དང་དམིགས་ཡུལ་འགྲུབ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་རེད། འགྲུབ་མི་ཐུབ་བརྗོད་ཀྱང་མི་ཆོག་པ་གང་ཡང་མེད།
འོ་ན་མི་དམངས། ལྷག་པར་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་དང་ཤེས་ལྡན་པ་ཚོས་རང་ངོས་ནས་གྲ་སྒྲིག་གང་བྱ་དགོས་སམ་ཞེ་ན། ཐོག་མར་བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས་སད་དགོས། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དཀྱོག་མཚམས་འདི་འདྲ་ཞིག་ལ་དཀའ་ངལ་ལམ་ཉེན་ཁ་མང་པོ་ཞིག་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་པ། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་འདས་གྲོངས་རྗེས་དེ་དག་ཕྱིར་མངོན་ནས་ཐ་ན་སྤྱི་ཚོགས་རྦད་དེ་ཁ་ཐོར་བའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ། ད་ལྟ་བར་ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་འདི་འདྲ་ཞིག་གཏོང་བའི་དགོས་པ་དང་གལ་འགངས་ར་མ་འཕྲོད་པ། རང་ངོས་ནས་གྲ་སྒྲིག་གང་ཡང་མེད་པ། ཐ་ན་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་གྲ་སྒྲིག་ལས་དོན་ལ་གསོལ་བ་ཕུར་ཚུགས་སུ་འདེབས་ཡིན་བརྗོད་ནས་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་བ་ནི་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན་པ། རྗེས་ལུས་ཡིན་པ། བླུན་པོའི་ངང་ཚུལ་ཡིན་པ་བསམ་བློའི་ནང་ནོངས་འགྱོད་དང་བཅས་པའི་ཐོག་ནས་གསལ་པོར་ར་འཕྲོད་དགོས།
གཉིས་པ། སྒང་གི་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་བརྟན་པོ་མེད་པ་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེ་མི་འབྱུང་བའི་ཆེད་གང་བྱ་དགོས་སམ། འདིའི་ཐོག་འཚམས་ཤོས་འདི་རེད། འདི་བྱེད་དགོས་ཞེས་ཞིབ་ཕྲའི་ཐབས་ལམ་གང་ཡང་བཤད་ཤེས་ཀྱི་མི་འདུག འོན་ཀྱང་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བཤད་ན། ཞིབ་ཕྲའི་ཐབས་ལམ་འཚོལ་བའི་ཆེད་དུ་ཤེས་ཡོན་པ་དང་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་ཚོའི་ངོས་ནས། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་དེ་ད་ཡོད་རྨང་གཞིའི་ཐོག་ད་དུང་ལེགས་བཅོས་གང་དགོས་ཐད་དོན་ཕན་ལྡན་པའི་ཉམས་ཞིབ་དང་། བགྲོ་གླེང་འགོ་འཛུགས་ཏེ་དུས་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་དང་མཐུན་ལ་སྐབས་བབ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་འཚམས་པའི་སྒྲོམ་གཞི་བརྟན་པོ་ཞིག་གཏོད་དགོས། དེ་བཞིན་མཁས་མཛངས་ནུས་པ་ལྡན་པའི་དབུ་ཁྲིད་དཔུང་སྡེ་གསོ་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེ།
གསུམ་པ། དཀའ་ངལ་གཉིས་པ་སྟེ་མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལ་གང་འདྲ་བྱས་ནས་མི་དམངས་རྣམས་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་ལ་དགའ་ཞེན་དང་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་བྱ་ཐུབ་བམ། དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་ལས་དོན་རྒྱ་ཆེ་ཞིག་སྤེལ་ཏེ་བོད་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་བསམ་བློའི་ནང་འདུ་ཤེས་གསར་པ་བླུགས་པ་དང་སྲ་བརྟན་གཏོང་དགོས། འདུ་ཤེས་དེ་དག་ནི་བོད་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད། བོད་མི་རིགས། བོད་རྒྱལ་ཁབ། རང་དབང་རང་བཙན། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་། ཚན་རིག དམངས་གཙོ་སོགས་ཡིན་དགོས། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་འདིའི་ནང་བོད་མིའི་བསམ་བློ་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་འགྲོ་བཞིན་པ་རེད། འདུ་ཤེས་འདི་དག་བོད་མིའི་བསམ་བློའི་ནང་གང་འཚམས་སླེབས་ནས་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་གང་འཚམས་ཆགས་ཡོད། འོན་ཀྱང་། ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་བག་ཆགས་ལ་འགྱུར་བ་དང་ད་ལྟ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བཞུགས་པའི་སྐབས། བོད་དོན་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་གཙོ་བོ་དེ་ཆོས་ལུགས་ཡིན་པ་ནས་མི་རིང་བར་འདུ་ཤེས་གསར་པ་འདི་དག་གིས་ཚབ་བྱེད་ཐུབ་པ་དགོས་པ་ནི་ལས་སླ་པོ་ཞིག་མ་རེད། དེར་བརྟེན་འདུ་ཤེས་འདི་དག་སྤེལ་ཆེད་གཞས་དང་རྩོམ་རིག བགྲོ་གླེང་སོགས་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་གྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཤུགས་ཆེ་སྤེལ་དགོས། དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་ནུས་པ་ནི་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་རེད་ལ་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་མཚོན་ཆ་ཞིག་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རང་ཉིད་བོད་ཀྱི་ས་ཐོག་ཏུ་དབང་སྒྱུར་ཐུབ་པ་དེ་གཙོ་བོ་རྒྱུ་རྐྱེན་གཉིས་ཏེ་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་དམག་དཔུང་ཡིན་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། དོན་དངོས་ཐོག་ནས་དེ་ལྟར་རེད།
རྒྱ་གཞུང་གིས་“ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས” དང་ “ཏཱ་ལ” ཞེས་བསྒྲགས་ནས་མིའི་སེམས་སུ་འདི་དག་འདྲེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་ཐུབ་པ་ལ། ང་ཚོས་གང་བྱེད་ནས་བོད་མིའི་སེམས་སུ་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ལྷ་ལྟར་བསྒྱུར་མི་ཐུབ་བམ། གང་བྱེད་ནས་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་དམ།འདུ་ཤེས་འདི་དག་ནི་མ་འོངས་བོད་མི་རིགས་སྒང་འོག་བར་གསུམ་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་བའི་བསམ་བློའི་རྨང་གཞི། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཚོས་མདོག་མེད་པའི་སྲིད་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་མཚོན་རྟགས། དེ་བཞིན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད།
སྤྱིར་མ་འོངས་པའི་བོད་དོན་སྟོབས་ཤུགས་གཙོ་བོ་དེ་ད་ལྟའི་ཆོས་ལུགས་ནས་འདུ་ཤེས་གསར་པ་དག་གིས་ཚབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཆོས་ལུགས་ནི་སྔར་བཞིན་བོད་དོན་སྟོབས་ཤུགས་ཡིན་ལ་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་གི་ཆ་ཤས་ཀྱང་རེད། ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་གཙོ་བོ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་སྒེར་ནས་མཐའ་མའི་ཐག་གཅོད་ཀྱི་ཡིན་གསུངས་པ་ནི་ཧ་ཅང་འོས་ཤིང་འཚམས་པ་ཞིག་རེད། སྤྱི་ཟླ་དགུ་པའི་ནང་ཆོས་ལུགས་ཚོགས་འདུའི་སྐབས། ཡང་སྲིད་ཕེབས་མིན་མ་འོངས་པར་ཐག་གཅོད་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད། སྤྱིར་སྔར་ལྟར་མི་འདྲ་བར། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་བོད་མིའི་ནང་འགའ་ཤས་ལ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་ཡང་སྲིད་དགོས་གལ་མེད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད། འོན་ཀྱང་ངའི་བསམ་པར་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཤད་ན་མ་འོངས་དུས་ཚོད་རིང་པོའི་ནང་ཡང་སྲིད་སྔར་བཞིན་དགོས་མཁོ་ཡོད་པ། ཕེབས་དགོས་པ་ཞིག་རེད། དེར་བརྟེན་བོད་གཞུང་དང་མི་དམངས་ངོས་ནས་ཀྱང་རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་བདག་པོ་བརྒྱབ་ཐུབ་པ་དགོས།
བཞི་པ། གྲ་སྒྲིག་ལས་དོན་ཕྱི་ལས་ནང་གལ་ཆེ། ད་ལྟ་ཕྱི་རྒྱལ་དོན་གཅོད་ཁང་དང་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་ཐད་རྒྱལ་བའི་མཚན་བེད་སྤྱོད་མ་བྱས་པར་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་གཞུང་ཁག་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་ཐབས་བྱེད་པ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། མུ་མཐུད་ཕྱིའི་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཐོག་ཤུགས་བརྒྱབ་དགོས། འོན་ཀྱང་གཙོ་ཕལ་གྱི་ཆ་ནས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་འདིའི་ཉེན་ཁ་གདོང་ལེན་བྱ་བར། རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱབ་སྐྱོར་བཙལ་བ་སོགས་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲ་སྒྲིག་ལས་དོན་ལས་ནང་གི་གྲ་སྒྲིག་ལས་དོན་ལྡབ་བརྒྱ་ཕྲག་གི་གནད་འགག་ཆེ་བ་དང་མགོ་རྙོག་པ། དཀའ་ལས་ཆེ་བ་ཡོད། ནང་སྦོ་ལུག་ན་ཕྱིའི་སྟོབས་ཤུགས་གང་གིས་ཀྱང་བྱ་ཐབས་མེད། དེར་བརྟེན་ནུས་པ་དང་གྲ་སྒྲིག་ཤུགས་ཆེ་བ་ནང་གི་གྲ་སྒྲིག་ཐོག་བསྒྲིལ་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ།
ལྔ་པ། ཤེས་ཡོན་པ་དང་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་ཚོས་ངག་སྒོ་ཡོངས་སུ་དབྱེ་སྟེ་བསམ་བློའི་སྣེ་ཁྲིད་གནང་དགོས། སྤྱིར་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འདི་ཕྱོགས་ཚང་མ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཕྱིན་ཏེ་ད་ལྟ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་ཆེན་པོ་ཞིག་བརྒྱུད་བཞིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་གཏོང་བཞིན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་དགོས་མཁོའི་ཐོག་ནས་བཤད་ན། ཆ་རྐྱེན་མ་ཚང་བ་སྟེ་བསམ་བློའི་ཁྱབ་ཁོངས་ལ་ནག་ཐོམ་མེ་རེད། ཤེས་ཡོན་པ་དང་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བའི་བསམ་བློ་མ་སྨིན་པ་ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་དགོས་མཁོའི་རྗེས་སུ་ལུས་ཡོད། དངོས་གནས་བྱེད་ན་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་སོགས་གང་དགོས་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་འབྱུང་བ་དང་ནུས་པ་ལྡན་པ་ཞིག་ཆགས་དགོས་ལ། སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་དང་གྲ་སྒྲིག་ལས་དོན་དག་ཀྱང་རང་ངོས་ནས་བྱ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། འོན་ཀྱང་ད་ལྟ་བར་དེ་འདྲ་བྱུང་མེད།ཐ་ན་ཤེས་ཡོན་པ་དང་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བའི་ཁྲོད་ད་བར་དེ་དག་ཐད་གླེང་སློང་ཡང་ཉུང་ཉུང་ཧ་ལམ་མེད་པ་ལྟ་བུ་རེད། སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཡང་སྔོན་ལ་བསམ་བློའི་སྣེ་ཁྲིད་དགོས་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན། འདི་མེད་ན་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་ལ་བླ་སྲོག་མེད་པ་རེད།
ད་ལྟ་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་དང་ཤེས་ཡོན་པ་ཚོ་གཉིད་ལས་སད་དེ་བསམ་བློའི་སྣེ་ཁྲིད་མི་ཐུབ་པ་ནས་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས། སྤྱི་ལ་ཕན་ཆེད་ཀུན་སློང་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་ཡིན་ཚེ་རྣམ་རྟོག་སྤུ་ཙམ་མེད་པ། གང་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང་བཤད་ཕོད་པ་དགོས། བཤད་ཆོག་པ་རེད། བཤད་པ་ནོར་ཡོད་ཀྱང་ཧ་ལས་དགོས་མེད་ནོར་ཆོག་པ་ཞིག་ཡིན། སྔོན་ཆད་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་སུ་ཞིག་གིས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་སྲིད་དབང་མཇུག་སྒྲིལ་དགོས་འདུག་བརྗོད་ན། སྤྱི་ཚོགས་འདིའི་ནང་གནས་ཐུབ་རྒྱུ་ཧ་ལམ་ཁག་པོ་རེད། ཡིན་ཡང་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་དགོས་པ་གཟིགས་ཏེ་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་ཙམ་མ་ཟད་སྲིད་དབང་མཇུག་བསྒྲིལ་ཚར་བ་རེད། མིག་རྒྱང་དང་སྙིང་སྟོབས་རླབས་ཆེན་རེད། བསོད་བདེ་ཆེ་བ་ཞིག་ལ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་དབང་སྒྱུར་གྲལ་རིམ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་འགོག་རྐྱེན་མ་ཡིན་པར་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་ཆགས་ཡོད། ལོ་རྒྱུས་དཀྱོག་མཚམས་ཀྱི་བཅོས་སྒྱུར་རམ་གསར་བརྗེ་ནི་ལས་སླ་པོ་ཞིག་མིན། དགག་དགོས་སར་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་དགག་ཐུབ་པ། བཅོས་སྒྱུར་བྱ་དགོས་སར་ཐེ་ཚོམ་མེར་པར་འགྱུར་བ་གཏོང་ཐུབ་པ་དགོས། གལ་སྲིད་འདི་དག་ལས་ལྡོག་པའི་ལས་དོན་བྱས་ན། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འགོག་རྐྱེན་གྱུར་གྱི་ཡོད་ལ་རྒྱལ་བའི་ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་དེ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཁ་དཔེ་སྟེ་“ཁུ་བ་བརྗེས་སྨན་མ་བརྗེས” པའི་དཔེ་རུ་འགྲོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡོད། དེ་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་ནམ་རྒྱུན་གཅིག་འགྲིག་གི་མི་འདུག གཅིག་བཤད་རྒྱུ་ཡོད། གཅིག་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་མདོག་མདོག་བྱེད་མཁན་དག་གིས་ཀྱང་མདོག་མདོག་ཙམ་མ་ཡིན་པར། དངོས་གནས་བཤད་རྒྱུ་དང་བྱ་རྒྱུ་ཡོད་ན། འཆད་པའི་དུས་དང་བྱེད་པའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད། མདུན་ལ་འཐོན་དགོས། གལ་སྲིད་ཤེས་ལྡན་པ་ཚོས་ངག་སྒོ་ཕྱེ་སྟེ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་བློའི་ཁྱབ་ཁྱོངས་ལ་“མཁས་བརྒྱ་འགྲན་གླེང་། མེ་ཏོག་མཉམ་བཞད” ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་བསྐྲུན་ཐུབ་ཚེ། བསམ་བློ་སྨིན་ནས་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་དགོས་པ་དང་རིན་ཐང་ར་འཕྲོད་ཀྱི་རེད་ལ། མ་འོངས་ལམ་ཁ་དང་ཉེན་ཁ་གདོང་ལེན་བྱེད་པའི་ཐབས་ཤེས་དང་ལམ་ཁ་ཞིག་ཀྱང་རྙེད་ཐུབ་ཀྱི་རེད།
མི་རིགས་ཤིག་གི་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་ནི་སྒྲོམ་གཞི་ཙམ་མ་ཡིན་པ་དེ་བས་ཀྱང་གལ་ཆེ་བ་ནི་བསམ་བློ་དང་ལམ་ལུགས་སྲོལ་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས། བོད་མི་རིགས་ངོས་ནས་རང་ཉིད་བསྐྱར་དར་གྱི་ཆེད་དུ་ཡར་ལངས་ཤིག་རྒྱག་རྒྱུ་ཡོད་ན་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཕྱོགས་བསྡོམས་དང་། མ་འོངས་མདུན་སྐྱོད་ལ་རྒྱང་ལྟ་བྱས་ཏེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་འདི་ནས་རྒྱག་དགོས། བླ་སྲོག་གསར་པ་འཚོལ་དགོས་པ་གང་ཡོད་ཀྱང་འདི་ནས་འཚོལ་དགོས།
དྲུག་པ། བཅོས་སྒྱུར་ལེགས་པར་འགྲུབ་དགོས་ན། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་གཤམ་འོག་དབར་གྱི་ཟུང་འབྲེལ་འབྲེལ་བ་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་རྟེན་ཕན་ཚུན་བྲལ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས། སྤྱིར་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་དང་གསར་བརྗེ་ཞེས་པ་ནི་ཁྲག་དང་མིག་ཆུའི་བརྒྱུད་རིམ་ཞིག་ཡིན། ལས་སླ་པོ་ཞིག་མིན། ང་ཡག ཁྱོད་ཡག་ཚང་མ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཤིག་ཁག་པོ་རེད།
སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་ཁྲོད་གང་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་པ་འཆད། གང་བྱེད་དགོས་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་དག་ཁྲོད་ཕན་ཚུན་འགལ་ཟླ་དང་གདོང་ཐུག་ཀྱང་ཡོང་གི་ཡོད། དེ་ནི་ཡོང་སྲིད་པ་དང་རྒྱུན་གཏན་ཞིག་རེད། ཁྲག་དང་མིག་ཆུར་འཛེམས་ཀྱང་ཆོག་མོད། ད་ལྟ་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གདོང་ཐུག་ཙམ་ཡང་མི་ཡོང་བ་འདི་ནི་རྒྱུན་གཏན་མིན་པའི་རྟགས་རེད། བཅོས་སྒྱུར་གྱི་དགོས་པ་ངོས་བཟུང་མ་ཐུབ་པ། རིན་ཐང་ལོངས་སྤྱོད་མ་ཐུབ་པའི་རྟགས་རེད། ད་ལྟ་འདྲ་ཆགས་པོ་བྱེད། བཤད་རྒྱུ་བྱ་རྒྱུ་ཚང་མ་རྒྱལ་བ་འདས་པའི་རྗེས་ལ་བཞག་ན་ཉེན་ཁ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་ལྟུང་རྒྱུ་ལས་མཐུན་འགྱུར་ཞུ་ས་ཡང་མེད།
མདོར་ན་མུ་མཐུད་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་གཅིག་པུས་གནང་གཤམ་འོག་ནས་མཉམ་ཞུགས་མེད་ཚེ། དེ་ནི་བླ་སྲོག་མེད་པའི་བཅོས་སྒྱུར་ཞིག་ལ་འགྱུར་ངེས། དེར་བརྟེན་གཤམ་འོག་གི་མཉམ་ཞུགས་ནི་མེད་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན། གཉིས་པ། དགོས་པ་དང་རིན་ཐང་ར་འཕྲོད་དེ་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་པ་བཤད། བྱ་དགོས་པ་བྱས་ཏེ་བཅོས་སྒྱུར་དེ་བཞིན་གཤམ་འོག་ཁོ་ནས་གནང་ན། གཅིག་འོག་གཅིག་མ་འདུས་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་ཚུད་ངེས། དེར་བརྟེན་རྣོ་ངར་ཅན་གྱི་གདོང་ཐུག་འབྱུང་བའི་སྐབས། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྱད་དེ་ལམ་སྟོན་དང་མཐུན་འགྱུར་གནང་དགོས། དེ་ལྟར་བྱུང་ཚེ་གཞི་ནས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དཀྱོག་མཚམས་ཀྱི་མཐུད་དེ་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་མ་ལྷུང་བར་བདེ་བླག་ངང་བརྒྱབ་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཡོད།
བདུན་པ།ཉེན་ཁའི་རང་བཞིན་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ལས་དོན་བསྒྲུབ་པར་ཛ་དྲག་རང་བཞིན་རེད། ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་འདིའི་བསྒྲུབ་བྱ་གཙོ་བོ་ནི་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་རིང་ལ། ངེས་པར་དུ་སྟོབས་ཤུགས་གསར་པས་སྟོབས་ཤུགས་རྙིང་པའི་ཚབ་བྱེད་དགོས་པ་ཙམ་མ་ཟད། སྟོབས་ཤུགས་གསར་པ་སྲ་བརྟན་གཏོང་ཐུབ་པ་དགོས་པ་དེ་ཡིན། ཞིབ་པར་བཤད་ན་ད་ལྟའི་སྐབས་བོད་དོན་སྟོབས་ཤུགས་གཙོ་བོ་དེ་ཆོས་ལུགས་ཡིན་པ་ནས་མི་རིང་བར་སྟོབས་ཤུགས་གཙོ་བོ་དེ་འདུ་ཤེས་གསར་པའི་སྟོབས་ཤུགས་འགྱུར་དགོས། སྒྲོམ་གཞིའི་ཐད་ནས་སྒྲོམ་གཞི་རྙིང་པ་ནས་གསར་པ་སྲ་བརྟན་གཏོང་ཐུབ་དགོས། ལས་འགན་འདི་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བཞུགས་པའི་རིང་ལ་སྒྲུབ་མ་ཐུབ་ཚེ་གཅིག་སྒྲིལ་ཉམས་ཤིང་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་ལྟུང་རྒྱུ་ཕལ་ཆེར་ངེས་པ་རེད།
གལ་སྲིད་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ད་དུང་ལོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་བཞུགས་པའི་དབང་དུ་བཏང་ཡང་། དུས་ཚོད་ཆ་ནས་གྲ་སྒྲིག་གི་དུས་ཡུན་ཧ་ཅང་ཐུང་ཐུང་ཞིག་རེད། དུས་ཐུང་འདིའི་ནང་བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས་སད་དགོས་པ་མ་ཟད་ཉེན་ཁ་གདོང་ལེན་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་བཙལ་དགོས། ངེས་པ་རྙེད་པའི་ཐབས་ལམ་རྙེད་པ་ཙམ་མ་ཟད་སྟོབས་ཤུགས་གསར་པ་སྲ་བརྟན་གཏོང་ཐུབ་པ་དགོས། དེར་བརྟེན་མཆོངས་སྐྱོད་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་ན་མ་གཏོགས་ཉེན་ཁ་གདོང་ལེན་ཐུབ་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད།
མདོར་ན། འདི་ལོ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་གནང་བའི་ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དཀྱོག་མཚམས་འདིའི་བཅོས་སྒྱུར་དང་མི་རིང་བར་བོད་མི་དམངས་ཀྱི་མདུན་དུ་འབྱུང་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་སྔོན་འགོག་གི་ལས་གཞི་དབུ་འབྱེད་གནང་བ་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། ཧ་ཅང་མགོ་རྙོག་ཅིང་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བའི་ལས་དོན་གཞི་ནས་བསྒྲུབ་དགོས། ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་འདིའི་དམིགས་ཡུལ་དངོས་སམ་གཙོ་བོ་དེ་འགྲུབ་ཐུབ་མིན་ནི། ལོ་རྒྱུས་དཀྱོག་མཚམས་ཀྱི་མཚོན་རྟགས་ཏེ་མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་རྗེས་གང་ཡོང་མིན་ལས་ཤེས་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། གལ་སྲིད་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་མེད་པ་བསྟུན་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་འདི་གཅིག་འོག་གཅིག་མ་འདུས། ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན་དམིགས་ཡུལ་དེ་འགྲུབ་མེད་པ་རེད། གལ་སྲིད་སྔར་བཞིན་སྲ་བརྟན་དང་གཅིག་སྒྲིལ་ཐོག་གནས་པ་ཡིན་ན་དམིགས་ཡུལ་དེ་འགྲུབ་པ་རེད། བརྗོད་གཞི་འདིའི་འགོ་བརྗོད་དུ་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་དམིགས་ཡུལ་དངོས་དེ་འགྲུབ་ཐུབ་བམ་ཞེས་དྲི་བའི་ཚུལ་དུ་བཞག་ཡོད། ད་ལྟ་མཇུག་བསྡུ་བའི་སྐབས་ལ་ཡང་སྔར་བཞིན་དྲི་བའི་ཐོག་གནས་ཡོད་པ་རེད། ལན་གང་ཡིན་མིན་དེ་བོད་མི་སྤྱི་བོ་གནམ་བསྟན་ཡོངས། ལྷག་པར་ཤེས་ལྡན་པ་དང་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་ཚོར་རག་ལས།
འདི་ལོ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྲིད་དབང་མཇུག་སྒྲིལ་བའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་བཏང་བ་ནི་ཧ་ཅང་རླབས་ཆེ་ཞིང་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་རེད། འགྱུར་བ་བཏང་བའི་དགོས་པ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་མིན་དེ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་སྔ་རྗེས་གསུངས་ཚར་པ་རེད། གང་གསུངས་ཡོད་མིན་ཐད་དཔེ་མཚོན་འགའ་ཤས་བགྲང་ན། དངོས་གནས་དམངས་གཙོའི་ལམ་ཐོག་བསྐྱོད་དགོས། རྒྱལ་པོ་དང་བླ་མས་སྲིད་དབང་སྐྱོང་བའི་དུས་ཚོད་ཡོལ་ཟིན་པ་རེད། སྔ་ཕྱི་མ་གཏོགས་ང་མེད་པ་ཆགས་ཀྱི་རེད། ད་ལྟ་ནས་ཁྱེད་རང་ཚོས་འགན་ཁྱེར་ཐུབ་པ་དགོས། རྒྱ་མི་གུང་ཁྲན་གྱིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཤི་སྒུག་བརྒྱབ་ནས་བསྡད་ཡོད་རེད། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཤི་ན་བོད་དོན་ཡལ་འགྲོ་ཡི་རེད་ལབ་ཀྱི་ཡོད་རེད། འདི་དག་ཁྲོད་ལས་དོན་སྙིང་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་ནི་མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་འདས་གྲོངས་རྗེས། བོད་མི་དམངས་ལ་དཀའ་ངལ་ལམ་ཉེན་ཁ་མང་པོ་ཞིག་འཕྲད་སྲིད་པ་གཟིགས་ཏེ་དེ་དག་ལས་སྐྱོབ་པ་བྱེད་པ་དེ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཀྱང་ “བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་དོ་དམ་བྱ་ཐབས” ཟེར་བ་གཏན་འབེབ་བྱས་པ་སོགས་འཕྲད་སྲིད་པའི་ཉེན་ཁ་དེ་དག་ཁྲོད་ཁེ་ཕན་ཇི་ལྟར་ལེན་མིན་གྱི་ལས་དོན་སྒྲིག་གིན་ཡོད་པ་གསལ་པོ་རེད། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་ཐུགས་རེ་བཞིན་དམིགས་ཡུལ་འདི་འགྲུབ་ཐུབ་ཀྱི་རེད་དམ་མ་རེད། མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་འདས་རྗེས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་འཕྲད་སྲིད་པའི་དཀའ་ངལ་གང་ཡོད་རེད་དམ།
འཛམ་བུ་གླིང་གི་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་གང་གི་ལོ་རྒྱུས་ལ་བལྟས་ཀྱང་། སྲིད་དབང་རྙིང་པ་མེད་པ་གྱུར་བ། ཤུགས་རྐྱེན་ཅན་གྱི་དབུ་ཁྲིད་འདས་གྲོངས་ཕྱིན་པ། བསམ་བློ་གསར་རྙིང་འགྱུར་བ་ཐེབས་པ་སོགས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་རེར། སྟོབས་ཤུགས་རྙིང་པའི་ཚབ་བྱེད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་གསར་པ་ཞིག་སྲ་བརྟན་མ་འབྱུང་བར་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་མེད་པ། ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་གནས་ཀྱི་ཡོད་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་རེད། དཔེ་མཚོན་ཞིག་བཀོད་ན། ད་ལྟ་ང་ཚོ་ཚང་མས་མཐོང་བཞིན་པའི་བལ་ཡུལ་གྱི་གནས་སྟངས་འདི་ལས་གསལ་པོར་ཤེས་ཐུབ། སྲིད་གཞུང་རྙིང་པ་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་དབང་མེད་པ་གྱུར་ནས་ད་ལྟ་བར་སྲིད་དབང་བརྟན་པོ་ཞིག་འཛུགས་མ་ཐུབ་པར་གནས་ཡོད། རྒྱ་ནག་སྤྱི་ཚོགས་ལ་མཚོན་ན་ཡང་། ༡༩༡༡ ལོར་མན་ཇུའི་སྲིད་དབང་མགོ་རྟིང་བསློགས་རྗེས། འཕྲལ་མར་གཞུང་བརྟན་པོ་ཞིག་བྱུང་མེད་པ། ༡༩༤༩ ལོར་དམར་པོའི་སྲིད་དབང་མ་བཙུགས་བར་སྤྱི་ཚོགས་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་ཕྱིན་པ་རེད། ས་གནས་རེར་དཔོན་པོ་རེས་ཡུལ་ལུང་བཅད་བཟུང་བྱས་ནས་གཅིག་འོག་གཅིག་མ་འདུས་པ། ལྷག་པར་གོ་མིན་ཏང་དང་གུང་ཁྲན་ཏང་དབར་ནང་འཁྲུག་བརྒྱབ་པ་སོགས་བྱུང་ཡོད། བོད་རང་གི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་མཚོན་ཡང་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་ཆེན་པོ་ཞིག་སྟེ་སྤྱི་ལོ་ ༨༤༢ ལོར་བཙན་པོའི་སྲིད་དབར་ཐོར་བ་ནས་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོའི་རིང་བོད་དེ་གཅིག་འོག་གཅིག་མ་འདུས་པར་སིལ་བུར་གནས་ཡོད། གོང་དུ་བརྗོད་པ་འདི་དག་ལྟར། ད་ལྟ་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་འགྲོ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་ཆེན་པོ་ཞིག་བརྒྱུད་བཞིན་ཡོད། འདི་འདྲའི་ལོ་རྒྱུས་དཀྱོག་མཚམས་ལ། ལྷག་པར་མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་འདས་རྗེས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འཕྲད་སྲིད་པའི་ཉེན་ཁ་གང་ཡོད་མིན་ཐད། ངའི་བསམ་པར་ཆེ་ས་ནས་བཤད་ན། གཙོ་བོ་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་རེད། གཅིག་ནི་སྒང་གི་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་གྱི་གཞུང་བརྟན་པོ་མེད་པ། ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་དུ་གནས་སྲིད་པ། གཞན་ཞིག་ནི་མི་དམངས་གཞུང་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་མི་ཐུབ་པ། བློ་སེམས་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་མི་ཐུབ་པ་དེ་རེད།
དང་པོ། སྒང་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་ཁྲོད་བརྟན་པོ་མེད་པ་ཆགས་སྲིད་པ་དེའི་ཐད་བརྗོད་ན། སྤྱིར་ད་ལྟ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདི་ལ་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་སོགས་ལྡན་པའི་སྒྲོམ་གཞི་གང་འཚམས་འཐུས་སྒོ་ཚང་པོ་ཡོད། འོན་ཀྱང་ད་དུང་བརྟན་པོ་ཞིག་མ་རེད། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་བརྒལ་ཟིན་པའི་སྒྲོམ་གཞི་ཞིག་མ་རེད། འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པ་མང་པོ་ཡོད། བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་སྟངས་ཐད། སྤྱི་ཚོགས་ནང་བསམ་ཚུལ་ཡོད། གྲོས་ཚོགས་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཆོལ་ཁ་དང་ཆོས་ལུགས་སྤྱི་འཐུས་དགོས་ཀྱི་མི་འདུག་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པའི་ཐོག་ནས་འགྲོ་དགོས་བརྗོད་པ། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ས་གནས་མི་འབོར་གཞིར་བཟུང་འཐུས་མི་འོང་དགོས་བརྗོད་པ། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཆོལ་ཁའི་སྤྱི་འཐུས་མུ་མཐུད་གནས་དགོས། གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་བཟོ་དགོས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། འཛིན་སྐྱོང་དབུ་ཁྲིད་ཐད་བརྗོད་ན། ད་ལྟ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་སྲིད་དབང་མཇུག་བསྒྲིལ་ནས་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་དེ་འོས་འདེམས་བྱེད་པའི་མི་སྣས་གནང་རྒྱུ་ལས་སྔར་བཞིན་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་དང་། དེ་བཞིན་ཆོས་ལུགས་དབུ་ཁྲིད་གཞན་པར་རྩིས་སྤྲོད་བྱ་བ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དེ་མེད་པ་ཆགས་པ་རེད། དེ་ནི་རླབས་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་དོན་སྙིང་ལྡན་པ་ཞིག་རེད། འོན་ཀྱང་མ་འོངས་པར་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་འཐོན་ཚེ་འོས་བསྡུའི་འགྲོ་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ཐད་འགྱུར་བ་དང་ཤུགས་རྐྱེན་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་འགའ་ཤས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ང་ཚོ་དམངས་གཙོ་ལས་འཐབ་རྩོད་གལ་ཆེ་མིན་ནམ། ལྷག་པར་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་མང་པོ་འཐོན་ན། སྤྱིའི་ཁེ་ཕན་ལས་ཚོགས་པའི་ཁེ་ཕན་ཤུགས་ཆེ་འཛིན་ནས་ལས་དོན་འཐུས་ཤོར་གཏོང་གི་རེད་ཅེས་གསུངས་ཀྱི་ཡོད། འགའ་ཤས་ཀྱིས་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་མེད་ན་དམངས་གཙོ་མ་རེད་ཀྱང་གསུངས་ཀྱི་ཡོད། མདོར་ན། གཞུང་གི་སྒྲོམ་གཞི་བརྟན་པོ་ཞིག་བཟོ་མ་ཐུབ་ཚེ་མ་འོངས་པའི་ལམ་ཁ་འགྲོ་ཕྱོགས་དང་ལྟ་བ་འཛིན་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཤར་ལ་འགྲོ་དགོས་རེད་ཟེར་བ་དང་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ནུབ་ལ་འགྲོ་དགོས་རེད་བརྗོད། སྐབས་དེར་ཤུགས་རྐྱེན་ལྡན་པའི་དབུ་ཁྲིད་གཅིག་མེད་སྟབས་སུ་གང་གི་བཀོད་པའི་འོག་འགྲོ་མི་ཐུབ་པར་གཅིག་འོག་གཅིག་མ་འདུས། ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་ཚུད་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པོ་རེད། ཐ་ན་ཤོག་ཁག་འདྲ་མིན་ཆགས་ནས་འདི་བོད་གཞུང་ཡིན། དེ་བོད་གཞུང་ཡིན་བརྗོད་ནས་གཞུང་ཁོ་རང་གཉིས་གསུམ་ཡང་འཐོན་སྲིད་པ་རེད། གོང་དུ་བརྗོད་པ་ལྟར། གལ་སྲིད་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་མཁན་བརྟན་པོ་མེད་པ་ཆགས་པ་ཡིན་ན། མི་དམངས་ཁ་ཐོར་རྒྱུ་ལས་གཅིག་སྒྲིལ་བྱེད་པ་དང་ནུས་པ་གདོན་རྒྱུ་ཡོང་ཐབས་མེད་པ་ནི་བཤད་མ་དགོས་པ་རེད།
གཉིས་པ། གལ་སྲིད་གྲ་སྒྲིག་དང་འབད་བརྩོན་འཐུས་ཚང་བྱས་པ་བརྒྱུད་མ་འོངས་པར་སྒང་ནས་དབུ་ཁྲིད་མཁན་གྱི་གཞུང་བརྟན་པོ་ཞིག་དང་དབུ་ཁྲིད་ནུས་ལྡན་ཡོད་ཀྱང་། མི་དམངས་ཀྱིས་བློ་གཏད་ནས་རྗེས་སུ་འབྲང་རྒྱུ་དཀའ་ལས་ཡོད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་བསམ་བློའི་ནང་ཆོས་ལུགས་དང་བླ་མར་དད་པ་བྱེད་པ་ལས་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད། བོད་མི་རིགས། བོད་རྒྱལ་ཁབ་འདི་དག་ལ་ཆེ་མཐོང་སྤྲད་པ་དང་དགའ་ཞེན་བྱེད་སྲོལ་ཤིག་ཧ་ལམ་མེད་པ་རེད། མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཅེས་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱང་དེ་ཙམ་མེད། ད་ལྟ་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་གཙོ་བོ་དེ་ཆོས་ལུགས་རེད། དེའི་མཚོན་རྟགས་ནི་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་རེད། མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མ་བཞུགས་པའི་སྐབས་གང་ཆགས་སྲིད་དམ། མིག་སྔར་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ལ་མཚོན་ན། རྡ་རམ་ས་ལར་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་གཞུང་འབྲེལ་མཛད་སྒོ་འཚོགས་སྐབས། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མེད་པ་ཡིན་ན་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་སོགས་སུ་ཕེབས་ཀྱང་མི་དམངས་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་ནས་ཕེབས་མཁན་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ཉུང་རེད། གལ་སྲིད་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནས་སྒྲིག་ཁྲིམས་ཀྱིས་དེད་དེ་མངགས་གཏོང་བྱས་པའི་སློབ་ཕྲུག་མེད་ཚེ་སྡིངས་ཆའི་སྒང་གི་མི་གྲངས་དང་འོག་གི་མི་དམངས་གྲངས་འབོར་གཉིས་འདྲ་པོ་འདྲ་པོ་ཆགས་ནས་ཕལ་ཆེར་མཛད་སྒོ་འཚོགས་ཐབས་མེད་པ་རེད། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་གློ་ཞིག་བརྒྱབ་ཀྱང་ཧ་ལམ་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ནང་འཐོན་གྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་སོགས་གཞུང་གི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་མཛད་འཆར་ཐད་ལ་མི་དམངས་ནས་དོ་སྣང་ཡོད་མ་རེད་ལ། ཐ་ན་བཙན་བྱོལ་ཁྲོད་ཀྱི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གིས་ཀྱང་དེ་དག་བདག་པོ་དེ་ཙམ་རྒྱག་གི་མེད། དེ་བཞིན་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་དང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་སོགས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཕེབས་ནས་བོད་མི་རྣམས་ལ་གསུངས་བཤད་གནང་དགོས་ཚེ། གཙོ་བོ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་མཛད་འཆར་བསྟུན་ནས་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད། དེ་ལྟར་མ་བྱས་ཚེ་མི་དམངས་འཛོམས་ནས་གསུངས་བཤད་གནང་རྒྱུ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་རེད།
བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་མཚོན་ན་ཡང་མང་ཆེ་བ་དེ་ལྟར་རེད། ད་ལྟ་བར་སྐད་འབོད་རྒྱག་མཁན་དང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་དེ་ཚོ་ཡོངས་ཁུངས་ཀྱི་ཆ་ནས་མང་ཆེ་བ་གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་རེད། དེའི་ནང་ནས་གྲྭ་བཙུན། དེའི་ནང་ནས་དགེ་ལུགས་པའི་གྲྭ་བཙུན་རེད། ལས་བྱེད་དམ་ཤེས་ཡོན་ཆུ་ཚད་གང་འཚམས་ཡོད་པའི་ཁྲོད་ལངས་མཁན་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་རེད། འདུ་ཤེས་ཐད་ནས་བརྗོད་ན། གཙོ་བོ་ཆོས་ལུགས་འདུ་ཤེས་སྒང་ནས་ཡར་ལངས་བྱས་པ་རེད། འབོད་ཚིག་གཙོ་བོ་ནི་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་ལ་ཕེབས་དགོས། སྐུ་ཚེ་ཁྲི་ལོ་བརྟན་པ་ཤོག་ཅེས་པ་དེ་རེད། བོད་ནང་བོད་མིའི་ཁྲོད་ནས་ཕྱི་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་ཐབས་ཤེས་བྱས་ཏེ་ལོ་ལྟར་མི་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་གར་ལ་འོང་བསྡད་ཀྱི་ཡོད། འདི་བརྒྱུད་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་དེ་ཡོང་གི་ཡོད། ཁོང་ཚོས་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་སྟེ་འོངས་བའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཇལ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་བོད་མིའི་བསམ་བློའི་འཁྱེར་སོ་འདི་འདྲའི་འོག་ནས་མ་འོངས་པར་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དགོངས་པ་རྫོགས་རྗེས། གལ་སྲིད་སྒང་གི་བོད་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་བརྟན་པོ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་མི་དམངས་ཀྱིས་བློ་ག་ཚོད་ཕྱོགས་ཐུབ་ཀྱི་རེད། འཐབ་རྩོད་ནང་ག་ཚོད་ཞུགས་ཀྱི་རེད་དམ།
གོང་དུ་བརྗོད་པ་ལྟར། གལ་སྲིད་ད་ལྟ་གདོང་ལེན་གྱི་གྲ་སྒྲིག་ལེགས་པོ་ཞིག་མ་བྱུང་པ་བརྟེན་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་འདས་གྲོངས་རྗེས། བོད་མི་དམངས་རྣམས་སྤོ་ལོ་ཕུ་ཤོར་བ་ལྟར་གྱུར། གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་མ་ཐུབ་པ། གཅིག་སྒྲིལ་ནུས་པ་གདོན་མ་ཐུབ་ན། རྩ་དོན་དང་འཐབ་རྩོད་ལ་གྱོང་གུད་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་བཤད་མ་དགོས་པ་རེད། དེ་བཞིན་སྒང་གི་དབུ་ཁྲིད་མཁན་གཞུང་བརྟན་པོ་མེད་པར་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ཁྲོད་དུ་ལྟུང་ཚེ། གཅིག་བྱས་ན་ལོ་མང་པོ་ཞིག་གི་རྗེས་གཞི་ནས་གཅིག་སྒྲིལ་དང་བརྟན་པོ་བྱ་ཐུབ་སྲིད་པ་རེད། གཅིག་བྱས་ན་གཅིག་སྒྲིལ་ཞིག་གཏན་ནས་བྱ་མི་ཐུབ་པར་དུས་དེ་ནས་བཟུང་བོད་བསྐྱར་གསོ་དང་བོད་མིས་ཡར་ལངས་བྱེད་པའི་ལས་འགུལ་དེ་ནུས་པ་འཐོར་ཏེ་རིམ་པས་ཡལ་སྲིད།
འོ་ན་གནས་སྟངས་འདི་འདྲ་ཞིག་མི་འབྱུང་བར་སྔོན་འགོག་ཆེད་དུ་གང་བྱས་ཡོད་རེད། གང་བྱ་རྒྱུ་ཡོད་རེད་དམ། ད་ལྟ་བར་འདིའི་ཐོག་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མ་གཏོགས་མེད་པ་རེད། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་ཐུགས་འཚབ་ཆེན་པོ་ཞིག་སྐྱེ་ཡི་ཡོད་པ། ད་ལོ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྲིད་དབང་མཇུག་བསྒྲིལ་བ་དང་བོད་གཞུང་གི་མིང་རྗེ་པོ་བརྒྱབ་པ་སོགས་ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་གནང་བ་དེ་གཙོ་བོ་ཉེན་ཁ་འདི་དག་གདོང་ལེན་བྱ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་གསལ་དུ་གསལ་དུ་འགྲོ་ཡི་འདུག དཔེར་ན། སྤྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིང་ཏྲོན་ལ་དུས་འཁོར་དབང་ཆེན་གནང་བ་དང་བསྟུན། ཨ་རིའི་གཞུང་ལ་མ་འོངས་པར་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ཐད་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་བཀའ་མོལ་གནང་མཁན་དེ་སྔོན་ལྟར་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཚབ་མ་ཡིན་པར་ “བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས” ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ལྷན་བཀའ་མོལ་གནང་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བའི་རེ་སྐུལ་ཞུས་ཡོད། ཡིན་ཡང་སྲིད་འཛིན་ཨོ་བྷ་མ་ཡིས་འདིའི་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མེད། སྐུ་ཚབ་དེ་སྔར་བཞིན་རྒྱལ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཚབ་ཡིན་དགོས་སྐོར་བརྗོད་ཡོད། དེ་བཞིན་ཉེ་སྔོན་ཟླ་བ་ ༡༡ ནང་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་ནས་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་བསྐྱངས་ཡོད། དེའི་སྙིང་དོན་ནི་ཁོང་རང་ཉིད་ངོས་ནས་སྔར་ལྟར་མ་ཡིན་པར། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཐད་ཨ་རི་དང་དེ་མིན་གཞུང་གཞན་ལ་འབྲེལ་བ་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་དོན་མཚམས་འཇོག་བྱས་ཟིན། དེ་དག་ཚང་མ་བོད་ཀྱི་དོན་གཅོད་ཁང་ནས་འགན་འཁུར་གྱི་ཡོད་ཅེས་པ་དེ་རེད། གོང་གསལ་དཔེ་མཚོན་འདི་གཉིས་ནས་གསལ་པོ་མཐོང་ཐུབ་པ་ནི། མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མ་བཞུགས་པ། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་མཚན་གནས་བེད་སྤྱོད་བྱ་རྒྱུ་མེད་པའི་སྐབས་ལ་ཡང་། བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་བྱ་ཐུབ་པ། དོན་གཅོད་ཁག་ཀྱང་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པའི་ཐོག་སྔར་བཞིན་འཁོར་སྐྱོད་ཐུབ་པ་བྱ་བ་དེ་ཡིན།
རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཕུད་པའི་སྒང་འོག་བར་གསུམ་ཁྲོད། གྲ་སྒྲིག་ལྟ་ཅི་ཐ་ན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་འདི་འདྲ་ཞིག་ལ་ཉེན་ཁ་དང་དཀའ་ངལ་མང་པོ་ཞིག་འབྱུང་གི་ཡོད་པ་དེ་བསམ་བློའི་ནང་ར་ཡག་པོ་ཞིག་མ་འཕྲོད་པ། ཡང་ན་ལྷོད་གཡེང་ཤོར་བ། ཡང་ན་གདེང་ཚོད་དང་བློ་སྟོབས་ཀྱི་མ་འདང་པར་གླེང་མ་ཐུབ་པར་ལུས་ཡོད། ན་ནིང་ཟླ་བ་དགུ་པ་ཡན་མན་ནས་བཟུང་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བཅོས་སྒྱུར་དེ་འདྲ་ཞིག་གནང་རྒྱུའི་བཀའ་གནང་འགོ་བཙུགས་པ་རེད། བཀའ་གནང་བ་ནས་ད་ལོ་སྤྱི་ཟླ་ལྔ་པར་དངོས་སུ་འགྱུར་བ་མ་བཏང་བར་རྩ་བའི་ཆ་ནས་འཛིན་སྐྱོང་རེད། གྲོས་ཚོགས་རེད། དེ་བཞིན་མི་དམངས་ཚང་མས་དེ་འདྲའི་དགོངས་བཞེས་མི་གནང་རོགས། དེ་འདྲའི་བཀའ་གནང་བ་ཡིན་ན་ཉིན་མོའི་ཟས་ལ་བྲོ་བ་མི་འདུག མཚན་མོའི་གཉིད་ཁུག་གི་མི་འདུག གསོལ་བ་ཕུར་ཚུགས་སུ་འདེབས་ཀྱི་ཡོད་བརྗོད་པ་རེད། ཡིན་ཡང་སྟབས་ཡག་པ་ཞིག་ལ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་རྩ་བ་ཉིད་ནས་གསན་མེད། འགྱུར་བ་བཏང་བ་ནས་ད་ལྟའི་བར་ལ་མཚོན་པ་ཡིན་ནའང་། ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་དང་ཤེས་ཡོན་པའི་ཁྲོད་དུ་འདིའི་ཐོག་རིམ་པས་གོ་རྟོགས་སད་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་ཉེན་ཁ་དེ་དག་གདོང་ལེན་ཆེད་རང་འགུལ་གྱིས་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་མཐོང་རྒྱུ་མེད། གྲ་སྒྲིག་ལས་དོན་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་གཅིག་པུས་གནང་ཞིང་མར་བཙན་འགེལ་གནང་བ་ལྟ་བུ་ཆགས། གཤམ་འོག་ནས་མུ་མཐུད་དེའི་དགོས་པ་དང་རིན་ཐང་ངོས་བཟུང་མ་ཐུབ་པ། མཉམ་ཞུགས་མེད་པ། རང་འགུལ་མེད་པ་ལྷག་ཚེ་ནུས་པ་འཐོན་རྒྱུ་དང་དམིགས་ཡུལ་འགྲུབ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་རེད། འགྲུབ་མི་ཐུབ་བརྗོད་ཀྱང་མི་ཆོག་པ་གང་ཡང་མེད།
འོ་ན་མི་དམངས། ལྷག་པར་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་དང་ཤེས་ལྡན་པ་ཚོས་རང་ངོས་ནས་གྲ་སྒྲིག་གང་བྱ་དགོས་སམ་ཞེ་ན། ཐོག་མར་བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས་སད་དགོས། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དཀྱོག་མཚམས་འདི་འདྲ་ཞིག་ལ་དཀའ་ངལ་ལམ་ཉེན་ཁ་མང་པོ་ཞིག་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་པ། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་འདས་གྲོངས་རྗེས་དེ་དག་ཕྱིར་མངོན་ནས་ཐ་ན་སྤྱི་ཚོགས་རྦད་དེ་ཁ་ཐོར་བའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ། ད་ལྟ་བར་ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་འདི་འདྲ་ཞིག་གཏོང་བའི་དགོས་པ་དང་གལ་འགངས་ར་མ་འཕྲོད་པ། རང་ངོས་ནས་གྲ་སྒྲིག་གང་ཡང་མེད་པ། ཐ་ན་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་གྲ་སྒྲིག་ལས་དོན་ལ་གསོལ་བ་ཕུར་ཚུགས་སུ་འདེབས་ཡིན་བརྗོད་ནས་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་བ་ནི་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན་པ། རྗེས་ལུས་ཡིན་པ། བླུན་པོའི་ངང་ཚུལ་ཡིན་པ་བསམ་བློའི་ནང་ནོངས་འགྱོད་དང་བཅས་པའི་ཐོག་ནས་གསལ་པོར་ར་འཕྲོད་དགོས།
གཉིས་པ། སྒང་གི་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་བརྟན་པོ་མེད་པ་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེ་མི་འབྱུང་བའི་ཆེད་གང་བྱ་དགོས་སམ། འདིའི་ཐོག་འཚམས་ཤོས་འདི་རེད། འདི་བྱེད་དགོས་ཞེས་ཞིབ་ཕྲའི་ཐབས་ལམ་གང་ཡང་བཤད་ཤེས་ཀྱི་མི་འདུག འོན་ཀྱང་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བཤད་ན། ཞིབ་ཕྲའི་ཐབས་ལམ་འཚོལ་བའི་ཆེད་དུ་ཤེས་ཡོན་པ་དང་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་ཚོའི་ངོས་ནས། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་དེ་ད་ཡོད་རྨང་གཞིའི་ཐོག་ད་དུང་ལེགས་བཅོས་གང་དགོས་ཐད་དོན་ཕན་ལྡན་པའི་ཉམས་ཞིབ་དང་། བགྲོ་གླེང་འགོ་འཛུགས་ཏེ་དུས་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་དང་མཐུན་ལ་སྐབས་བབ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་འཚམས་པའི་སྒྲོམ་གཞི་བརྟན་པོ་ཞིག་གཏོད་དགོས། དེ་བཞིན་མཁས་མཛངས་ནུས་པ་ལྡན་པའི་དབུ་ཁྲིད་དཔུང་སྡེ་གསོ་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེ།
གསུམ་པ། དཀའ་ངལ་གཉིས་པ་སྟེ་མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལ་གང་འདྲ་བྱས་ནས་མི་དམངས་རྣམས་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་ལ་དགའ་ཞེན་དང་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་བྱ་ཐུབ་བམ། དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་ལས་དོན་རྒྱ་ཆེ་ཞིག་སྤེལ་ཏེ་བོད་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་བསམ་བློའི་ནང་འདུ་ཤེས་གསར་པ་བླུགས་པ་དང་སྲ་བརྟན་གཏོང་དགོས། འདུ་ཤེས་དེ་དག་ནི་བོད་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད། བོད་མི་རིགས། བོད་རྒྱལ་ཁབ། རང་དབང་རང་བཙན། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་། ཚན་རིག དམངས་གཙོ་སོགས་ཡིན་དགོས། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་འདིའི་ནང་བོད་མིའི་བསམ་བློ་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་འགྲོ་བཞིན་པ་རེད། འདུ་ཤེས་འདི་དག་བོད་མིའི་བསམ་བློའི་ནང་གང་འཚམས་སླེབས་ནས་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་གང་འཚམས་ཆགས་ཡོད། འོན་ཀྱང་། ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་བག་ཆགས་ལ་འགྱུར་བ་དང་ད་ལྟ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བཞུགས་པའི་སྐབས། བོད་དོན་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་གཙོ་བོ་དེ་ཆོས་ལུགས་ཡིན་པ་ནས་མི་རིང་བར་འདུ་ཤེས་གསར་པ་འདི་དག་གིས་ཚབ་བྱེད་ཐུབ་པ་དགོས་པ་ནི་ལས་སླ་པོ་ཞིག་མ་རེད། དེར་བརྟེན་འདུ་ཤེས་འདི་དག་སྤེལ་ཆེད་གཞས་དང་རྩོམ་རིག བགྲོ་གླེང་སོགས་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་གྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཤུགས་ཆེ་སྤེལ་དགོས། དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་ནུས་པ་ནི་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་རེད་ལ་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་མཚོན་ཆ་ཞིག་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རང་ཉིད་བོད་ཀྱི་ས་ཐོག་ཏུ་དབང་སྒྱུར་ཐུབ་པ་དེ་གཙོ་བོ་རྒྱུ་རྐྱེན་གཉིས་ཏེ་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་དམག་དཔུང་ཡིན་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། དོན་དངོས་ཐོག་ནས་དེ་ལྟར་རེད།
རྒྱ་གཞུང་གིས་“ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས” དང་ “ཏཱ་ལ” ཞེས་བསྒྲགས་ནས་མིའི་སེམས་སུ་འདི་དག་འདྲེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་ཐུབ་པ་ལ། ང་ཚོས་གང་བྱེད་ནས་བོད་མིའི་སེམས་སུ་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ལྷ་ལྟར་བསྒྱུར་མི་ཐུབ་བམ། གང་བྱེད་ནས་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་དམ།འདུ་ཤེས་འདི་དག་ནི་མ་འོངས་བོད་མི་རིགས་སྒང་འོག་བར་གསུམ་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་བའི་བསམ་བློའི་རྨང་གཞི། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཚོས་མདོག་མེད་པའི་སྲིད་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་མཚོན་རྟགས། དེ་བཞིན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད།
སྤྱིར་མ་འོངས་པའི་བོད་དོན་སྟོབས་ཤུགས་གཙོ་བོ་དེ་ད་ལྟའི་ཆོས་ལུགས་ནས་འདུ་ཤེས་གསར་པ་དག་གིས་ཚབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཆོས་ལུགས་ནི་སྔར་བཞིན་བོད་དོན་སྟོབས་ཤུགས་ཡིན་ལ་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་གི་ཆ་ཤས་ཀྱང་རེད། ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་གཙོ་བོ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་སྒེར་ནས་མཐའ་མའི་ཐག་གཅོད་ཀྱི་ཡིན་གསུངས་པ་ནི་ཧ་ཅང་འོས་ཤིང་འཚམས་པ་ཞིག་རེད། སྤྱི་ཟླ་དགུ་པའི་ནང་ཆོས་ལུགས་ཚོགས་འདུའི་སྐབས། ཡང་སྲིད་ཕེབས་མིན་མ་འོངས་པར་ཐག་གཅོད་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད། སྤྱིར་སྔར་ལྟར་མི་འདྲ་བར། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་བོད་མིའི་ནང་འགའ་ཤས་ལ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་ཡང་སྲིད་དགོས་གལ་མེད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད། འོན་ཀྱང་ངའི་བསམ་པར་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཤད་ན་མ་འོངས་དུས་ཚོད་རིང་པོའི་ནང་ཡང་སྲིད་སྔར་བཞིན་དགོས་མཁོ་ཡོད་པ། ཕེབས་དགོས་པ་ཞིག་རེད། དེར་བརྟེན་བོད་གཞུང་དང་མི་དམངས་ངོས་ནས་ཀྱང་རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་བདག་པོ་བརྒྱབ་ཐུབ་པ་དགོས།
བཞི་པ། གྲ་སྒྲིག་ལས་དོན་ཕྱི་ལས་ནང་གལ་ཆེ། ད་ལྟ་ཕྱི་རྒྱལ་དོན་གཅོད་ཁང་དང་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་ཐད་རྒྱལ་བའི་མཚན་བེད་སྤྱོད་མ་བྱས་པར་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་གཞུང་ཁག་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་ཐབས་བྱེད་པ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། མུ་མཐུད་ཕྱིའི་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཐོག་ཤུགས་བརྒྱབ་དགོས། འོན་ཀྱང་གཙོ་ཕལ་གྱི་ཆ་ནས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་འདིའི་ཉེན་ཁ་གདོང་ལེན་བྱ་བར། རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱབ་སྐྱོར་བཙལ་བ་སོགས་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲ་སྒྲིག་ལས་དོན་ལས་ནང་གི་གྲ་སྒྲིག་ལས་དོན་ལྡབ་བརྒྱ་ཕྲག་གི་གནད་འགག་ཆེ་བ་དང་མགོ་རྙོག་པ། དཀའ་ལས་ཆེ་བ་ཡོད། ནང་སྦོ་ལུག་ན་ཕྱིའི་སྟོབས་ཤུགས་གང་གིས་ཀྱང་བྱ་ཐབས་མེད། དེར་བརྟེན་ནུས་པ་དང་གྲ་སྒྲིག་ཤུགས་ཆེ་བ་ནང་གི་གྲ་སྒྲིག་ཐོག་བསྒྲིལ་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ།
ལྔ་པ། ཤེས་ཡོན་པ་དང་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་ཚོས་ངག་སྒོ་ཡོངས་སུ་དབྱེ་སྟེ་བསམ་བློའི་སྣེ་ཁྲིད་གནང་དགོས། སྤྱིར་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འདི་ཕྱོགས་ཚང་མ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཕྱིན་ཏེ་ད་ལྟ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་ཆེན་པོ་ཞིག་བརྒྱུད་བཞིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་གཏོང་བཞིན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་དགོས་མཁོའི་ཐོག་ནས་བཤད་ན། ཆ་རྐྱེན་མ་ཚང་བ་སྟེ་བསམ་བློའི་ཁྱབ་ཁོངས་ལ་ནག་ཐོམ་མེ་རེད། ཤེས་ཡོན་པ་དང་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བའི་བསམ་བློ་མ་སྨིན་པ་ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་དགོས་མཁོའི་རྗེས་སུ་ལུས་ཡོད། དངོས་གནས་བྱེད་ན་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་སོགས་གང་དགོས་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་འབྱུང་བ་དང་ནུས་པ་ལྡན་པ་ཞིག་ཆགས་དགོས་ལ། སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་དང་གྲ་སྒྲིག་ལས་དོན་དག་ཀྱང་རང་ངོས་ནས་བྱ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། འོན་ཀྱང་ད་ལྟ་བར་དེ་འདྲ་བྱུང་མེད།ཐ་ན་ཤེས་ཡོན་པ་དང་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བའི་ཁྲོད་ད་བར་དེ་དག་ཐད་གླེང་སློང་ཡང་ཉུང་ཉུང་ཧ་ལམ་མེད་པ་ལྟ་བུ་རེད། སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཡང་སྔོན་ལ་བསམ་བློའི་སྣེ་ཁྲིད་དགོས་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན། འདི་མེད་ན་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་ལ་བླ་སྲོག་མེད་པ་རེད།
ད་ལྟ་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་དང་ཤེས་ཡོན་པ་ཚོ་གཉིད་ལས་སད་དེ་བསམ་བློའི་སྣེ་ཁྲིད་མི་ཐུབ་པ་ནས་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས། སྤྱི་ལ་ཕན་ཆེད་ཀུན་སློང་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་ཡིན་ཚེ་རྣམ་རྟོག་སྤུ་ཙམ་མེད་པ། གང་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང་བཤད་ཕོད་པ་དགོས། བཤད་ཆོག་པ་རེད། བཤད་པ་ནོར་ཡོད་ཀྱང་ཧ་ལས་དགོས་མེད་ནོར་ཆོག་པ་ཞིག་ཡིན། སྔོན་ཆད་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་སུ་ཞིག་གིས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་སྲིད་དབང་མཇུག་སྒྲིལ་དགོས་འདུག་བརྗོད་ན། སྤྱི་ཚོགས་འདིའི་ནང་གནས་ཐུབ་རྒྱུ་ཧ་ལམ་ཁག་པོ་རེད། ཡིན་ཡང་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་དགོས་པ་གཟིགས་ཏེ་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་ཙམ་མ་ཟད་སྲིད་དབང་མཇུག་བསྒྲིལ་ཚར་བ་རེད། མིག་རྒྱང་དང་སྙིང་སྟོབས་རླབས་ཆེན་རེད། བསོད་བདེ་ཆེ་བ་ཞིག་ལ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་དབང་སྒྱུར་གྲལ་རིམ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་འགོག་རྐྱེན་མ་ཡིན་པར་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་ཆགས་ཡོད། ལོ་རྒྱུས་དཀྱོག་མཚམས་ཀྱི་བཅོས་སྒྱུར་རམ་གསར་བརྗེ་ནི་ལས་སླ་པོ་ཞིག་མིན། དགག་དགོས་སར་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་དགག་ཐུབ་པ། བཅོས་སྒྱུར་བྱ་དགོས་སར་ཐེ་ཚོམ་མེར་པར་འགྱུར་བ་གཏོང་ཐུབ་པ་དགོས། གལ་སྲིད་འདི་དག་ལས་ལྡོག་པའི་ལས་དོན་བྱས་ན། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འགོག་རྐྱེན་གྱུར་གྱི་ཡོད་ལ་རྒྱལ་བའི་ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་དེ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཁ་དཔེ་སྟེ་“ཁུ་བ་བརྗེས་སྨན་མ་བརྗེས” པའི་དཔེ་རུ་འགྲོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡོད། དེ་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་ནམ་རྒྱུན་གཅིག་འགྲིག་གི་མི་འདུག གཅིག་བཤད་རྒྱུ་ཡོད། གཅིག་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་མདོག་མདོག་བྱེད་མཁན་དག་གིས་ཀྱང་མདོག་མདོག་ཙམ་མ་ཡིན་པར། དངོས་གནས་བཤད་རྒྱུ་དང་བྱ་རྒྱུ་ཡོད་ན། འཆད་པའི་དུས་དང་བྱེད་པའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད། མདུན་ལ་འཐོན་དགོས། གལ་སྲིད་ཤེས་ལྡན་པ་ཚོས་ངག་སྒོ་ཕྱེ་སྟེ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་བློའི་ཁྱབ་ཁྱོངས་ལ་“མཁས་བརྒྱ་འགྲན་གླེང་། མེ་ཏོག་མཉམ་བཞད” ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་བསྐྲུན་ཐུབ་ཚེ། བསམ་བློ་སྨིན་ནས་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་དགོས་པ་དང་རིན་ཐང་ར་འཕྲོད་ཀྱི་རེད་ལ། མ་འོངས་ལམ་ཁ་དང་ཉེན་ཁ་གདོང་ལེན་བྱེད་པའི་ཐབས་ཤེས་དང་ལམ་ཁ་ཞིག་ཀྱང་རྙེད་ཐུབ་ཀྱི་རེད།
མི་རིགས་ཤིག་གི་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་ནི་སྒྲོམ་གཞི་ཙམ་མ་ཡིན་པ་དེ་བས་ཀྱང་གལ་ཆེ་བ་ནི་བསམ་བློ་དང་ལམ་ལུགས་སྲོལ་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས། བོད་མི་རིགས་ངོས་ནས་རང་ཉིད་བསྐྱར་དར་གྱི་ཆེད་དུ་ཡར་ལངས་ཤིག་རྒྱག་རྒྱུ་ཡོད་ན་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཕྱོགས་བསྡོམས་དང་། མ་འོངས་མདུན་སྐྱོད་ལ་རྒྱང་ལྟ་བྱས་ཏེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་འདི་ནས་རྒྱག་དགོས། བླ་སྲོག་གསར་པ་འཚོལ་དགོས་པ་གང་ཡོད་ཀྱང་འདི་ནས་འཚོལ་དགོས།
དྲུག་པ། བཅོས་སྒྱུར་ལེགས་པར་འགྲུབ་དགོས་ན། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་གཤམ་འོག་དབར་གྱི་ཟུང་འབྲེལ་འབྲེལ་བ་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་རྟེན་ཕན་ཚུན་བྲལ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས། སྤྱིར་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་དང་གསར་བརྗེ་ཞེས་པ་ནི་ཁྲག་དང་མིག་ཆུའི་བརྒྱུད་རིམ་ཞིག་ཡིན། ལས་སླ་པོ་ཞིག་མིན། ང་ཡག ཁྱོད་ཡག་ཚང་མ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཤིག་ཁག་པོ་རེད།
སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྒྱུར་ཁྲོད་གང་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་པ་འཆད། གང་བྱེད་དགོས་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་དག་ཁྲོད་ཕན་ཚུན་འགལ་ཟླ་དང་གདོང་ཐུག་ཀྱང་ཡོང་གི་ཡོད། དེ་ནི་ཡོང་སྲིད་པ་དང་རྒྱུན་གཏན་ཞིག་རེད། ཁྲག་དང་མིག་ཆུར་འཛེམས་ཀྱང་ཆོག་མོད། ད་ལྟ་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གདོང་ཐུག་ཙམ་ཡང་མི་ཡོང་བ་འདི་ནི་རྒྱུན་གཏན་མིན་པའི་རྟགས་རེད། བཅོས་སྒྱུར་གྱི་དགོས་པ་ངོས་བཟུང་མ་ཐུབ་པ། རིན་ཐང་ལོངས་སྤྱོད་མ་ཐུབ་པའི་རྟགས་རེད། ད་ལྟ་འདྲ་ཆགས་པོ་བྱེད། བཤད་རྒྱུ་བྱ་རྒྱུ་ཚང་མ་རྒྱལ་བ་འདས་པའི་རྗེས་ལ་བཞག་ན་ཉེན་ཁ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་ལྟུང་རྒྱུ་ལས་མཐུན་འགྱུར་ཞུ་ས་ཡང་མེད།
མདོར་ན་མུ་མཐུད་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་གཅིག་པུས་གནང་གཤམ་འོག་ནས་མཉམ་ཞུགས་མེད་ཚེ། དེ་ནི་བླ་སྲོག་མེད་པའི་བཅོས་སྒྱུར་ཞིག་ལ་འགྱུར་ངེས། དེར་བརྟེན་གཤམ་འོག་གི་མཉམ་ཞུགས་ནི་མེད་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན། གཉིས་པ། དགོས་པ་དང་རིན་ཐང་ར་འཕྲོད་དེ་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་པ་བཤད། བྱ་དགོས་པ་བྱས་ཏེ་བཅོས་སྒྱུར་དེ་བཞིན་གཤམ་འོག་ཁོ་ནས་གནང་ན། གཅིག་འོག་གཅིག་མ་འདུས་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་ཚུད་ངེས། དེར་བརྟེན་རྣོ་ངར་ཅན་གྱི་གདོང་ཐུག་འབྱུང་བའི་སྐབས། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྱད་དེ་ལམ་སྟོན་དང་མཐུན་འགྱུར་གནང་དགོས། དེ་ལྟར་བྱུང་ཚེ་གཞི་ནས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དཀྱོག་མཚམས་ཀྱི་མཐུད་དེ་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་མ་ལྷུང་བར་བདེ་བླག་ངང་བརྒྱབ་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཡོད།
བདུན་པ།ཉེན་ཁའི་རང་བཞིན་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ལས་དོན་བསྒྲུབ་པར་ཛ་དྲག་རང་བཞིན་རེད། ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་འདིའི་བསྒྲུབ་བྱ་གཙོ་བོ་ནི་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་རིང་ལ། ངེས་པར་དུ་སྟོབས་ཤུགས་གསར་པས་སྟོབས་ཤུགས་རྙིང་པའི་ཚབ་བྱེད་དགོས་པ་ཙམ་མ་ཟད། སྟོབས་ཤུགས་གསར་པ་སྲ་བརྟན་གཏོང་ཐུབ་པ་དགོས་པ་དེ་ཡིན། ཞིབ་པར་བཤད་ན་ད་ལྟའི་སྐབས་བོད་དོན་སྟོབས་ཤུགས་གཙོ་བོ་དེ་ཆོས་ལུགས་ཡིན་པ་ནས་མི་རིང་བར་སྟོབས་ཤུགས་གཙོ་བོ་དེ་འདུ་ཤེས་གསར་པའི་སྟོབས་ཤུགས་འགྱུར་དགོས། སྒྲོམ་གཞིའི་ཐད་ནས་སྒྲོམ་གཞི་རྙིང་པ་ནས་གསར་པ་སྲ་བརྟན་གཏོང་ཐུབ་དགོས། ལས་འགན་འདི་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བཞུགས་པའི་རིང་ལ་སྒྲུབ་མ་ཐུབ་ཚེ་གཅིག་སྒྲིལ་ཉམས་ཤིང་ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་ལྟུང་རྒྱུ་ཕལ་ཆེར་ངེས་པ་རེད།
གལ་སྲིད་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ད་དུང་ལོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་བཞུགས་པའི་དབང་དུ་བཏང་ཡང་། དུས་ཚོད་ཆ་ནས་གྲ་སྒྲིག་གི་དུས་ཡུན་ཧ་ཅང་ཐུང་ཐུང་ཞིག་རེད། དུས་ཐུང་འདིའི་ནང་བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས་སད་དགོས་པ་མ་ཟད་ཉེན་ཁ་གདོང་ལེན་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་བཙལ་དགོས། ངེས་པ་རྙེད་པའི་ཐབས་ལམ་རྙེད་པ་ཙམ་མ་ཟད་སྟོབས་ཤུགས་གསར་པ་སྲ་བརྟན་གཏོང་ཐུབ་པ་དགོས། དེར་བརྟེན་མཆོངས་སྐྱོད་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་ན་མ་གཏོགས་ཉེན་ཁ་གདོང་ལེན་ཐུབ་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད།
མདོར་ན། འདི་ལོ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་གནང་བའི་ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དཀྱོག་མཚམས་འདིའི་བཅོས་སྒྱུར་དང་མི་རིང་བར་བོད་མི་དམངས་ཀྱི་མདུན་དུ་འབྱུང་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་སྔོན་འགོག་གི་ལས་གཞི་དབུ་འབྱེད་གནང་བ་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། ཧ་ཅང་མགོ་རྙོག་ཅིང་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བའི་ལས་དོན་གཞི་ནས་བསྒྲུབ་དགོས། ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་འདིའི་དམིགས་ཡུལ་དངོས་སམ་གཙོ་བོ་དེ་འགྲུབ་ཐུབ་མིན་ནི། ལོ་རྒྱུས་དཀྱོག་མཚམས་ཀྱི་མཚོན་རྟགས་ཏེ་མ་འོངས་པ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་རྗེས་གང་ཡོང་མིན་ལས་ཤེས་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། གལ་སྲིད་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་མེད་པ་བསྟུན་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་འདི་གཅིག་འོག་གཅིག་མ་འདུས། ཟང་ངེ་ཟིང་ངེའི་ནང་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན་དམིགས་ཡུལ་དེ་འགྲུབ་མེད་པ་རེད། གལ་སྲིད་སྔར་བཞིན་སྲ་བརྟན་དང་གཅིག་སྒྲིལ་ཐོག་གནས་པ་ཡིན་ན་དམིགས་ཡུལ་དེ་འགྲུབ་པ་རེད། བརྗོད་གཞི་འདིའི་འགོ་བརྗོད་དུ་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་དམིགས་ཡུལ་དངོས་དེ་འགྲུབ་ཐུབ་བམ་ཞེས་དྲི་བའི་ཚུལ་དུ་བཞག་ཡོད། ད་ལྟ་མཇུག་བསྡུ་བའི་སྐབས་ལ་ཡང་སྔར་བཞིན་དྲི་བའི་ཐོག་གནས་ཡོད་པ་རེད། ལན་གང་ཡིན་མིན་དེ་བོད་མི་སྤྱི་བོ་གནམ་བསྟན་ཡོངས། ལྷག་པར་ཤེས་ལྡན་པ་དང་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་ཚོར་རག་ལས།
Friday, December 16, 2011
Tibet in Exile
Population
Approximately 1,28,014 [Approximate world-wide distribution: India 94,203; Nepal 13,514; Bhutan 1,298; and rest of the world 18,999 (Demographic Survey of Tibetans in Exile 2009, by Planning Commission of Central Tibetan Administration, 2010)
Government
Democratic and popularly elected
Judiciary
Tibetan Supreme Justice Commission
Legislature
Tibetan Parliament-in-Exile with 44 members
Executive
The Kashag (Cabinet) is the apex executive body. The Kalon Tripa (Executive Chief) is elected directly by the exile population for a term of five years. Under the Kashag are the main departments of Religion and Culture, Home, Education, Finance, Security, Information and International Relations, and Health
Major NGOs
Tibetan Youth Congress (TYC), Tibetan Women’s Association (TWA), National Democratic Party of Tibet (NDPT), Gu-Chu-Sum Movement
Foreign Missions
Based in New Delhi, Kathmandu, New York, London, Geneva, Moscow, Brussels, Canberra, Tokyo, Pretoria and Taipei
Livelihood
Agriculture, agro-industries, carpet weaving and exports, service sector. The winter sweater selling business is the economic mainstay of about 70 percent of the exile population in India
Education
Total school enrolment is 85 to 90 percent of the school-aged children in exile. According to 2009 Demographic survey of the Planning Commission of CTA, Effective Literacy Rate of the total Tibetans in India, Nepal and Bhutan is 82.4%
Approximately 1,28,014 [Approximate world-wide distribution: India 94,203; Nepal 13,514; Bhutan 1,298; and rest of the world 18,999 (Demographic Survey of Tibetans in Exile 2009, by Planning Commission of Central Tibetan Administration, 2010)
Government
Democratic and popularly elected
Judiciary
Tibetan Supreme Justice Commission
Legislature
Tibetan Parliament-in-Exile with 44 members
Executive
The Kashag (Cabinet) is the apex executive body. The Kalon Tripa (Executive Chief) is elected directly by the exile population for a term of five years. Under the Kashag are the main departments of Religion and Culture, Home, Education, Finance, Security, Information and International Relations, and Health
Major NGOs
Tibetan Youth Congress (TYC), Tibetan Women’s Association (TWA), National Democratic Party of Tibet (NDPT), Gu-Chu-Sum Movement
Foreign Missions
Based in New Delhi, Kathmandu, New York, London, Geneva, Moscow, Brussels, Canberra, Tokyo, Pretoria and Taipei
Livelihood
Agriculture, agro-industries, carpet weaving and exports, service sector. The winter sweater selling business is the economic mainstay of about 70 percent of the exile population in India
Education
Total school enrolment is 85 to 90 percent of the school-aged children in exile. According to 2009 Demographic survey of the Planning Commission of CTA, Effective Literacy Rate of the total Tibetans in India, Nepal and Bhutan is 82.4%
Thursday, December 15, 2011
བོད་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་དང་འཛིན་སྐྱོང་ལ་དཔྱད་པ།
ཤར་མཁན་སྤྲུལ་གྱིས།
ཐོག་མར་བྱེས་བཞུགས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་སླེབས་དུས་ཤ་རུས་པའི་གཏིང་ནས་དགའ་ཞེན་དང་དུང་སེམས། མ་ཟད་ང་ཚོར་འདིར་ཡོང་ས་དང་སྡོད་ས་ཡོད་པ་ཞིག་བསྐྲུན་ཡོད་པར་དྲིན་སེམས་དང་བརྩི་འཇོག་གཉིས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཟབ་མོ་ཞིག་རང་ཤུགས་ཀྱིས་བྱུང་། བོད་གཞུང་མང་འཛུགས་སྐྲུན་གནང་མཁན་ཀུན་གྱི་བཀའ་དྲིན་ལ་བསྔགས་པའི་ཐོག་མའི་མཇལ་དར་ཟེར་བའི་སྙན་རྩོམ་ཞིག་བྲིས་པ་དུས་དེབ་ཅིག་གི་ཆེས་ཐོག་མ་རུ་བཀོད་སོང་། དེ་ནི་ངའི་ཆོས་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པའི་སྙན་རྩོམ་ཐོག་མ་དེ་ཡང་ཡིན།
རིམ་པས་མི་མང་བོ་ཞིག་གིས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཁོ་ན་ལས་གཞུང་ཞབས་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་དག་ལ་རེ་ལྟོས་བྱེད་ཡུལ་མི་འདུག་ཟེར་བའི་ལྟ་ཚུལ་ངན་པ་ཅན་དང་འདོད་པ་མི་འཁང་མཁན་ཤིན་ཏུ་མང་བ་ཤེས། འོན་ཀྱང་ཁོང་ཚོས་ཅི་ཞིག་གླེང་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་མུ་མཐུད་དུ་གཞུང་འཛིན་པ་དག་ལ་ཡིད་ཆེས་དང་དད་འདུན་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱས། གཞུང་གི་ལས་བྱེད་ཁག་གཅིག་དང་བྱེས་བཞུགས་བོད་མི་མང་བོ་ཞིག་གིས་ཀྱང་གསར་འབྱོར་པ་དག་ལ་དགའ་ཉེ་དུང་ཞེན་གྱིས་རོགས་ཕན་བྱེད་པའི་མྱོང་ཚོར་ཡང་ཐེངས་མང་བྱུང་། འོན་ཏེ་ཕྱིས་སུ་ཕྲན་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་སླེབས་དུས་ནས་བཟུང་རིམ་པ་བཞིན་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་བླ་མ་དང་དགེ་བཤེས་ཀྱི་མིང་འཛིན་པ་ཁག་ཅིག་མཚན་གནས་འོས་ཆོས་ཀྱིས་འགོངས་ཏེ་ནང་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་དགོངས་ལས་རྒྱང་ཐག་རིང་བར་མཐོང་། བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ཁག་ཅིག་ཀྱང་དེ་འདྲའི་རིགས་ལ་བྱེད་དགོས་གདུང་ལེན་ཡང་དག་གི་གཟུ་དཔང་མི་འདུག་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ས་གནས་བོད་མིའི་འགོ་ཁྲིད་ཡིན་ཁུལ་པ་འགའ་དང་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་པ་སོགས་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་ལ་ཡང་ཞེ་འདོད་ཡིད་ཚིམ་རྩ་བ་ནས་མ་བྱུང་ཞིང་བློ་ཕམ་ཡང་བྱུང་། དེ་བཞིན་དུ་རིམ་པར་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་གཞུང་སྒེར་གཉིས་ཀྱིས་ལས་ཀ་བྱེད་སྟངས་དང་། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་བ་དག་གིས་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་ལ་གོ་བསྡུར་ཞིག་བྱས་ན། བོད་དབུས་གཞུང་གི་དབུ་སྐེ་ཕྲག་གསུམ་གྱི་ལས་བྱེད་པ་ཚོས་འཐུས་ཤོར་ཆེན་པོ་བཏང་ཟིན་དང་གཏོང་བཞིན་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་། དེ་དག་གི་རྐྱེན་ཀྱིས་ད་བར་དུ་མི་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་གིས་གཞུང་འཛིན་པ་ཚོར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་པ་དག་ངའི་ལྟ་ཚུལ་འདི་ལ་རྒྱབ་ལྗོངས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་གྱུར།
སྤྱིར་ཡུལ་གྱལ་པ་གཞན་མང་པོ་ཞིག་ལ་ལྟོས་ན་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་དྲིན་མཚན་སྙན་རྗེས་འབྲེལ་དང་། རྒྱལ་གཅེས་པ་མང་བོས་མཛད་རྗེས་ཀྱིས་ང་ཚོ་བོད་མིའི་གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱིས་བྱས་རྗེས་རླབས་ཆེན་ཞིག་བཞག་ཡོད་ཟེར་ན་མི་ཆོག་པ་མེད། འོན་ཀྱང་གནས་སྟངས་མང་པོ་ལ་དཔགས་ནས་འཐུས་ཤོར་ཕྱིན་ཡོད་པར་བསམ་ན་འདོད་པ་མ་ཁེངས་པ་ཞིག་བྱུང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་མང་དུ་ཡོད། དཔེར་ན་དང་པོ་ང་ཚོས་རྩོད་རྒྱུ་དེ་བདེན་པ་ཡིན་པ་དང་གཅིག ང་ཚོར་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་ཡོད་པ་དང་གཉིས། འཛམ་གླིང་གི་ཡར་ཐོན་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་མང་པོའི་གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱིས་བོད་པར་དོ་སྣང་དང་ལྟ་ཚུལ་ཡག་པོའི་སྐལ་བཟང་ཡོད་པ་དང་གསུམ། ང་ཚོ་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཏེ་ཁ་བཟང་ཕྱོགས་སུ་འཁོར་ནས་དུས་རབས་ཕྱེད་ག་སོང་བ་དང་བཞི། བོད་གཞིས་བཞུགས་མི་དམངས་འཆི་གསོན་དང་དངངས་སྐྲག་བར་ན་གནས་ཡོད་པ་ལྔ། རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དག་གིས་གངས་ཅན་པའི་བདེ་སྡུག་གི་ཆེད་དུ་རང་རང་གི་ལུས་ལོངས་སྤྱོད། ཚེ་སྲོག་དང་བཅས་པ་གངས་ཅན་སྤྱིའི་ཕན་བདེ་ཡི་ཆེད་དུ་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པ་དང་དྲུག བོད་མི་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་གིས་རང་གི་མི་ཚེ་སྤྲོ་གཡེང་ལ་མ་རོལ་བར་བསམ་བཞིན་དུ་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་མི་ཚེ་བཙོན་ཁང་སོགས་སུ་སྐྱེལ་གྱིན་ཡོད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བདུན་ལ་དཔག་ན། ང་ཚོས་བྱེས་བཞུགས་གཞུང་དམངས་གཉིས་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཁག་གིས་ཉིན་མཚན་ལྷོད་མེད་དུ་བོད་དོན་ལ་དཀའ་སྤྱད་ཧུར་བརྩོན་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་བྱེད་འོས་ཀྱང་མི་བྱེད་པར་སྐྱིད་ཉལ་དང་ཁ་སྟོང་ཙམ་གྱི་ཆབ་སྲིད་དུ་གྱུར་འདུག འདི་ནི་གོང་ཏུ་བཤད་པ་སོགས་ལ་ལྟོས་ནས་བཤད་པ་ལས་ཕྱི་སྡོད་བོད་མི་ཀུན་གྱིས་སྐྱིད་ཉལ་བྱས་འདུག་ཟེར་བ་མིན། གང་ལྟར་ཡང་ངན་ཕྱོགས་ནས་བསམ་ན་ང་ཚོས་འཐུས་ཤོར་ཆེན་པོ་ཤོར་ཡོད་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་འདུག
དཔེར་ན་ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་གི་ཐད་ནས་འཐུས་ཤོར་བཏང་བ་ཁག་སྨྲས་ན། དང་པོ་ཆབ་སྲིད་ཆེད་མཁས་པ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་སའི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་མེད་པར་མ་ཟད། ཐ་ན་ཆབ་སྲིད་ཆེད་མཁས་ཀྱི་མི་སྣ་གདན་འདྲེན་དང་འབྲེལ་བའི་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲོད་པ། ཆབ་སྲིད་བརྗོད་བྱར་གྱུར་པའི་རྩོམ་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་དང་། ཡང་ན་དམ་བཅའ་དང་རྩོད་པ་སོགས་ཀྱི་འགྲན་བསྡུར་ཙམ་ཡང་མེད་པ་ནི་ཆབ་སྲིད་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་དང་འཆར་གཞི་ཡིས་མ་འདང་བའི་འཐུས་ཤོར་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། ང་ཚོ་ཛ་དྲག་ཉེན་ཁ་ཡི་གནས་ན་ཡོད་པ་ཆབ་སྲིད་དཀའ་ངལ་ཞིག་ཡིན་པས། དེ་མྱུར་དུ་བསྐྱར་གསོ་དགོས་པས་ཆབ་སྲིད་ལ་མ་མཁས་ན་གང་ཡང་ཡོང་རྒྱུ་མེད་པ་ཤེས་གལ་ཆེ། དཔེར་ན་ཆབ་སྲིད་གྲོས་ཚོགས་ར་བའི་ནང་དུ་ཆབ་སྲིད་ཆེད་མཁས་པའམ། ཐ་ན་ཡང་ལོ་བཅུ་ལས་མི་ཉུང་བར་ཆབ་སྲིད་ཆེད་སྦྱོང་ངམ། ཡང་ན་ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་ལ་གོམས་པ་དག་གིས་གང་དགོས་ཀྱང་། གྲོས་ཚོགས་ར་བར་བླ་མ་སེར་མོ། རྒྱུ་ནོར་ཅུང་དྲག་ཅན། དཔོན་རྒྱུད་དམ་རུས་རྒྱུད་ཅན་དང་། ཡང་ན་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཅན། ཆབ་སྲིད་ཆེད་ལས་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་རྩོམ་དང་སྙན་ངག་ཐར་ཐོར་ཅུང་ཟད་རེ་འབྲི་མཁན་སོགས་ཀྱིས་ཁེངས་ཡོད་པ་ནི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འཐུས་ཤོར་ཆེན་པོ་ཞིག་ཕྱིན་པའི་མཚོན་རྟགས་དང་རྐྱེན་རྩ་གཉིས་ཀ་རེད་སྙམ། དེ་བཞིན་དུ་བཀའ་བློན་དང་དབུ་ཁྲིད་མི་སྣ་དག་ཀྱང་དེ་འདྲའི་གནས་སྟངས་ལས་མ་འདས་པས་ད་ལྟ་བར་དུ་ཕྱིན་པ་འཐུས་ཤོར་ཆེ། ལྷག་པར་དུ་བོད་མིས་གཙིགས་སུ་འཛིན་པའི་མི་སྣ་ཡོད་དགུ་འགའ་ཞིག་གིས་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་ཡག་ས་ནས་བྱེད་མི་ཤེས་པར། ལྷ་ཆོས་ཁ་ཁྱེར་གྱི་རྫི་བོས་བྱ་སྤྱོད་ཀྱིས་སྲིད་དོན་རང་བཞིན་གྱི་གསོན་ཤུགས་དང་ནུས་པ་ཉམས་ཉེས་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པ་ཡིན་པས་འདི་ལ་དོགས་ཟོན་དང་ཡོ་བསྲང་ཅི་ཐུབ་བྱེད་དགོས་པར་སྣང་།
གལ་ཏེ་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་གཞུང་ཞིག་ཏུ་གནས་དགོས་ཀྱང་། ཆོས་སྲིད་ཟུང་དུ་འབྲེལ་ལུགས་དང་ཆོས་ཀྱི་ནུས་པས་སྲིད་ལ་ནུས་པ་བཏོན་ལུགས་དག་དོན་ཕན་ལྡན་པ་ཞིག་མ་ཤེས་ཤིང་ལག་བསྟར་དེ་བས་ཀྱང་མ་ཐེབས་པར་འཐུས་ཤོར་བཏང་འདུག་སྙམ། ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ཕན་པ་ཞིག་དགོས་ཕྱིན། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་རང་གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་དང་མི་སྒེར་གྱི་ཀུན་སྤྱོད་གཉིས་ཀ་གཡོ་སྒྱུ་བྲལ་ཐུབ་པ། བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ཐུབ་པ། མཁྱེན་བརྩེ་གཉིས་ལྡན་གྱི་བྱ་བ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་ཐུབ་པ་དགོས། སྲིད་སྐྱོང་གི་དབང་འཛིན་པ་དག་ཆབ་སྲིད་ཆེད་མཁས་པ་ཡིན་དགོས་ལ། ཆོས་ལུགས་མི་སྣ་གལ་ཆེན་ཚོས་ཆབ་སྲིད་པའི་དགོས་མཁོ་སྐོང་ཐུབ་ན། ད་གཟོད་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་དོན་ལྡན་དུ་འགྲོ་བའི་གནས་སྟངས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ནུས་པ་འདོན་ཐུབ་པ་ལས། ཆབ་སྲིད་མི་ཤེས་ཞིང་ཆོས་ལུགས་ལོག་འབྲེལ་བྱེད་མཁན་གྱི་མི་སྣས་གྲོས་ཚོགས་ར་བ་དང་ལྷན་ཁང་ཁག་བཀང་ཞིང་། དེ་འདྲའི་རིགས་གཅིག་པ་དག་གི་སྲིད་འཛིན་དང་འཛིན་སྐྱོང་བྱས་ན། ཉེ་སྔོན་བྱུང་བ་བཞིན་དུ་བོད་གཞུང་གི་མཚན་བྱང་འོས་ཆོས་ལྡན་པ་ཞིག་ཀྱང་གཏན་ལ་ཕབ་མི་ཤེས་པའམ། ཡང་ན་ཕབ་འདོད་མ་ཡོད་པའི་གནས་སྟངས་དང་འདྲ་བའི་འཐུས་ཤོར་མུ་མཐུད་དུ་འོང་བ་ལས་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་མེད་པར་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། མ་ཟད་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་སྐོར་ནས་ཡང་ཡར་རྒྱས་མ་སོང་བའི་རྐྱེན་གཅིག་ནི། སྲིད་དོན་ལ་མིག་རྒྱང་མི་རིང་ཞིང་འདུན་པ་དང་བརྩོན་ཤུགས་མི་ཆེ་བའི་ངན་གོམས་ཕྱོགས་སུ་ཤོར་ཡོད། ཁྱིམ་རྒྱུད་དང་རྒྱུ་ནོར་སོགས་ལ་ཞེན་ཆེ་དྲགས་ནས་དེས་ཚང་མ་གོང་བཅད་དེ་མི་ཀུན་འདྲ་མཉམ་གྱི་ལྟ་ཚུལ་གྱིས་དབུལ་ཞིང་། མཆོག་དམན་རིང་ལུགས་དང་རྗེ་འབངས་རིང་ལུགས་ཤུགས་ཆེ་བ། ད་དུང་ཕན་ཚུན་མི་སྒེར་སོ་སོའི་ངོ་སྲུང་རང་ལུགས་ཤུགས་ཆེ་བས་ཀྱང་འཐུས་ཤོར་གྱིས་རྐྱེན་རྩ་བྱས་ཡོད། དེ་དག་གིས་མི་དཀྱུས་མ་དག་ལ་འཇོན་ཐང་དང་ནུས་པ་ཡོད་ཀྱང་དེ་ཤེས་མཁན་དང་སྐུལ་མཁན་མེད་པས་བེད་སྤྱོད་མི་ཐུབ། གལ་ཏེ་སོ་སོས་ཤེས་ཀྱང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཤེས་པས་གོ་སྐབས་བྲལ་བ་ལྟ་བུ་རེད། ཇི་སྲིད་འདི་ཕྱོགས་ལ་ཡར་རྒྱས་མ་བཏང་བར་དེ་སྲིད་དུ་བསྟན་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་དང་མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་དོན་གཉིས་ཀར་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགོག་རྐྱེན་བྱེད་ངེས་རེད། གཞན་འོས་ཤིང་འཚམ་པ་ཞིག་ནི། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་དག་ཕྱག་ལས་གནད་སྨིན་གནང་ཐུབ་པའི་དབུ་ཁྲིད་ཡིན་དགོས་ཤིང་། ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་ཏུ་བརྩོན་པ་ཆེར་བསྐྱེད་ཀྱིས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཛ་དྲག་པའི་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་རང་དབང་སླར་གསོ་བྱེད་པར་འབད་པའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཞབས་ཕྱི་བར་འགྱུར་དགོས་པ་ལས། དཔོན་རིགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་བཟོ་ལྟ་ཡིས་ཁྲི་ཐོག་ཏུ་དཔོན་ཉམས་ཀྱིས་གསུང་བཤད་རྫིག་པོ་རེ་བཤད་པ་ཙམ་གྱིས་རང་དབང་སླར་གསོ་ག་ལ་ཐུབ།
ལས་ཁུངས་ཁག་ཏུ་ཉིན་མ་འཁྱོལ་ཐབས་དང་སྒེར་དོན་བསྲེ་སླད་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་རང་དབང་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དག་གིས་དེ་འདྲ་བྱས་པ་ལས་ཀྱང་ནག་ཉེས་བརྒྱ་འགྱུར་གྱིས་ཆེ། བོད་མིའི་འཛིན་སྐྱོང་པ་ཟེར་བ་དེ་བོད་མི་རིགས་འཆི་གསོན་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཀྱི་ཁ་ལོ་པར་གྱུར་ཡོད་པས། དེ་རྒྱུན་དུ་དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་ཟིན་པའི་སྒོ་ནས་ཕྱག་ལས་གནང་དགོས་ཀྱང་། དེ་འདྲ་གནང་མཁན་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་མེད་པ་སུས་ཀྱང་ཤེས་ལ་འདི་ཕྱོགས་ནས་ཡར་རྒྱས་མ་བཏང་ཐབས་མེད་ཡིན། གཞུང་དང་འབྲེལ་དང་མ་འབྲེལ་གཉིས་གྱི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་ཆེས་གོམ་པ་ཐོག་མ་སྤོ་དགོས་པ་ནི། བོད་ནང་དུ་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཚགས་ཚུད་ཅིག་དགོས་པ་དེ་རེད། དེ་ནི་ཆབ་སྲིད་ལས་འགུལ་གྱི་སྲོག་སྙིང་ཡིན། ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེས་གནད་འགག་ཡིན་ཡང་དེ་ཕྱོགས་ནས་ད་སྔོན་འདང་ཚད་ཙམ་དུ་ཡང་སླེབས་མེད། ཚོགས་སྡེ་ཡོད་ཚད་ཀྱིས་བོད་དུ་དེ་འདྲའི་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་མ་ཐུབ་ཀྱང་། ཐ་ན་གསལ་འགོད་པ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པར་བྱས་ནས་འདི་ཁོ་ནར་འབད་དགོས། དེ་འདྲའི་ལས་མི་མང་པོ་ཡོད་པའི་ལས་ཁུངས་ཆེན་པོ་ཞིག་གིས་བོད་ནང་དུ་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ལ་སྒོས་བཙུགས་ཀྱིས་ཕྱག་ལས་རྒྱུན་མཐུད་དུ་གནང་དགོས་པ་ནི་ཆེས་གལ་ཆེ་ཤོས་ཞིག་ཏུ་མཐོང་། དེ་སྔོན་གཞིས་བཞུགས་བོད་མིའི་ཁྲོད་ནས་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་བྱེད་མཁན་གྱི་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་ཚོའི་སྙིང་སྟོབས་དང་ལྷག་བསམ་གྱི་ཆ་ཤས་ཙམ་ལ་དཔག་ན། བྱེས་བཞུགས་བོད་གཞུང་དམངས་གཉིས་ནས་ངོ་ཚ་དགོས་པ་ཞིག་ལས། རང་སྲོག་བློས་གཏོང་གིས་བསྐུལ་བའི་ཚོད་ཀྱིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ནུས་པ་ཞིག་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་ཐོན་ཐུབ་མེད། དཔེར་ན་༡༩༦༠ ནང་དུ་བེད་ནམ་གྱི་གྲྭ་པ་གཅིག་གིས་རང་ལུས་མཆོད་མེ་ཕུལ་བ་ལ་དཔགས་ན་ད་ལྟའི་བོད་མི་བཅུ་ཕྲག་བརྒལ་པས་རང་སྲོག་མཆོད་མེར་ཕུལ་ཡང་དེས་ཚོད་ཀྱི་ནུས་པའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ལས་ཐོན་མེད། ཐ་ན་བརྙན་དཔར་ཡིད་ཚིམ་ཞིག་ཀྱང་ལོན་མེད་པ་ནི་འབྲེལ་ཡོད་བྱེས་བཞུགས་གཞུང་དམངས་གཉིས་དང་ཆབ་སྲིད་ལས་དོན་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་ལམ་སྟོན་མ་ཐུབ་པའི་འཐུས་ཤོར་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། དེའི་ཕྱིར་རྒྱལ་གཅེས་སེམས་དཔའ་དེ་ཙམ་མང་པོ་ཞིག་གིས་རང་སྲོག་མཆོད་སྦྱིན་དུ་ཕུལ་ཡང་དེ་ཚོད་ཀྱིས་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀྱི་ནུས་པ་ཞིག་ཐོན་མེད། དེའི་འགན་དབང་ནི་བཙན་བྱོལ་གཞུང་དམངས་གཉིས་ལ་ཡོད་ཅིང་དེ་དག་གིས་གྲ་སྒྲིག་ཚགས་ཚུད་དང་ནུས་ཤུགས་བསྐྲུན་པས་མ་འདང་བ་ཡིན་པ་སྨོས་མེད་རེད། དེ་ཕྱིར་འབྲེལ་ལམ་ཚགས་ཚུད་བྱེད་མཁན་གྱི་ལས་ཁུངས་ཆེད་ལས་པ་ཞིག་བཙུགས་ཏེ། ཐ་ནའང་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་ཚད་ཀྱི་ས་ཕྱོགས་དག་ཏུ་ནམ་དགོས་ཀྱི་འབྲེལ་གཏུག་བྱེད་ཐུབ་པའི་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་དགོས་ངེས་རེད། དཔེར་ན་བོད་ཀྱི་ས་ཁྲ་ལ་གོམས་ཆ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ཐོག་ནས་ས་ཁུལ་ཀུན་གྱི་མི་མང་རེ་རེ་བཞིན་དེང་རབས་ཀྱི་བརྡ་འཕྲིན་བརྒྱུད་ལམ་གྱི་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པར་བྱེད་དགོས། ས་ཁུལ་གང་དུ་ཡང་སྲིད་དོན་དང་འབྲེལ་བ་ཅི་ཞིག་བྱུང་ཡང་། དེ་མ་ཐག་ནས་དེང་རབས་ཀྱི་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣར་ལག་རྩལ་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་གནས་ཚུལ་དེ་མ་ཐག་མཁོ་སྤྲོད་ཐུབ་མཁན་ཚགས་སུ་ཚུད་པ་བྱེད་དགོས། ད་ལྟ་བརྡ་འཕྲིན་གྱི་དུས་རབས་སུ་སླེབས་ཡོད་པ་བེད་དུ་སྤྱད་ཤེས་དང་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་མ་ཐུབ་ན་དེ་ལས་འཐུས་ཤོར་ཞིག་ཅི་ཡོད།
ཚོགས་སྡེ་ཡོངས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་གྱི་སྒོ་ནས་བོད་མི་མང་ལ་འོས་ཤིང་འཚམ་པར་གྱུར་བས་འཛམ་གླིང་གི་ཁ་ཕྱོགས་དང་གོ་རྟོགས་གནང་མཁན་གྱིས་ག་ས་གང་དུ་ཁྱབ་ཡོད་པ་བཟོས་ཏེ། མི་གཅིག་གིས་རང་སྲོག་བློས་བཏང་གིས་མཚོན་པའི་ལས་འགུལ་ཆེ་ཆུང་གང་ཞིག་བྱ་རྩིས་ཡོད་ན། དེ་ཉིད་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གྱི་ས་གནས་ཡོངས་སུ་སྔ་སོར་ནས་དུས་ཚོད་གཅིག་ཏུ་འཆར་གཞི་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་ཤེས་དགོས་ཤིང་། དུས་ཐོག་ཏུ་ཀུན་གྱིས་ཞི་བ་ཁོ་ནས་སྒོ་ནས་མཉམ་ཞུགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་གྱིས་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས་པ་ལས། རྒྱ་གར་ལྟ་བུའི་ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཞིག་ནས་དགྲ་ལ་གྱང་རྒྱབ་ནས་སྐད་ངན་འདོན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། རྒྱབ་ལོགས་ཙམ་ནས་སྐད་འབོད་དང་། མར་མེ་ཁྲོམ་སྐོར་ཟས་བཅད་ངོ་རྒོལ་ཁོ་ནས་གངས་ཅན་པའི་རང་དབང་སླར་གསོ་ཐུབ་མིན་ནི་ཐེ་ཚོམ་གྱི་གནས་རེད། གལ་ཏེ་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་མཉམ་ལངས་མི་ཐུབ་པ་དང་། རང་སྲོག་གཏོང་མཁན་དག་གི་བྱས་རྗེས་བེད་སྤྱོད་ཡག་ཤོས་ཤིག་གཏོང་མ་ཐུབ་ཕྱིན། བོད་ཀྱི་ཆེ་དྲག་མི་སྣས་གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་ཀུན་ལ་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་མི་བྱ་བར་ལམ་སྟོན་དང་འབོད་བསྐུལ་བྱེད་རན་ཡོད་པ་ལས་ལྟད་མོ་བལྟས་ནས་བསྡད་ན་ནི་ཐ་ཤལ་པ་རེད་སྙམ། མ་ཟད་མ་འོངས་པར་ཉིན་ཞིག་ཆོལ་གསུམ་ཡོངས་རྫོགས་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ་མཉམ་དུ་ཡར་ལང་ཐུབ་པ། དེ་ཡང་ཞི་བ་ཁོ་ན་ལས་དྲག་པོའི་ཕྱོགས་ཙམ་ལ་ཡང་མི་འགྲོ་བའི་ཆོད་སེམས་དང་གྲ་སྒྲིག་ད་ལྟ་ནས་མུ་མཐུད་དུ་ཡོད་དགོས་པ་ལས། དེ་སྔོན་ལོ་ལྔ་བཅུ་བརྒལ་བར་བྱས་ཟིན་པ་ཁོ་ན་རྒྱུན་སྐྱོང་ལས་གསར་པ་ཅི་ཡང་མེད་ན་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བའི་སྒོ་མོ་བརྒྱབས་པ་རེད། ཡང་ན་མ་འོངས་པར་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་དུ་འགོ་ཁྲིད་མཁན་མེད་པར་མི་ཀུན་གོ་རྟོགས་མཉམ་སད་ཡོད་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ད་ལྟ་ནས་བྱེད་ཐུབ་ན་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཀྱང་དྲག་གནོན་གཏོང་ལུགས་མེད་ལ། རྒྱལ་ཁ་ཡང་མི་སྦྱིན་ཐབས་མེད་ཏུ་འགྱུར་བར་ལས་འོས་མེད། འདི་འདྲའི་ལམ་དང་ལས་འགུལ་ནི་བཙན་བྱོལ་གཞུང་དམངས་གཉིས་དང་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་ཕྲག་སྟེང་དུ་བབ་པའི་འགན་འཁྲི་ཡིན། འདི་འདྲ་བཤད་དུས་ཁག་ཅིག་གིས་འདི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བའི་ལས་དོན་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྲིད་ཀྱང་། འདི་ནི་འགྲུབ་མི་སྲིད་པའི་ལས་དོན་ཞིག་གང་ཡང་མིན། ད་སྔོན་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་དང་འབྲེལ་ལམ་ཆེན་པོ་མེད་བཞིན་དུ་ཆོལ་གསུམ་གཅིག་སྒྲིལ་གང་འཚམ་ཞིག་བྱུང་བ་གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་བཟང་ཕྱོགས་རེད། འོན་ཀྱང་ལས་འགུལ་དེ་དག་གི་རྒྱུན་སྐྱོང་དེ་ཙམ་ཞིག་ཐུབ་མེད་པ་དང་། དཔའ་བོ་འགའ་རེས་རང་སྲོག་བཏང་ཡང་མཚམས་རེར་མི་དམངས་དེ་ཙམ་ཞིག་འགུལ་ཐུབ་མེད་པ་ནི་བཙན་བྱོལ་བས་ལམ་སྟོན་ཤུགས་རྐྱེན་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ལ་འདོན་མ་ཐུབ་པས་ལན། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུན་དུ་འདི་དག་ཁོ་ནའི་ཆེད་དུ་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ལས་འགུལ་སྤེལ་ལ་འབད་ན་གྲུབ་འབྲས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་འབྱུང་བར་ཐེ་ཚོམ་མི་དགོས་ལ། ཐབས་ལམ་ཡང་མི་རྙེད་པ་མི་སྲིད། དེ་བཞིན་དུ་ལྷན་ཁང་དེས་འཛམ་གླིང་གང་སར་ཡོད་པའི་བོད་མི་གཅིག་ཀྱང་མི་བརླག་པར་རྒྱུན་དུ་འབྲེལ་ལམ་དམ་ཟབ་ལ་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་རིགས། ད་བར་དུ་བོད་མི་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་རང་མགོ་གར་ཐོན་བྱས་པ་དང་། རང་མགོ་གར་ཐོན་མི་བྱེད་པའི་ཆེད་དུ་གཞུང་སྒེར་གཉིས་ཀྱིས་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཐུབ་མེད་པས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་གནས་སྡོད་ཁག་ཆིག་སྒྲིལ་མེད་པ། བོད་མི་ཀུན་གྱི་དང་བླང་དཔྱ་ཁྲལ་མ་ལོན་པ་སོགས་འཐུས་ཤོར་ཆེས་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། འདི་གའི་དོན་གཅོད་ཀྱིས་མཚམས་རེར་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་ཤེས་ཟིན་པའི་རྙིང་པ་རེ་ཤོག་ཐོག་ཏུ་གཏོང་བ་ནི་གཞུང་དངུལ་འཕྲོ་བརླག་བཏང་བ་ཙམ་ལས་མི་འདུག དེ་བས་རྒྱུན་དུ་གཞུང་དམངས་བརྒྱུད་ལམ་ཀུན་གྱི་ཐོག་ནས་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་བཟུང་དགོས། དེ་ཡང་དབུ་ཁྲིད་དང་ལས་སྣེ་པ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན་མི་དམངས་ལ་སེམས་ཐག་ཉེ་བོིའི་རྣམ་འགྱུར་དང་། བོད་མི་ནང་ཕན་ཚུན་ཆིག་སྒྲིལ་གཏོང་བའི་འཇོན་ཐང་ཡོད་དགོས་པ་ལས། ཁྱད་ཆོས་ཅི་ཡང་མེད་པར་དཔོན་འདུག་ཁོ་ན་བྱེད་པ་ནི་གཞུང་དངུལ་གྱི་ཟླ་ཕོགས་འཕྲོ་བརླག་ལས་མེད། རྒྱུ་མཚན་འདི་དག་གི་ཐོག་ལ་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་གཏན་འབེབ ་དང་ཤུགས་སྣོན་ངེས་པར་དུ་དགོས་པར་མཐོང་།
ཡུལ་ལུང་གང་དུ་ཡོད་པའི་བོད་པ་དག་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་ལམ་མེད་པ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པ་བྱ་གལ་ཆེ། མ་ཟད་བོད་གཞུང་ལ་བོད་མི་དེ་དག་རེ་རེ་བཞིན་གྱི་དྲ་འབྲེལ་དང་ཁ་པར་གནས་སྡོད་ཁ་བྱང་སོགས་འབྲེལ་ལམ་སྣ་མང་ཡོད་ངེས་བྱ། མ་ཟད་བོད་མི་སུ་ཞིག་གནས་སྤོ་སོགས་བྱུང་ན་རྒྱུན་དུ་མུ་མཐུད་ནས་ཕན་ཚུན་གནས་ཚུལ་གསལ་པོ་བརྒྱུད་སྤྲོད་ཀྱིས་གསལ་འགོད་བྱས་ནས་ནམ་ཡང་གཅིག་སྒྲིལ་མ་བརླག་པ་དགོས། དེ་དག་ཕན་ཚུན་ཕྱོགས་མང་དག་ཅིག་ནས་ལས་འགུལ་ལ་སེམས་ཤུགས་རྒྱ་བསྐྱེད་གཏོང་ཐུབ་དགོས། གལ་ཆེན་གཞན་ཞིག་ནི། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེངྒེས་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་བོད་མི་དག་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་སོགས་སུ་གནས་སྡོད་བོད་པའི་གཞི་ཆགས་ཁག་ལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་འགན་ལེན་གྱི་འབྲེལ་བ་འཛུགས་དགོས་གསུངས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་གནད་ཆེ་བས་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཐུབ་ངེས་སུ་བྱ་རིགས། ཕྱི་རྒྱལ་གནས་སྡོད་པ་དག་གིས་སྒོར་གཏོང་རྐྱང་དང་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་པ་དག་གིས་ཉལ་ཟོས་བྱེད་རྐྱང་བྱེད་པ་ནི་ལུགས་སྲོལ་ངན་པ་རེད། དེ་བས་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་ཡོངས་ཀྱིས་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་པ་དག་ལ་རོགས་སྐྱོར་དགོས་ཀྱང་། འཆར་གཞི་དང་འཛིན་སྐྱོང་དང་བཅས་པས་ཁོང་ཚོར་ལས་ཀ་དང་ཡོང་འབབ་བསྐྲུན་པའི་མ་དངུལ་དུ་འགྱུར་དགོས་པ་ལས་སྐྱིད་ཉལ་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་དུ་ནམ་ཡང་མ་འགྱུར་བ་དགོས། མ་འོངས་པར་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གིས་འདི་དག་གི་ཕྱོགས་ལ་སྣེ་ཁྲིད་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་རོགས་འདེགས་སོགས་ཚགས་ཚུད་གནང་ན་ཕྲན་ནི་དེ་འདྲའི་ཕྱོགས་ལ་འདུན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་བྱེད་ཐུབ་པའི་ཆོད་སེམས་ཡང་དག་ཡོད། མདོར་བསྡུས་ན་ང་ཚོ་གངས་ཅན་པ་ཡོད་དོ་ཅོག་གི་ལས་སུ་བྱ་བ་དཔལ་འབྱོར་རིག་གནས་དག་དེང་དུས་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གི་ཐོག་ནས་གཅིག་སྒྲིལ་དམ་ཟབ་ནི་ཆེས་མཐུན་པོ་བྱེད་དགོས། འདི་ནི་སྲིད་སྐྱོང་གསར་པའི་སྲིད་བྱུས་གསར་པའི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། འདི་ལ་ཚད་མཐོའི་གཅིག་སྒྲིལ་དེ་ཉིད་བསྣན་པ་ཡིན་པས་དེ་ལག་བསྟར་དུ་ཡོང་ཐུབ་པའི་ཡིད་ཆེས་ཡོད།
དམིགས་བསལ་དུ་ཤེས་ཡོན་ལམ་ལུགས་ཀྱི་འཐུས་ཤོར་ལ་དཔྱད་པ།
ད་དུང་ཕངས་ཆེ་བ་ནི། ཀུན་གྱིས་ཤེས་པའི་བྱེས་བཞུགས་བོད་མི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་ཤེས་ཡོན་མཐོར་འདེགས་མ་ཐུབ་པའི་འཐུས་ཤོར་ཆེན་པོ་དེ་རེད། འདིའི་རྐྱེན་རྩ་གང་ལ་ཐུག་ཕྲན་ལྟ་བུའི་འཛིན་སྐྱོང་གི་ཉམས་མྱོང་ཕྲ་ཞིང་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་སུ་འདུག་ཡུན་ཤིན་ཏུ་ཐུང་བ་ཞིག་གིས་ཐག་བཅད་ནས་བཤད་སླ་མོ་མིན་ཡང་། ཡིན་ཤས་ཆེ་བའི་རྐྱེན་རྩ་ཁ་ཤས་ལ་དཔྱད་ན་འདི་ལྟར་ཡིན་སྙམ།
གཅིག བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ཤེས་ཡོན་ལམ་ལུགས་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་པ་སོགས་ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་རྒྱུས་ལོན་གྱིས་མ་འདང་བའི་རྣམ་པ་གསལ་པོ་འདུག དེའི་ཕྱིར་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས་ཀྱི་འཆར་གཞི་ཡི་ཁ་ཕྱོགས་གསལ་པོ་མ་ཡོད་པས་རེད། དེ་ནི་གཙོ་བོ་དབུས་བོད་གཞུང་གིས་འཐུས་ཤོར་བྱས་པ་རེད་། ལྷག་པར་དུ་རྙིང་ཞེན་དང་བག་འཁུམ་ཆེ་བའི་རྣམ་པ་ནི་སློབ་མ་དག་གི་བྱ་སྤྱོད་ལ་བལྟས་ན་མངོན། དེ་ནི་དབུས་གཞུང་དང་འཛིན་སྐྱོང་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཐུས་ཤོར་རེད། གཞན་ལ་ལད་ཟློས་ཕྱོགས་རེ་བ་ཙམ་ཡོད་ཀྱང་དུས་དང་སྤྱི་ཚོགས་གཉིས་འཚམ་གྱི་གསར་བཏོད་བྱེད་མ་ཤེས་པ། དཔེར་ན་བོད་པའི་ངན་གཤིས་དགེ་རྒན་གྱིས་དོན་ཆུང་རྒྱས་སྤྲོས་བཤད་རྒྱུ་མང་བ་ལས་སློབ་མའི་རྒྱུད་ཚོད་དང་གོ་རྟོགས་ལ་རྒྱུས་ལོན་ཆུང་བ། དགེ་རྒན་ཅུང་བཟང་འདོད་ཆེ་བ་དག་གིས་ཀྱང་ཕར་སློབ་མའི་སེམས་ནང་དུ་བླུག་དགོས་སྣང་ཆེ་བ་ལས། སློབ་མ་རང་གི་སེམས་དང་ཀླད་པ་འགུལ་ཐབས་ཀྱི་བློ་རྩལ་གྱིས་མི་འདང་བ་གསལ་པོ་རེད། གཉིས། ཆེད་མཁས་ཀྱི་དགེ་རྒན་གསོ་སྐྱོང་མ་ཡོད་པས་དགེ་རྒན་དག་གི་རིག་རྩལ་གྱིས་མ་འདང་བའི་ཁར། ཤེས་ཡོན་གྱི་མཐོ་ཚད་དམའ་བའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་ནས་ཀུན་སློང་གི་མིག་རྒྱང་དང་ལྷག་བསམ་དང་བྱམས་བརྩེའི་ནུས་པ་ཡང་དམའ་བས་དབང་གིས་སློབ་མར་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་ཙམ་ཐེབས་མ་ཐུབ་པ། གསུམ། ཕ་མ་མང་ཆེ་བ་ཤེས་ཡོན་མཐོ་ལྡན་གྱི་གོ་རྟོགས་པ་མིན་པས་ལྷག་བསམ་རྐྱང་བ་རེ་ཡོད་སྲིད་ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་ཕ་མས་སློབ་གསོ་གཏོང་སྟངས་ཀྱིས་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲོད་པའི་མ་འདང་བ། བཞི། ཤེས་ཡོན་མཐོ་ལྡན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་མ་ཡིན་པས་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་འཕྲལ་སེལ་དཔལ་འབྱོར་དང་ཕུགས་མེད་ཀྱི་སྤྲོ་གཡེང་སོགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པས་སློབ་སྦྱོང་ལ་གནད་སྨིན་པ་མ་ཡོང་བ། ལྔ། ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་གནས་སྤོས་བྱས་པའི་བོད་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་ཟུར་པ་དག་དང་། ཁོང་ཚོའི་རྒྱུད་པ་སོགས་དེར་འཚར་ལོངས་བྱུང་བ་དག་རང་འདོད་ཚ་དྲགས་ཤིང་ལྷག་བསམ་ཆུང་དྲགས་པས། ཡར་རྒྱས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་གི་ལེགས་ཆ་དང་རང་གི་ཉམས་མྱོང་ཁག་བཙན་བྱོལ་གཞུང་དམངས་གཉིས་ལ་ཞལ་འདེབས་འབུལ་བའི་ལྷག་བསམ་གྱིས་དབུལ་བས་རེད། དྲུག ཚད་མཐོའི་ཤེས་ཡོན་ལྡན་པའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་དང་རང་སྐད་གཙང་མའི་ལས་གནས་སྤྱོད་ཡུལ་དཀོན་པས་དབང་གིས་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་འདུན་བརྩོན་དྲན་ཤེས་བག་ཡོད་ཆུང་ཞིང་། ལྷག་པར་ཏུ་ལྟ་བ་གུ་ཡངས་དང་ཐབས་ལམ་མཁས་པའི་སློབ་སྦྱོང་གི་ལམ་སྲོལ་མ་ཡོད་པ། སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ས་དང་ལས་གནས་གཉེར་ས་གཉིས་ཀའི་ཁོར་ཡུག་གུ་དོག་དྲགས་པ། སློབ་ཐོན་པས་གྲངས་འབོར་ཡང་ཤིན་ཏུ་མི་མང་བ་སོགས་ཀྱིས་མདུན་སྐྱོད་ཆེན་པོ་བྱུང་མ་ཐུབ་པ་རེད།
འོ་ན་འདི་དག་ཡར་རྒྱས་གཏོང་བའི་ཐབས་ལམ་ཅི་ཡོད་སྙམ་ན། དེ་ཡོད་པ་ནི་ཡིད་ཆེས་གཏིང་ཟབ་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་ནི་ཐབས་ལམ་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་ན་མེད་པས་སོ། སྤྱིར་བཏང་བོད་པའི་གཤིས་ཀ་དང་ལྷག་པར་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྟངས་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་པའི་ཁར། ནུབ་ཕྱོགས་པའི་བྱེད་ལུགས་རྒྱུས་ལོན་བྱས་པ་ཤོག་ལྷེ་ཁ་ཤས་སུ་བྲིས་ནས་བཤད་ནུས་པ་ཞིག་མིན་ཡང་། ཕྲན་སྒེར་ངོས་ནས་ཐད་ཀར་འདི་འདྲའི་ཞབས་འདེགས་བྱེད་པའི་སྐལ་བཟང་ཞིག་བྱུང་ན། རིམ་པ་མང་དུ་བརྒྱུད་ནས་ལག་ལེན་འདི་ལྟར་གཏོང་དགོས་སྙམ་པའི་ཐབས་ལམ་སྣ་མང་ཞིག་ཡིད་ངོར་འགོག་མེད་དུ་འཆར། འདི་ཡིག་ལམ་ཁོ་ནས་འགྲེལ་བཤད་ཀྱིས་ནུས་པ་ཐོན་པར་ཡིད་ཆེས་མེད་ཀྱང་། དབུས་གཞུང་དང་སློབ་གྲྭ་ཁག་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བའི་འདུན་པ་ནི་ཤུགས་དྲག་ཅིག་ཡོད་ལ། ཡར་རྒྱས་གཏོང་མི་ཐུབ་པར་སེམས་སུ་འཆར་ཐབས་མི་འདུག དཔེ་མཚོན་ཁ་ཤས་ཞུས་ན། བྱིས་པར་སྐད་ཡིག་བསླབ་དུས་བོད་རྒྱ་དབྱིན་གསུམ་མཉམ་དུ་བསླབ་པའམ། ཐ་ན་བོད་དབྱིན་གཉིས་བསླབ་དགོས་པ་ལས་ཕྱོགས་རེ་བར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས་པར་དམ་བཅའ་འཛིན་མཁན་དག་ནི་ནོར་འཁྲུལ་རེད། རྒྱུ་མཚན་ནི། བསླབ་ཚུལ་ཤེས་ན་སྐད་ཡིག་གཉིས་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་རྣོ་སོ་འདོན་པའམ། དག་ཐེར་བྱས་ནས་སྐད་ཡིག་སྤུས་དག་དང་སྐད་ཡིག་གི་རོ་མྱོང་ཐུབ་པའི་དགེ་མཚན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་རེད། འདི་ནི་སྐད་ཡིག་ཆེད་མཁས་པས་ཤེས་པ་རེད་ལ། ཐ་ན་ཕྲན་ན་ཚོད་རྒན་རྗེས་གཞི་ནས་དབྱིན་སྐད་བསླབས་པ་ཡིན་ཡང་ང་ཚོ་བོད་པའི་སྐད་ཡིག་དང་ནང་པའི་ཆོས་ཀྱི་གོ་བ་གཉིས་ཀར་རྣོ་སོ་ཆེས་མང་དུ་བཏོན་སོང་བ་ཉམས་མྱོང་གིས་ཀྱང་ཤེས་སོང་ན། བྱིས་པ་ཆུང་དུས་སྐད་ཡིག་སྦྱང་ན་དེ་ལས་བརྒྱ་འགྱུར་གྱིས་བཟང་བར་སྨོས་མི་དགོས་པ་ཞིག་རེད། མ་འོང་མྱུར་དུ་ཤེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་གཏོང་བར་མེད་ཐབས་མེད་པའི་ཆ་རྐྱེན་གཅིག་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཤེས་ཡོན་ཆེད་མཁས་པའི་རོགས་སྐྱོར་ལ་བརྟེན་དགོས་ལ། ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ནས་རྨང་གཞིའི་སློབ་གྲྭ་མཐར་ཕྱིན་པ་ཆེས་མང་པོ་ལ་འབོད་སྐུལ་གནང་སྟེ། ཁོང་ཚོའི་ཉམས་མྱོང་གི་ཐོག་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ། མཐུན་རྐྱེན་དང་གོ་སྐབས་ལྡན་ན་དེ་དག་བརྒྱུད་རིམ་ལྡན་པའི་འཆར་གཞི་ལ་གོ་བསྡུར་བྱེད་འདོད་ཡོད། འོན་ཏེ་རིམ་པ་རེ་ནས་ལག་ལེན་ལ་བསྟར་ན་གཞི་ནས་མངོན་དགོས་པ་ལས། ད་ལྟ་ནས་འགྱུར་རྒྱུ་མེད་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ཡིག་ཐོག་ཁོ་ནར་བཏང་ན་ཚད་བཀག་ཅན་དུ་གྱུར་པས་ནུས་པ་མི་ཐོན་སྙམ་པས་འདིར་འབྲི་བའི་ངལ་བ་སྤངས། མདོར་ན་དེ་འདྲའི་སྐྱོན་དང་མ་འདང་བའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ངོས་ཟིན་གསལ་པོ་བྱུང་ནས། གོ་རྟོགས་ཡང་དག་ཅིག་སད་ཐུབ་ན། ཡོ་བསྲང་དང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་ནི་རྣམ་དཔྱོད་ལྡན་པ་སུ་ཞིག་གི་བློ་གྲོས་ལས་ཡོང་བ་ལ་མཐའ་མེད་ལ། ཚད་ཀྱང་མེད་པས་དུས་ནས་དུས་སུ་འོས་ཤིང་འཚམ་པར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་གོར་མ་ཆག
རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ཀྱི་བོད་མིའི་སེམས་ཁམས་དང་གནས་སྟངས།
རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་སོགས་སུ་གནས་སྡོད་བྱས་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོའི་སེམས་ཁམས་ཡོངས་རྫོགས་ལ་རྒྱུས་ལོན་ཆེར་མེད་པས་མི་ཤེས་མོད། སྤྱི་ཚོགས་དེ་དག་ཏུ་ཡོད་པའི་མི་མང་ཆེ་བའི་སེམས་ལ་ཡོད་པའི་དཀའ་ངལ་ལམ་འགལ་རྐྱེན་ཆེ་ཤོས་དེ་ནི། ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོར་ཕན་པའི་ཤེས་ཡོན་ལ་སྡུག་རུས་ཆེ་ཙམ་བསྐྱེད་པ་ལས། འཕྲལ་སེལ་དཔལ་འབྱོར་ལ་མགོ་འཁོར་ཏེ་འདོད་པ་ཤུགས་དྲག་པོས་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་སྟོབས་ལྡན་ཞིག་ཏུ་གནས་སྡོད་བྱེད་འདོད་པ་དེ་ཡིན་པ་ཤེས་སླ། ཁོང་ཚོས་བསམ་ན་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་ཕལ་ཆེར་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་དང་ཆ་འདྲ་བར་བདེ་སྐྱིད་ཀྱིས་ཁེངས་ཡོད་པར་འདོད་ཅིང་དེ་དག་ཏུ་གནས་སྤོ་བྱ་འདོད་པ་ཤུགས་ཆེ། འཇོན་ཐང་ཡོད་མེད་ཀྱི་གོང་ཚད་ཀྱང་འདི་ཡིས་གཞལ། རྒྱུ་མཚན་ནི། མང་པོ་ཞིག་གིས་ཕན་ཚུན་གོ་རྟོགས་མེད་པའི་སྒྲོ་སྐུར་གྱི་འཆར་སྣང་གི་བདེ་སྐྱིད་མང་པོ་ཞིག་བཤད་སྲོལ་ཡོད་པས་སྣང་བ་བསྒྱུར་ཡོད། ལྟ་ཚུལ་དང་འཆར་སྣང་དེ་དག་ནི་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དོན་ལ་གནས་པ་ཞིག་མིན་ལ། འདི་ལ་ཅུང་ཟད་དཔྱད་དགོས་པ་ཞིག་དང་། དཔྱད་ན་གོ་རྟོགས་མང་པོ་སད་ཐུབ་པས་ཕན། དང་པོ་གང་ཟག་སུ་ཡིན་ཡང་རིག་གཞུང་དང་གོམས་བསམ་མི་གཅིག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཏུ་སླེབས་ཕྱིན་གདོང་ལེན་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་དགོས་པ་ནི་ཆེས་སྤྱིར་བཏང་བ་དང་བཟློག་ཏུ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན། ལྷག་པར་དུ་ཤེས་ཡོན་མེད་མཁན་ཞིག་ཤེས་ཡོན་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཏུ་སླེབས་དུས་ལས་སླ་མོ་ཅི་ཡང་མེད་པ་བསམ་བློ་བཏང་ན་ཤེས་སླ་མོ་ཞིག་རེད། གལ་ཏེ་ཤེས་ཡོན་གཙོར་བཟུང་མཁན་ཞིག་སྟེ་ཤེས་ཡོན་ལ་སྦྱང་བའམ་ཤེས་ཡོན་ལ་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཨང་དང་པོ་དང་མི་ཚེའི་སྙིང་དོན་དུ་བཟུང་མཁན་ཡིན་ན་དོན་སྒོ་ཅུང་ཙམ་ཆེ། རྒྱུ་མཚན་ནི། ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཕལ་ཆེ་བ་ཤེས་ཡོན་མཐོན་པོའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་ཡིན་ཕྱིར་དེ་དག་ཏུ་བསྡད་ནས་རྒྱུན་དུ་ཉམས་འཇོག་ཙམ་བྱས་ན་རིང་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་རང་བཞིན་གྱིས་མཐོ་རུ་འགྲོ་ཐུབ། ཡང་ན་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཆབ་སྲིད་ལ་ཕན་པའི་ལས་དོན་སྤེལ་བ་གཙོ་བོར་འཛིན་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་ཡང་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པ་གོ་སྐབས་ཤིག་ཡིན། གང་ལྟར་བསམ་བློ་རྒྱ་ཆེ་ས་ཞིག་ནས་གཏོང་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། ཡར་རྒྱས་ཅན་གྱི་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་མི་སེར་ཆགས་པའི་གོ་སྐབས་ཤིག་བཟུང་ན་ནུས་པ་ཅུང་ཆེ་བ་རེ་འདོན་ཐུབ་ཡོང་སྲིད། རྒྱུ་མཚན་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་ཤེས་ཡོན་མཐོ་བས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་མཐོར་འདེགས་ཐུབ་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་ལ། ཁོར་ཡུག་གི་དབང་གིས་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་མྱུར་ཚད་ཆེ་ཞིང་གོ་སྐབས་མང་། དེ་བཞིན་དུ་བོད་མིའི་རྩ་དོན་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཞིག་འདོན་ཐུབ་པར་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་གང་གི་ཡང་མི་སེར་མིན་པའི་ཡུལ་གྱར་བ་ཕལ་བ་ཞིག་ལས་མང་ཙམ་གོ་སྐབས་ཡོད་པ་སྨོས་མེད་རེད་ལ་ནུས་པ་ཡང་དེ་ཚོད་ཡོད།
འདི་དག་ཆེས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་མི་བརྩི་མཁན་གྱི་བོད་མི་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་སྡོད་པ་ཙམ་ལ་ཁེ་ཕམ་གཉིས་ཀ་ཡོད། རྒྱུན་ལྡན་བཞིན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྐྱབས་བཅོལ་ལ་ཁ་གཡར་དེ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྐྱབས་བཅོལ་ཁོ་ན་སེམས་གཏིང་དུ་བཟུང་ནས་ཡོང་མཁན་དག་ལ་ཁེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཐོབ་རྒྱུ་མེད་སྙམ། རྒྱུ་མཚན་ནི། ཤེས་ཡོན་ཧ་ཅང་མཐོ་བའི་མི་རེ་ཡིན་ན་མ་གཏོགས། རྒྱལ་ཁབ་འདི་དག་གི་མི་སེར་འབྲིང་སྨད་ཙམ་གྱི་ལས་གནས་རེག་མི་ཐུབ་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། དེ་མ་ཐུབ་ཕྱིན་རང་ཉིད་གནས་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕལ་ཆེར་མི་སེར་དཀྱུས་མ་ཙམ་གྱི་འཚོ་བ་ཡང་རོལ་མི་ཐུབ། དེ་མ་ཐུབ་ན་དེའི་ཚོད་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་ཞིག་ལས་རོལ་མི་ཐུབ་ཅིང་། རང་ཉིད་གང་ཏུ་གནས་ཡུལ་གྱི་མི་ལ་འགྲན་རྩོད་བྱེད་མ་ཐུབ་ན་སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལས་བདེ་བ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་རེད།
རང་སྡོད་སའི་ཡུལ་དུ་རང་གི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བ་རོལ་ཡུལ་ལ་ལྟོས་པའི་བདེ་སྐྱིད་རོལ་མ་ཐུབ་དུས། གཞན་ཡུལ་ལ་ལྟོས་པས་དཔལ་འབྱོར་ཅུང་ཟད་ཅན་དུ་འགྱུར་ཐུབ་ཀྱང་། དེས་འདོད་པ་མི་ཁེངས་ཤིང་བདེ་སྐྱིད་མི་མྱོང་བ་ཡང་མི་སྤྱིར་བཏང་གི་དཀའ་ངལ་ལམ་ཆོས་ཉིད་རེད། དེས་མ་ཚད་ང་ཚོ་བོད་པའི་གཞིས་ཆགས་སམ་བོད་པའི་ཚོ་སྡེ་དང་སྤྱི་ཚོགས་དེ་དག་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཞི་བདེ་དང་བག་ཡངས། ངོ་ཚ་ཁྲེལ་དང་ལྡན་པ། ཕན་ཚུན་འབྲེལ་འདྲིས་ཟབ་པ། མི་ཕན་ཚུན་རང་བཞིན་གྱི་ཉེ་བའི་རང་གཤིས་ཤིག་ཡོད་པས། དེ་དག་ཏུ་གནས་སྡོད་བྱས་ན་རང་བཞིན་གྱིས་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པའི་ཆ་ཤས་མང་པོ་ཞིག་ཡོད། ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་དག་དང་ལྷག་པར་དུ་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ཏུ་སྡོད་དུས་ཞི་བདེ་བག་ཕེབས་འདི་དག་ཉམས་སུ་མྱོང་རྒྱུ་མེད་པས་སྔར་མྱངས་མ་མྱོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་ཞིག་མྱོང་དགོས་ཐུག་པ་ནི་སྤྱིར་བཏང་བ་ཞིག་ཡིན། དེས་མི་ཚད་རྒྱལ་ཁབ་འདི་དག་ཏུ་འཚོ་ཙམ་བྱེད་པར་ཡང་འགྲོ་གྲོན་ཧ་ཅང་མཐོ་བའི་དབང་གིས་རྒྱུན་དུ་ལས་ཀ་ལས་གཡོལ་ཐབས་མེད་པས་རང་གིས་རང་བཙོན་དུ་བཅུག་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན། སྤྱི་ཚོགས་དེི་ལ་ལྟོས་པའི་ལས་རིགས་ཀྱང་ཆེས་དམན་པ་ཁོ་ན་བྱེད་དགོས་པས་དབང་གི་རང་བཞིན་གྱིས་སེམས་ཁམས་འཕང་དམའ་བ་དང་སྡུག་ལྷང་ངེ་བ་ཞིག་ཏུ་ཆགས་འགྲོ་བ་ཡང་རང་བཞིན་བའམ་སྤྱིར་བཏང་བ་ཞིག་ཡིན།
འདི་དག་ཚང་མ་མཉམ་འདུས་ཀྱི་དབང་གིས་སྔར་ང་ཚོས་ཚོར་མྱོང་མེད་པའི་ཁེར་རྐྱང་རིང་ལུགས་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཀྱང་མྱོང་དགོས་པ་ནི་ཕལ་ཆེར་མང་ཆེ་བའི་ཐུན་མོང་ཞིག་ཡིན། འདི་ནི་ངས་ངོ་ཤེས་པ་མང་པོས་གཅིག་མཚུངས་སུ་ཕྲན་ལ་བཤད་མྱོང་། སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་མང་པོས་ཁ་གཅིག་མཚུངས་ཀྱིས་བཤད་བྱུང། ཁོང་ཚོ་ཡོང་ཡུལ་གྱི་གཞིས་ཆགས་དང་ཚོ་སྡེ་དེ་དག་ཧ་ཅང་དྲན་གྱི་འདུག་གསུངས་སོང་། ཕྲན་གྱིས་ཀྱང་སྔར་ངོ་མི་ཤེས་པའི་སེམས་ཁམས་དེ་ཉམས་སུ་ཐེངས་འགར་མྱོང་དགོས་བྱུང་། གལ་ཏེ་ཕྲན་ལ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱིས་སེམས་ལ་སྦྱོང་བརྡར་ཐོབ་པའི་སྐལ་བཟང་ཐོབ་མེད་ན་དེ་དག་གི་གཉེན་པོ་ཞིག་བསྟེན་རྒྱུ་མ་ཡོད་ཕྱིན་སྡུག་བསྔལ་འདིའི་འདམ་དུ་ལྷུང་ཡོད་པ་གོར་མ་ཆག ཤེས་ཡོན་ཧ་ཅང་མཐོ་བོ་ཅན་རེ་དང་། ཡང་ན་ཆོས་ཀྱི་ཉམས་ལེན་གཏིང་ཟབ་ཡོད་མཁན་རེ་ཡིན་ན་མ་གཏོགས་རིག་གཞུང་དང་གོམས་གཤིས། ལྟ་བ་དང་སེམས་ཁམས་རྩ་བ་ནས་མི་འདྲ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་གསར་པ་གང་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་དུས་སྔར་སེམས་སུ་ཤར་ཡང་མ་མྱོང་ཞིང་མི་ཤེས་པའི་དཀའ་ངལ་མང་དག་ཅིག་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་མི་དགོས་མཁན་མེད་པས། ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་དག་སྡུག་བསྔལ་བྲལ་བའི་བདེ་ཆེན་ཞིང་དང་ཆ་འདྲ་བར་ཡོད་པའི་བསམ་བློ་དེ་ནི་དོན་ལ་མི་གནས་པ་ཞིག་ཡིན།
མདོར་ན་ཕལ་བའི་གང་ཟག་དག་གིས་དངུལ་གཙོ་བོར་སེམས་ལ་བཞག་ནས་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཤེས་གསལ་རེད་མོད། འོན་ཏེ་དངུལ་གྱི་ཐོག་ནས་བདེ་སྐྱིད་ཅུང་ཙམ་ཞིག་མྱོང་ཐུབ་པ་དེ་ནི། དང་པོ་དངུལ་ཅུང་ཙམ་རྙེད་དུས་མང་བའི་སྣང་བ་ཞིག་ཤར་ལ། དེས་མི་ཚད་འགྲོ་སོང་མང་པོ་གཏོང་ཐུབ་པའི་སྣང་བ་ཞིག་ཤར། མཚམས་རེར་ཕྱིར་ཕ་ཡུལ་བོད་དང་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གང་རུང་ལ་དངུལ་གཏོང་དུས་དངུལ་ཤུགས་ཆེ་བས་དགའ་སྣང་ཞིག་འཆར་བ་དེ་གཉིས་ཙམ་རེད།
འོན་ཀྱང་འདི་ནི་དུས་ཡུན་ཤིན་ཏུ་ཐུང་བ་ཞིག་ལས་རྒྱུན་དུ་རོལ་ཐུབ་པའི་འཚོ་བའི་ཆ་ཤས་ཞིག་མ་ཡིན་པས་བདེ་དགའ་ཆུང་ངུ་ཞིག་རེད། མ་ཟད་དུས་ཡུན་ཅུང་ཙམ་འགོར་དུས་དེ་ཡི་དགའ་སྣང་དང་སྐྱིད་སྣང་དེ་ཡང་རིམ་གྱིས་ཡལ་འགྲོ་བ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་དག་ཏུ་མིས་རང་སྲོག་གཅོད་མཁན་མང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ཡིན་སྙམ་ན། དེ་ནི་གཙོ་བོ་མིས་འདོད་རྔམ་གྱི་གཞི་རྩ་བྱས་ནས་ཡོང་བ་ཡིན་པའི་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་། དེ་ཡང་མི་ཆེས་མང་བའི་ཁོར་ཡུག་ཡིན་པའི་དབང་གིས་ཀུན་གྱིས་ཕན་ཚུན་ཤེས་མི་སྲིད་པའི་དབང་གིས་ཕན་ཚུན་ཡིད་ཆེས་ག་ལ་ཐུབ། དེ་ཕྱིར་ཡོད་ཚད་ཡི་གེ་དང་དཔང་རྟགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཁོ་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་བསྐྲུན་དགོས་པས། མིའི་ལས་ཀ་དག་བཅུ་འགྱུར་གྱིས་རྙོག་འཛིང་ཅན་དུ་ཆགས་པ་རེད། དེས་མི་རྣམས་ནམ་ཡང་ཁོམ་ལོངས་མེད་པ་ཞིག་བཟོས་པ་རེད། ད་དུང་དེས་མི་ཚད་པར་ཕན་ཚུན་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་ཁྲིམས་གཏུག་བྱེད་པའི་རང་དབང་ཆེ་བ་ལོག་པར་སྤྱོད་མཁན་མང་དྲགས་པས་རྒྱུན་དུ་གཟབ་དགོས་ས་ཆེས་མང་བས་ཀྱང་མི་ཚེ་རྙོག་འཛིང་ཅན་དུ་བཟོས་པ་རེད། དེ་འདྲའི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་ཏུ་སྡོད་དུས་སེམས་ལ་ཞི་བདེ་དང་སོས་དལ་ཡོང་བར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། དེ་ཕྱིར་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་གནས་སྡོད་པ་དག་ཕར་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་སོགས་སུ་འགྲོ་དུས་རྫིག་མདོག་ཅུང་ཙམ་རེ་སྟོན་ཐུབ་པས་སྐྱིད་སྣང་རེ་ཡོད་མོད། འོན་ཏེ་ཉིན་རེའི་འཚོ་བའི་ནང་གི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་ལ་གཤིབ་བསྡུར་ཞིག་བྱས་ན་ཕལ་ཆེར་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་གནས་སྡོད་པ་དག་གིས་ཕམ་ཁ་ཁུར་ཡོད་སྙམ། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་པ་དག་གིས་འདི་དག་ལ་ཆགས་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་འགྲོ་མི་ཐུབ་པའི་སྡུག་བསྔལ་སེམས་ལ་མི་བཅངས་པ་གལ་ཆེ། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གྱི་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་བསྡད་ན་སེམས་ལ་ཞི་དལ་དང་བག་ཕེབས་ངང་གནས་ཐུབ་ལ། ཁེར་རྐྱང་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཕལ་ཆེར་མི་སྲིད་པ་ཞིག་རེད། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་པ་དག་གི་སེམས་མ་སྐྱིད་པ་ཆེ་ཤོས་དེ་ནི། རྒྱལ་གཅེས་པ་ངོ་མ་རེ་ཡིན་ན་ནི་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ལོས་ཡིན་མ་གཏོགས། དེ་མིན་མང་ཆེ་བས་ནི་ནང་མི་གང་རུང་ཞིག་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་འགྲོ་མ་ཐུབ་པའི་འགྲན་རྩོད་དེ་རེད། སྡུག་བསྔལ་དེ་ནི་ཁོ་རང་ཚོའི་སེམས་ཀྱིས་བཟོས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་དངོས་ཡོད་ཞིག་མིན། དེ་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་ནི་སེམས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ཙམ་གྱིས་སེལ་ནུས་པ་ཞིག་རེད། དེ་ནི་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ཙམ་གྱིས་སེལ་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་མ་རེད། དེ་ཕྱིར་དཀའ་ངལ་དེ་དག་སེལ་བའི་ཐབས་ལམ་སེམས་ཁོ་ན་ཡིན་པས་དེ་སེལ་བའི་ཐབས་ལམ་གཉིས་ཙམ་བཤད་ན་འདི་ལྟར་ཡོད།
གཅིག་ནི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་སོ་སོ་རང་གི་སེམས་ནས་བཟོས་པ་ལས་དོན་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཞིག་མེད་པར་ཤེས་པ་དེ་ལ་གོམས་སུ་འཇུག་རྒྱུ་དེ་རེད། གཅིག་ནི་ནང་མི་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཡོད་པ་དག་གིས་རང་གི་ནང་མི་ལ་འགྲན་རྩོད་དང་ཤོམ་ངོམ་སྐྱིད་ཉལ་དག་གི་ཆེད་དུ་དངུལ་བཏང་བ་ནི། གཞན་མེད་པོ་དག་ལ་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་ཕམ་ཁའི་རང་བཞིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བའི་རྐྱེན་བྱས་པ་ཡིན་པས། དེ་ནི་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེས་དབེན་པའི་བྱ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་དགོས། མ་ཟད་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་འཕྲལ་སེལ་འགྲན་རྩོད་བརྒྱུད་ནས་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་ཤེས་དགོས། དེ་བས་དངུལ་དེ་དག་དབུལ་པོ་དག་ལ་མ་དངུལ་གྱི་ཆེད་དང་། ཡང་ན་ཚོ་སྡེ་སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱི་མ་དངུལ་ཆེད་དུ་བཏང་ན་ཕན་རླབས་འབུམ་འགྱུར་གྱིས་ཆེ། དེ་འདྲ་བྱས་ན་དམ་པའི་ཆོས་དང་མཐུན་པས་བསོད་ནམས་རྒྱ་ཆེན་པོ་གསོག་ཅིང་འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེ་འབྱོར་དགའ་སྤྲོ་སོགས་ཀྱང་འདི་ལས་འབྱུང་ནུས། དེའི་ཕྱིར་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་བཞུགས་མི་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་ཐུབ་མཁན་ཚོས་བོད་མི་གཞིས་ཆགས་སྤྱི་ལ་ཕན་པ་དང། ལྷག་པར་དུ་ལས་མེད་དག་ལ་ལས་གནས་བསྐྲུན་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཐུབ་ཐབས་བྱས་ན་མདའ་གཅིག་གིས་འབྲོང་དགུ་སོད་པའི་དཔེ་ལྟར་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་དོན་ལ་ཕན་པའི་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་དོན་གོ་ཆེས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆོད་པ་ཡིན་ཁར། མ་འོངས་པར་ཡང་ནམ་ཡང་རང་ཉིད་དཔལ་འབྱོར་རྒྱ་ཆེན་ལྡན་པ་རུ་འགྱུར་བའི་བསོད་ནམས་བསགས་པ་ལ་སོགས་
ཐོག་མར་བྱེས་བཞུགས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་སླེབས་དུས་ཤ་རུས་པའི་གཏིང་ནས་དགའ་ཞེན་དང་དུང་སེམས། མ་ཟད་ང་ཚོར་འདིར་ཡོང་ས་དང་སྡོད་ས་ཡོད་པ་ཞིག་བསྐྲུན་ཡོད་པར་དྲིན་སེམས་དང་བརྩི་འཇོག་གཉིས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཟབ་མོ་ཞིག་རང་ཤུགས་ཀྱིས་བྱུང་། བོད་གཞུང་མང་འཛུགས་སྐྲུན་གནང་མཁན་ཀུན་གྱི་བཀའ་དྲིན་ལ་བསྔགས་པའི་ཐོག་མའི་མཇལ་དར་ཟེར་བའི་སྙན་རྩོམ་ཞིག་བྲིས་པ་དུས་དེབ་ཅིག་གི་ཆེས་ཐོག་མ་རུ་བཀོད་སོང་། དེ་ནི་ངའི་ཆོས་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པའི་སྙན་རྩོམ་ཐོག་མ་དེ་ཡང་ཡིན།
རིམ་པས་མི་མང་བོ་ཞིག་གིས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཁོ་ན་ལས་གཞུང་ཞབས་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་དག་ལ་རེ་ལྟོས་བྱེད་ཡུལ་མི་འདུག་ཟེར་བའི་ལྟ་ཚུལ་ངན་པ་ཅན་དང་འདོད་པ་མི་འཁང་མཁན་ཤིན་ཏུ་མང་བ་ཤེས། འོན་ཀྱང་ཁོང་ཚོས་ཅི་ཞིག་གླེང་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་མུ་མཐུད་དུ་གཞུང་འཛིན་པ་དག་ལ་ཡིད་ཆེས་དང་དད་འདུན་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱས། གཞུང་གི་ལས་བྱེད་ཁག་གཅིག་དང་བྱེས་བཞུགས་བོད་མི་མང་བོ་ཞིག་གིས་ཀྱང་གསར་འབྱོར་པ་དག་ལ་དགའ་ཉེ་དུང་ཞེན་གྱིས་རོགས་ཕན་བྱེད་པའི་མྱོང་ཚོར་ཡང་ཐེངས་མང་བྱུང་། འོན་ཏེ་ཕྱིས་སུ་ཕྲན་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་སླེབས་དུས་ནས་བཟུང་རིམ་པ་བཞིན་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་བླ་མ་དང་དགེ་བཤེས་ཀྱི་མིང་འཛིན་པ་ཁག་ཅིག་མཚན་གནས་འོས་ཆོས་ཀྱིས་འགོངས་ཏེ་ནང་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་དགོངས་ལས་རྒྱང་ཐག་རིང་བར་མཐོང་། བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ཁག་ཅིག་ཀྱང་དེ་འདྲའི་རིགས་ལ་བྱེད་དགོས་གདུང་ལེན་ཡང་དག་གི་གཟུ་དཔང་མི་འདུག་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ས་གནས་བོད་མིའི་འགོ་ཁྲིད་ཡིན་ཁུལ་པ་འགའ་དང་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་པ་སོགས་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་ལ་ཡང་ཞེ་འདོད་ཡིད་ཚིམ་རྩ་བ་ནས་མ་བྱུང་ཞིང་བློ་ཕམ་ཡང་བྱུང་། དེ་བཞིན་དུ་རིམ་པར་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་གཞུང་སྒེར་གཉིས་ཀྱིས་ལས་ཀ་བྱེད་སྟངས་དང་། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་བ་དག་གིས་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་ལ་གོ་བསྡུར་ཞིག་བྱས་ན། བོད་དབུས་གཞུང་གི་དབུ་སྐེ་ཕྲག་གསུམ་གྱི་ལས་བྱེད་པ་ཚོས་འཐུས་ཤོར་ཆེན་པོ་བཏང་ཟིན་དང་གཏོང་བཞིན་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་། དེ་དག་གི་རྐྱེན་ཀྱིས་ད་བར་དུ་མི་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་གིས་གཞུང་འཛིན་པ་ཚོར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་པ་དག་ངའི་ལྟ་ཚུལ་འདི་ལ་རྒྱབ་ལྗོངས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་གྱུར།
སྤྱིར་ཡུལ་གྱལ་པ་གཞན་མང་པོ་ཞིག་ལ་ལྟོས་ན་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་དྲིན་མཚན་སྙན་རྗེས་འབྲེལ་དང་། རྒྱལ་གཅེས་པ་མང་བོས་མཛད་རྗེས་ཀྱིས་ང་ཚོ་བོད་མིའི་གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱིས་བྱས་རྗེས་རླབས་ཆེན་ཞིག་བཞག་ཡོད་ཟེར་ན་མི་ཆོག་པ་མེད། འོན་ཀྱང་གནས་སྟངས་མང་པོ་ལ་དཔགས་ནས་འཐུས་ཤོར་ཕྱིན་ཡོད་པར་བསམ་ན་འདོད་པ་མ་ཁེངས་པ་ཞིག་བྱུང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་མང་དུ་ཡོད། དཔེར་ན་དང་པོ་ང་ཚོས་རྩོད་རྒྱུ་དེ་བདེན་པ་ཡིན་པ་དང་གཅིག ང་ཚོར་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་ཡོད་པ་དང་གཉིས། འཛམ་གླིང་གི་ཡར་ཐོན་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་མང་པོའི་གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱིས་བོད་པར་དོ་སྣང་དང་ལྟ་ཚུལ་ཡག་པོའི་སྐལ་བཟང་ཡོད་པ་དང་གསུམ། ང་ཚོ་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཏེ་ཁ་བཟང་ཕྱོགས་སུ་འཁོར་ནས་དུས་རབས་ཕྱེད་ག་སོང་བ་དང་བཞི། བོད་གཞིས་བཞུགས་མི་དམངས་འཆི་གསོན་དང་དངངས་སྐྲག་བར་ན་གནས་ཡོད་པ་ལྔ། རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དག་གིས་གངས་ཅན་པའི་བདེ་སྡུག་གི་ཆེད་དུ་རང་རང་གི་ལུས་ལོངས་སྤྱོད། ཚེ་སྲོག་དང་བཅས་པ་གངས་ཅན་སྤྱིའི་ཕན་བདེ་ཡི་ཆེད་དུ་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པ་དང་དྲུག བོད་མི་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་གིས་རང་གི་མི་ཚེ་སྤྲོ་གཡེང་ལ་མ་རོལ་བར་བསམ་བཞིན་དུ་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་མི་ཚེ་བཙོན་ཁང་སོགས་སུ་སྐྱེལ་གྱིན་ཡོད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བདུན་ལ་དཔག་ན། ང་ཚོས་བྱེས་བཞུགས་གཞུང་དམངས་གཉིས་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཁག་གིས་ཉིན་མཚན་ལྷོད་མེད་དུ་བོད་དོན་ལ་དཀའ་སྤྱད་ཧུར་བརྩོན་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་བྱེད་འོས་ཀྱང་མི་བྱེད་པར་སྐྱིད་ཉལ་དང་ཁ་སྟོང་ཙམ་གྱི་ཆབ་སྲིད་དུ་གྱུར་འདུག འདི་ནི་གོང་ཏུ་བཤད་པ་སོགས་ལ་ལྟོས་ནས་བཤད་པ་ལས་ཕྱི་སྡོད་བོད་མི་ཀུན་གྱིས་སྐྱིད་ཉལ་བྱས་འདུག་ཟེར་བ་མིན། གང་ལྟར་ཡང་ངན་ཕྱོགས་ནས་བསམ་ན་ང་ཚོས་འཐུས་ཤོར་ཆེན་པོ་ཤོར་ཡོད་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་འདུག
དཔེར་ན་ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་གི་ཐད་ནས་འཐུས་ཤོར་བཏང་བ་ཁག་སྨྲས་ན། དང་པོ་ཆབ་སྲིད་ཆེད་མཁས་པ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་སའི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་མེད་པར་མ་ཟད། ཐ་ན་ཆབ་སྲིད་ཆེད་མཁས་ཀྱི་མི་སྣ་གདན་འདྲེན་དང་འབྲེལ་བའི་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲོད་པ། ཆབ་སྲིད་བརྗོད་བྱར་གྱུར་པའི་རྩོམ་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་དང་། ཡང་ན་དམ་བཅའ་དང་རྩོད་པ་སོགས་ཀྱི་འགྲན་བསྡུར་ཙམ་ཡང་མེད་པ་ནི་ཆབ་སྲིད་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་དང་འཆར་གཞི་ཡིས་མ་འདང་བའི་འཐུས་ཤོར་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། ང་ཚོ་ཛ་དྲག་ཉེན་ཁ་ཡི་གནས་ན་ཡོད་པ་ཆབ་སྲིད་དཀའ་ངལ་ཞིག་ཡིན་པས། དེ་མྱུར་དུ་བསྐྱར་གསོ་དགོས་པས་ཆབ་སྲིད་ལ་མ་མཁས་ན་གང་ཡང་ཡོང་རྒྱུ་མེད་པ་ཤེས་གལ་ཆེ། དཔེར་ན་ཆབ་སྲིད་གྲོས་ཚོགས་ར་བའི་ནང་དུ་ཆབ་སྲིད་ཆེད་མཁས་པའམ། ཐ་ན་ཡང་ལོ་བཅུ་ལས་མི་ཉུང་བར་ཆབ་སྲིད་ཆེད་སྦྱོང་ངམ། ཡང་ན་ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་ལ་གོམས་པ་དག་གིས་གང་དགོས་ཀྱང་། གྲོས་ཚོགས་ར་བར་བླ་མ་སེར་མོ། རྒྱུ་ནོར་ཅུང་དྲག་ཅན། དཔོན་རྒྱུད་དམ་རུས་རྒྱུད་ཅན་དང་། ཡང་ན་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཅན། ཆབ་སྲིད་ཆེད་ལས་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་རྩོམ་དང་སྙན་ངག་ཐར་ཐོར་ཅུང་ཟད་རེ་འབྲི་མཁན་སོགས་ཀྱིས་ཁེངས་ཡོད་པ་ནི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འཐུས་ཤོར་ཆེན་པོ་ཞིག་ཕྱིན་པའི་མཚོན་རྟགས་དང་རྐྱེན་རྩ་གཉིས་ཀ་རེད་སྙམ། དེ་བཞིན་དུ་བཀའ་བློན་དང་དབུ་ཁྲིད་མི་སྣ་དག་ཀྱང་དེ་འདྲའི་གནས་སྟངས་ལས་མ་འདས་པས་ད་ལྟ་བར་དུ་ཕྱིན་པ་འཐུས་ཤོར་ཆེ། ལྷག་པར་དུ་བོད་མིས་གཙིགས་སུ་འཛིན་པའི་མི་སྣ་ཡོད་དགུ་འགའ་ཞིག་གིས་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་ཡག་ས་ནས་བྱེད་མི་ཤེས་པར། ལྷ་ཆོས་ཁ་ཁྱེར་གྱི་རྫི་བོས་བྱ་སྤྱོད་ཀྱིས་སྲིད་དོན་རང་བཞིན་གྱི་གསོན་ཤུགས་དང་ནུས་པ་ཉམས་ཉེས་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པ་ཡིན་པས་འདི་ལ་དོགས་ཟོན་དང་ཡོ་བསྲང་ཅི་ཐུབ་བྱེད་དགོས་པར་སྣང་།
གལ་ཏེ་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་གཞུང་ཞིག་ཏུ་གནས་དགོས་ཀྱང་། ཆོས་སྲིད་ཟུང་དུ་འབྲེལ་ལུགས་དང་ཆོས་ཀྱི་ནུས་པས་སྲིད་ལ་ནུས་པ་བཏོན་ལུགས་དག་དོན་ཕན་ལྡན་པ་ཞིག་མ་ཤེས་ཤིང་ལག་བསྟར་དེ་བས་ཀྱང་མ་ཐེབས་པར་འཐུས་ཤོར་བཏང་འདུག་སྙམ། ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ཕན་པ་ཞིག་དགོས་ཕྱིན། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་རང་གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་དང་མི་སྒེར་གྱི་ཀུན་སྤྱོད་གཉིས་ཀ་གཡོ་སྒྱུ་བྲལ་ཐུབ་པ། བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ཐུབ་པ། མཁྱེན་བརྩེ་གཉིས་ལྡན་གྱི་བྱ་བ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་ཐུབ་པ་དགོས། སྲིད་སྐྱོང་གི་དབང་འཛིན་པ་དག་ཆབ་སྲིད་ཆེད་མཁས་པ་ཡིན་དགོས་ལ། ཆོས་ལུགས་མི་སྣ་གལ་ཆེན་ཚོས་ཆབ་སྲིད་པའི་དགོས་མཁོ་སྐོང་ཐུབ་ན། ད་གཟོད་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་དོན་ལྡན་དུ་འགྲོ་བའི་གནས་སྟངས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ནུས་པ་འདོན་ཐུབ་པ་ལས། ཆབ་སྲིད་མི་ཤེས་ཞིང་ཆོས་ལུགས་ལོག་འབྲེལ་བྱེད་མཁན་གྱི་མི་སྣས་གྲོས་ཚོགས་ར་བ་དང་ལྷན་ཁང་ཁག་བཀང་ཞིང་། དེ་འདྲའི་རིགས་གཅིག་པ་དག་གི་སྲིད་འཛིན་དང་འཛིན་སྐྱོང་བྱས་ན། ཉེ་སྔོན་བྱུང་བ་བཞིན་དུ་བོད་གཞུང་གི་མཚན་བྱང་འོས་ཆོས་ལྡན་པ་ཞིག་ཀྱང་གཏན་ལ་ཕབ་མི་ཤེས་པའམ། ཡང་ན་ཕབ་འདོད་མ་ཡོད་པའི་གནས་སྟངས་དང་འདྲ་བའི་འཐུས་ཤོར་མུ་མཐུད་དུ་འོང་བ་ལས་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་མེད་པར་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། མ་ཟད་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་སྐོར་ནས་ཡང་ཡར་རྒྱས་མ་སོང་བའི་རྐྱེན་གཅིག་ནི། སྲིད་དོན་ལ་མིག་རྒྱང་མི་རིང་ཞིང་འདུན་པ་དང་བརྩོན་ཤུགས་མི་ཆེ་བའི་ངན་གོམས་ཕྱོགས་སུ་ཤོར་ཡོད། ཁྱིམ་རྒྱུད་དང་རྒྱུ་ནོར་སོགས་ལ་ཞེན་ཆེ་དྲགས་ནས་དེས་ཚང་མ་གོང་བཅད་དེ་མི་ཀུན་འདྲ་མཉམ་གྱི་ལྟ་ཚུལ་གྱིས་དབུལ་ཞིང་། མཆོག་དམན་རིང་ལུགས་དང་རྗེ་འབངས་རིང་ལུགས་ཤུགས་ཆེ་བ། ད་དུང་ཕན་ཚུན་མི་སྒེར་སོ་སོའི་ངོ་སྲུང་རང་ལུགས་ཤུགས་ཆེ་བས་ཀྱང་འཐུས་ཤོར་གྱིས་རྐྱེན་རྩ་བྱས་ཡོད། དེ་དག་གིས་མི་དཀྱུས་མ་དག་ལ་འཇོན་ཐང་དང་ནུས་པ་ཡོད་ཀྱང་དེ་ཤེས་མཁན་དང་སྐུལ་མཁན་མེད་པས་བེད་སྤྱོད་མི་ཐུབ། གལ་ཏེ་སོ་སོས་ཤེས་ཀྱང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཤེས་པས་གོ་སྐབས་བྲལ་བ་ལྟ་བུ་རེད། ཇི་སྲིད་འདི་ཕྱོགས་ལ་ཡར་རྒྱས་མ་བཏང་བར་དེ་སྲིད་དུ་བསྟན་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་དང་མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་དོན་གཉིས་ཀར་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགོག་རྐྱེན་བྱེད་ངེས་རེད། གཞན་འོས་ཤིང་འཚམ་པ་ཞིག་ནི། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་དག་ཕྱག་ལས་གནད་སྨིན་གནང་ཐུབ་པའི་དབུ་ཁྲིད་ཡིན་དགོས་ཤིང་། ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་ཏུ་བརྩོན་པ་ཆེར་བསྐྱེད་ཀྱིས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཛ་དྲག་པའི་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་རང་དབང་སླར་གསོ་བྱེད་པར་འབད་པའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཞབས་ཕྱི་བར་འགྱུར་དགོས་པ་ལས། དཔོན་རིགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་བཟོ་ལྟ་ཡིས་ཁྲི་ཐོག་ཏུ་དཔོན་ཉམས་ཀྱིས་གསུང་བཤད་རྫིག་པོ་རེ་བཤད་པ་ཙམ་གྱིས་རང་དབང་སླར་གསོ་ག་ལ་ཐུབ།
ལས་ཁུངས་ཁག་ཏུ་ཉིན་མ་འཁྱོལ་ཐབས་དང་སྒེར་དོན་བསྲེ་སླད་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་རང་དབང་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དག་གིས་དེ་འདྲ་བྱས་པ་ལས་ཀྱང་ནག་ཉེས་བརྒྱ་འགྱུར་གྱིས་ཆེ། བོད་མིའི་འཛིན་སྐྱོང་པ་ཟེར་བ་དེ་བོད་མི་རིགས་འཆི་གསོན་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཀྱི་ཁ་ལོ་པར་གྱུར་ཡོད་པས། དེ་རྒྱུན་དུ་དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་ཟིན་པའི་སྒོ་ནས་ཕྱག་ལས་གནང་དགོས་ཀྱང་། དེ་འདྲ་གནང་མཁན་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་མེད་པ་སུས་ཀྱང་ཤེས་ལ་འདི་ཕྱོགས་ནས་ཡར་རྒྱས་མ་བཏང་ཐབས་མེད་ཡིན། གཞུང་དང་འབྲེལ་དང་མ་འབྲེལ་གཉིས་གྱི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་ཆེས་གོམ་པ་ཐོག་མ་སྤོ་དགོས་པ་ནི། བོད་ནང་དུ་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཚགས་ཚུད་ཅིག་དགོས་པ་དེ་རེད། དེ་ནི་ཆབ་སྲིད་ལས་འགུལ་གྱི་སྲོག་སྙིང་ཡིན། ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེས་གནད་འགག་ཡིན་ཡང་དེ་ཕྱོགས་ནས་ད་སྔོན་འདང་ཚད་ཙམ་དུ་ཡང་སླེབས་མེད། ཚོགས་སྡེ་ཡོད་ཚད་ཀྱིས་བོད་དུ་དེ་འདྲའི་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་མ་ཐུབ་ཀྱང་། ཐ་ན་གསལ་འགོད་པ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པར་བྱས་ནས་འདི་ཁོ་ནར་འབད་དགོས། དེ་འདྲའི་ལས་མི་མང་པོ་ཡོད་པའི་ལས་ཁུངས་ཆེན་པོ་ཞིག་གིས་བོད་ནང་དུ་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ལ་སྒོས་བཙུགས་ཀྱིས་ཕྱག་ལས་རྒྱུན་མཐུད་དུ་གནང་དགོས་པ་ནི་ཆེས་གལ་ཆེ་ཤོས་ཞིག་ཏུ་མཐོང་། དེ་སྔོན་གཞིས་བཞུགས་བོད་མིའི་ཁྲོད་ནས་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་བྱེད་མཁན་གྱི་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་ཚོའི་སྙིང་སྟོབས་དང་ལྷག་བསམ་གྱི་ཆ་ཤས་ཙམ་ལ་དཔག་ན། བྱེས་བཞུགས་བོད་གཞུང་དམངས་གཉིས་ནས་ངོ་ཚ་དགོས་པ་ཞིག་ལས། རང་སྲོག་བློས་གཏོང་གིས་བསྐུལ་བའི་ཚོད་ཀྱིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ནུས་པ་ཞིག་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་ཐོན་ཐུབ་མེད། དཔེར་ན་༡༩༦༠ ནང་དུ་བེད་ནམ་གྱི་གྲྭ་པ་གཅིག་གིས་རང་ལུས་མཆོད་མེ་ཕུལ་བ་ལ་དཔགས་ན་ད་ལྟའི་བོད་མི་བཅུ་ཕྲག་བརྒལ་པས་རང་སྲོག་མཆོད་མེར་ཕུལ་ཡང་དེས་ཚོད་ཀྱི་ནུས་པའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ལས་ཐོན་མེད། ཐ་ན་བརྙན་དཔར་ཡིད་ཚིམ་ཞིག་ཀྱང་ལོན་མེད་པ་ནི་འབྲེལ་ཡོད་བྱེས་བཞུགས་གཞུང་དམངས་གཉིས་དང་ཆབ་སྲིད་ལས་དོན་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་ལམ་སྟོན་མ་ཐུབ་པའི་འཐུས་ཤོར་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། དེའི་ཕྱིར་རྒྱལ་གཅེས་སེམས་དཔའ་དེ་ཙམ་མང་པོ་ཞིག་གིས་རང་སྲོག་མཆོད་སྦྱིན་དུ་ཕུལ་ཡང་དེ་ཚོད་ཀྱིས་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀྱི་ནུས་པ་ཞིག་ཐོན་མེད། དེའི་འགན་དབང་ནི་བཙན་བྱོལ་གཞུང་དམངས་གཉིས་ལ་ཡོད་ཅིང་དེ་དག་གིས་གྲ་སྒྲིག་ཚགས་ཚུད་དང་ནུས་ཤུགས་བསྐྲུན་པས་མ་འདང་བ་ཡིན་པ་སྨོས་མེད་རེད། དེ་ཕྱིར་འབྲེལ་ལམ་ཚགས་ཚུད་བྱེད་མཁན་གྱི་ལས་ཁུངས་ཆེད་ལས་པ་ཞིག་བཙུགས་ཏེ། ཐ་ནའང་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་ཚད་ཀྱི་ས་ཕྱོགས་དག་ཏུ་ནམ་དགོས་ཀྱི་འབྲེལ་གཏུག་བྱེད་ཐུབ་པའི་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་དགོས་ངེས་རེད། དཔེར་ན་བོད་ཀྱི་ས་ཁྲ་ལ་གོམས་ཆ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ཐོག་ནས་ས་ཁུལ་ཀུན་གྱི་མི་མང་རེ་རེ་བཞིན་དེང་རབས་ཀྱི་བརྡ་འཕྲིན་བརྒྱུད་ལམ་གྱི་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པར་བྱེད་དགོས། ས་ཁུལ་གང་དུ་ཡང་སྲིད་དོན་དང་འབྲེལ་བ་ཅི་ཞིག་བྱུང་ཡང་། དེ་མ་ཐག་ནས་དེང་རབས་ཀྱི་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣར་ལག་རྩལ་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་གནས་ཚུལ་དེ་མ་ཐག་མཁོ་སྤྲོད་ཐུབ་མཁན་ཚགས་སུ་ཚུད་པ་བྱེད་དགོས། ད་ལྟ་བརྡ་འཕྲིན་གྱི་དུས་རབས་སུ་སླེབས་ཡོད་པ་བེད་དུ་སྤྱད་ཤེས་དང་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་མ་ཐུབ་ན་དེ་ལས་འཐུས་ཤོར་ཞིག་ཅི་ཡོད།
ཚོགས་སྡེ་ཡོངས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་གྱི་སྒོ་ནས་བོད་མི་མང་ལ་འོས་ཤིང་འཚམ་པར་གྱུར་བས་འཛམ་གླིང་གི་ཁ་ཕྱོགས་དང་གོ་རྟོགས་གནང་མཁན་གྱིས་ག་ས་གང་དུ་ཁྱབ་ཡོད་པ་བཟོས་ཏེ། མི་གཅིག་གིས་རང་སྲོག་བློས་བཏང་གིས་མཚོན་པའི་ལས་འགུལ་ཆེ་ཆུང་གང་ཞིག་བྱ་རྩིས་ཡོད་ན། དེ་ཉིད་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གྱི་ས་གནས་ཡོངས་སུ་སྔ་སོར་ནས་དུས་ཚོད་གཅིག་ཏུ་འཆར་གཞི་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་ཤེས་དགོས་ཤིང་། དུས་ཐོག་ཏུ་ཀུན་གྱིས་ཞི་བ་ཁོ་ནས་སྒོ་ནས་མཉམ་ཞུགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་གྱིས་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས་པ་ལས། རྒྱ་གར་ལྟ་བུའི་ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཞིག་ནས་དགྲ་ལ་གྱང་རྒྱབ་ནས་སྐད་ངན་འདོན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། རྒྱབ་ལོགས་ཙམ་ནས་སྐད་འབོད་དང་། མར་མེ་ཁྲོམ་སྐོར་ཟས་བཅད་ངོ་རྒོལ་ཁོ་ནས་གངས་ཅན་པའི་རང་དབང་སླར་གསོ་ཐུབ་མིན་ནི་ཐེ་ཚོམ་གྱི་གནས་རེད། གལ་ཏེ་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་མཉམ་ལངས་མི་ཐུབ་པ་དང་། རང་སྲོག་གཏོང་མཁན་དག་གི་བྱས་རྗེས་བེད་སྤྱོད་ཡག་ཤོས་ཤིག་གཏོང་མ་ཐུབ་ཕྱིན། བོད་ཀྱི་ཆེ་དྲག་མི་སྣས་གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་ཀུན་ལ་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་མི་བྱ་བར་ལམ་སྟོན་དང་འབོད་བསྐུལ་བྱེད་རན་ཡོད་པ་ལས་ལྟད་མོ་བལྟས་ནས་བསྡད་ན་ནི་ཐ་ཤལ་པ་རེད་སྙམ། མ་ཟད་མ་འོངས་པར་ཉིན་ཞིག་ཆོལ་གསུམ་ཡོངས་རྫོགས་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ་མཉམ་དུ་ཡར་ལང་ཐུབ་པ། དེ་ཡང་ཞི་བ་ཁོ་ན་ལས་དྲག་པོའི་ཕྱོགས་ཙམ་ལ་ཡང་མི་འགྲོ་བའི་ཆོད་སེམས་དང་གྲ་སྒྲིག་ད་ལྟ་ནས་མུ་མཐུད་དུ་ཡོད་དགོས་པ་ལས། དེ་སྔོན་ལོ་ལྔ་བཅུ་བརྒལ་བར་བྱས་ཟིན་པ་ཁོ་ན་རྒྱུན་སྐྱོང་ལས་གསར་པ་ཅི་ཡང་མེད་ན་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བའི་སྒོ་མོ་བརྒྱབས་པ་རེད། ཡང་ན་མ་འོངས་པར་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་དུ་འགོ་ཁྲིད་མཁན་མེད་པར་མི་ཀུན་གོ་རྟོགས་མཉམ་སད་ཡོད་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ད་ལྟ་ནས་བྱེད་ཐུབ་ན་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཀྱང་དྲག་གནོན་གཏོང་ལུགས་མེད་ལ། རྒྱལ་ཁ་ཡང་མི་སྦྱིན་ཐབས་མེད་ཏུ་འགྱུར་བར་ལས་འོས་མེད། འདི་འདྲའི་ལམ་དང་ལས་འགུལ་ནི་བཙན་བྱོལ་གཞུང་དམངས་གཉིས་དང་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་ཕྲག་སྟེང་དུ་བབ་པའི་འགན་འཁྲི་ཡིན། འདི་འདྲ་བཤད་དུས་ཁག་ཅིག་གིས་འདི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བའི་ལས་དོན་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྲིད་ཀྱང་། འདི་ནི་འགྲུབ་མི་སྲིད་པའི་ལས་དོན་ཞིག་གང་ཡང་མིན། ད་སྔོན་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་དང་འབྲེལ་ལམ་ཆེན་པོ་མེད་བཞིན་དུ་ཆོལ་གསུམ་གཅིག་སྒྲིལ་གང་འཚམ་ཞིག་བྱུང་བ་གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་བཟང་ཕྱོགས་རེད། འོན་ཀྱང་ལས་འགུལ་དེ་དག་གི་རྒྱུན་སྐྱོང་དེ་ཙམ་ཞིག་ཐུབ་མེད་པ་དང་། དཔའ་བོ་འགའ་རེས་རང་སྲོག་བཏང་ཡང་མཚམས་རེར་མི་དམངས་དེ་ཙམ་ཞིག་འགུལ་ཐུབ་མེད་པ་ནི་བཙན་བྱོལ་བས་ལམ་སྟོན་ཤུགས་རྐྱེན་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ལ་འདོན་མ་ཐུབ་པས་ལན། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུན་དུ་འདི་དག་ཁོ་ནའི་ཆེད་དུ་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ལས་འགུལ་སྤེལ་ལ་འབད་ན་གྲུབ་འབྲས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་འབྱུང་བར་ཐེ་ཚོམ་མི་དགོས་ལ། ཐབས་ལམ་ཡང་མི་རྙེད་པ་མི་སྲིད། དེ་བཞིན་དུ་ལྷན་ཁང་དེས་འཛམ་གླིང་གང་སར་ཡོད་པའི་བོད་མི་གཅིག་ཀྱང་མི་བརླག་པར་རྒྱུན་དུ་འབྲེལ་ལམ་དམ་ཟབ་ལ་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་རིགས། ད་བར་དུ་བོད་མི་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་རང་མགོ་གར་ཐོན་བྱས་པ་དང་། རང་མགོ་གར་ཐོན་མི་བྱེད་པའི་ཆེད་དུ་གཞུང་སྒེར་གཉིས་ཀྱིས་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཐུབ་མེད་པས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་གནས་སྡོད་ཁག་ཆིག་སྒྲིལ་མེད་པ། བོད་མི་ཀུན་གྱི་དང་བླང་དཔྱ་ཁྲལ་མ་ལོན་པ་སོགས་འཐུས་ཤོར་ཆེས་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། འདི་གའི་དོན་གཅོད་ཀྱིས་མཚམས་རེར་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་ཤེས་ཟིན་པའི་རྙིང་པ་རེ་ཤོག་ཐོག་ཏུ་གཏོང་བ་ནི་གཞུང་དངུལ་འཕྲོ་བརླག་བཏང་བ་ཙམ་ལས་མི་འདུག དེ་བས་རྒྱུན་དུ་གཞུང་དམངས་བརྒྱུད་ལམ་ཀུན་གྱི་ཐོག་ནས་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་བཟུང་དགོས། དེ་ཡང་དབུ་ཁྲིད་དང་ལས་སྣེ་པ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན་མི་དམངས་ལ་སེམས་ཐག་ཉེ་བོིའི་རྣམ་འགྱུར་དང་། བོད་མི་ནང་ཕན་ཚུན་ཆིག་སྒྲིལ་གཏོང་བའི་འཇོན་ཐང་ཡོད་དགོས་པ་ལས། ཁྱད་ཆོས་ཅི་ཡང་མེད་པར་དཔོན་འདུག་ཁོ་ན་བྱེད་པ་ནི་གཞུང་དངུལ་གྱི་ཟླ་ཕོགས་འཕྲོ་བརླག་ལས་མེད། རྒྱུ་མཚན་འདི་དག་གི་ཐོག་ལ་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་གཏན་འབེབ ་དང་ཤུགས་སྣོན་ངེས་པར་དུ་དགོས་པར་མཐོང་།
ཡུལ་ལུང་གང་དུ་ཡོད་པའི་བོད་པ་དག་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་ལམ་མེད་པ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པ་བྱ་གལ་ཆེ། མ་ཟད་བོད་གཞུང་ལ་བོད་མི་དེ་དག་རེ་རེ་བཞིན་གྱི་དྲ་འབྲེལ་དང་ཁ་པར་གནས་སྡོད་ཁ་བྱང་སོགས་འབྲེལ་ལམ་སྣ་མང་ཡོད་ངེས་བྱ། མ་ཟད་བོད་མི་སུ་ཞིག་གནས་སྤོ་སོགས་བྱུང་ན་རྒྱུན་དུ་མུ་མཐུད་ནས་ཕན་ཚུན་གནས་ཚུལ་གསལ་པོ་བརྒྱུད་སྤྲོད་ཀྱིས་གསལ་འགོད་བྱས་ནས་ནམ་ཡང་གཅིག་སྒྲིལ་མ་བརླག་པ་དགོས། དེ་དག་ཕན་ཚུན་ཕྱོགས་མང་དག་ཅིག་ནས་ལས་འགུལ་ལ་སེམས་ཤུགས་རྒྱ་བསྐྱེད་གཏོང་ཐུབ་དགོས། གལ་ཆེན་གཞན་ཞིག་ནི། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེངྒེས་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་བོད་མི་དག་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་སོགས་སུ་གནས་སྡོད་བོད་པའི་གཞི་ཆགས་ཁག་ལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་འགན་ལེན་གྱི་འབྲེལ་བ་འཛུགས་དགོས་གསུངས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་གནད་ཆེ་བས་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཐུབ་ངེས་སུ་བྱ་རིགས། ཕྱི་རྒྱལ་གནས་སྡོད་པ་དག་གིས་སྒོར་གཏོང་རྐྱང་དང་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་པ་དག་གིས་ཉལ་ཟོས་བྱེད་རྐྱང་བྱེད་པ་ནི་ལུགས་སྲོལ་ངན་པ་རེད། དེ་བས་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་ཡོངས་ཀྱིས་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་པ་དག་ལ་རོགས་སྐྱོར་དགོས་ཀྱང་། འཆར་གཞི་དང་འཛིན་སྐྱོང་དང་བཅས་པས་ཁོང་ཚོར་ལས་ཀ་དང་ཡོང་འབབ་བསྐྲུན་པའི་མ་དངུལ་དུ་འགྱུར་དགོས་པ་ལས་སྐྱིད་ཉལ་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་དུ་ནམ་ཡང་མ་འགྱུར་བ་དགོས། མ་འོངས་པར་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གིས་འདི་དག་གི་ཕྱོགས་ལ་སྣེ་ཁྲིད་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་རོགས་འདེགས་སོགས་ཚགས་ཚུད་གནང་ན་ཕྲན་ནི་དེ་འདྲའི་ཕྱོགས་ལ་འདུན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་བྱེད་ཐུབ་པའི་ཆོད་སེམས་ཡང་དག་ཡོད། མདོར་བསྡུས་ན་ང་ཚོ་གངས་ཅན་པ་ཡོད་དོ་ཅོག་གི་ལས་སུ་བྱ་བ་དཔལ་འབྱོར་རིག་གནས་དག་དེང་དུས་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གི་ཐོག་ནས་གཅིག་སྒྲིལ་དམ་ཟབ་ནི་ཆེས་མཐུན་པོ་བྱེད་དགོས། འདི་ནི་སྲིད་སྐྱོང་གསར་པའི་སྲིད་བྱུས་གསར་པའི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། འདི་ལ་ཚད་མཐོའི་གཅིག་སྒྲིལ་དེ་ཉིད་བསྣན་པ་ཡིན་པས་དེ་ལག་བསྟར་དུ་ཡོང་ཐུབ་པའི་ཡིད་ཆེས་ཡོད།
དམིགས་བསལ་དུ་ཤེས་ཡོན་ལམ་ལུགས་ཀྱི་འཐུས་ཤོར་ལ་དཔྱད་པ།
ད་དུང་ཕངས་ཆེ་བ་ནི། ཀུན་གྱིས་ཤེས་པའི་བྱེས་བཞུགས་བོད་མི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་ཤེས་ཡོན་མཐོར་འདེགས་མ་ཐུབ་པའི་འཐུས་ཤོར་ཆེན་པོ་དེ་རེད། འདིའི་རྐྱེན་རྩ་གང་ལ་ཐུག་ཕྲན་ལྟ་བུའི་འཛིན་སྐྱོང་གི་ཉམས་མྱོང་ཕྲ་ཞིང་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་སུ་འདུག་ཡུན་ཤིན་ཏུ་ཐུང་བ་ཞིག་གིས་ཐག་བཅད་ནས་བཤད་སླ་མོ་མིན་ཡང་། ཡིན་ཤས་ཆེ་བའི་རྐྱེན་རྩ་ཁ་ཤས་ལ་དཔྱད་ན་འདི་ལྟར་ཡིན་སྙམ།
གཅིག བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ཤེས་ཡོན་ལམ་ལུགས་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་པ་སོགས་ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་རྒྱུས་ལོན་གྱིས་མ་འདང་བའི་རྣམ་པ་གསལ་པོ་འདུག དེའི་ཕྱིར་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས་ཀྱི་འཆར་གཞི་ཡི་ཁ་ཕྱོགས་གསལ་པོ་མ་ཡོད་པས་རེད། དེ་ནི་གཙོ་བོ་དབུས་བོད་གཞུང་གིས་འཐུས་ཤོར་བྱས་པ་རེད་། ལྷག་པར་དུ་རྙིང་ཞེན་དང་བག་འཁུམ་ཆེ་བའི་རྣམ་པ་ནི་སློབ་མ་དག་གི་བྱ་སྤྱོད་ལ་བལྟས་ན་མངོན། དེ་ནི་དབུས་གཞུང་དང་འཛིན་སྐྱོང་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཐུས་ཤོར་རེད། གཞན་ལ་ལད་ཟློས་ཕྱོགས་རེ་བ་ཙམ་ཡོད་ཀྱང་དུས་དང་སྤྱི་ཚོགས་གཉིས་འཚམ་གྱི་གསར་བཏོད་བྱེད་མ་ཤེས་པ། དཔེར་ན་བོད་པའི་ངན་གཤིས་དགེ་རྒན་གྱིས་དོན་ཆུང་རྒྱས་སྤྲོས་བཤད་རྒྱུ་མང་བ་ལས་སློབ་མའི་རྒྱུད་ཚོད་དང་གོ་རྟོགས་ལ་རྒྱུས་ལོན་ཆུང་བ། དགེ་རྒན་ཅུང་བཟང་འདོད་ཆེ་བ་དག་གིས་ཀྱང་ཕར་སློབ་མའི་སེམས་ནང་དུ་བླུག་དགོས་སྣང་ཆེ་བ་ལས། སློབ་མ་རང་གི་སེམས་དང་ཀླད་པ་འགུལ་ཐབས་ཀྱི་བློ་རྩལ་གྱིས་མི་འདང་བ་གསལ་པོ་རེད། གཉིས། ཆེད་མཁས་ཀྱི་དགེ་རྒན་གསོ་སྐྱོང་མ་ཡོད་པས་དགེ་རྒན་དག་གི་རིག་རྩལ་གྱིས་མ་འདང་བའི་ཁར། ཤེས་ཡོན་གྱི་མཐོ་ཚད་དམའ་བའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་ནས་ཀུན་སློང་གི་མིག་རྒྱང་དང་ལྷག་བསམ་དང་བྱམས་བརྩེའི་ནུས་པ་ཡང་དམའ་བས་དབང་གིས་སློབ་མར་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་ཙམ་ཐེབས་མ་ཐུབ་པ། གསུམ། ཕ་མ་མང་ཆེ་བ་ཤེས་ཡོན་མཐོ་ལྡན་གྱི་གོ་རྟོགས་པ་མིན་པས་ལྷག་བསམ་རྐྱང་བ་རེ་ཡོད་སྲིད་ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་ཕ་མས་སློབ་གསོ་གཏོང་སྟངས་ཀྱིས་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲོད་པའི་མ་འདང་བ། བཞི། ཤེས་ཡོན་མཐོ་ལྡན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་མ་ཡིན་པས་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་འཕྲལ་སེལ་དཔལ་འབྱོར་དང་ཕུགས་མེད་ཀྱི་སྤྲོ་གཡེང་སོགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པས་སློབ་སྦྱོང་ལ་གནད་སྨིན་པ་མ་ཡོང་བ། ལྔ། ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་གནས་སྤོས་བྱས་པའི་བོད་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་ཟུར་པ་དག་དང་། ཁོང་ཚོའི་རྒྱུད་པ་སོགས་དེར་འཚར་ལོངས་བྱུང་བ་དག་རང་འདོད་ཚ་དྲགས་ཤིང་ལྷག་བསམ་ཆུང་དྲགས་པས། ཡར་རྒྱས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་གི་ལེགས་ཆ་དང་རང་གི་ཉམས་མྱོང་ཁག་བཙན་བྱོལ་གཞུང་དམངས་གཉིས་ལ་ཞལ་འདེབས་འབུལ་བའི་ལྷག་བསམ་གྱིས་དབུལ་བས་རེད། དྲུག ཚད་མཐོའི་ཤེས་ཡོན་ལྡན་པའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་དང་རང་སྐད་གཙང་མའི་ལས་གནས་སྤྱོད་ཡུལ་དཀོན་པས་དབང་གིས་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་འདུན་བརྩོན་དྲན་ཤེས་བག་ཡོད་ཆུང་ཞིང་། ལྷག་པར་ཏུ་ལྟ་བ་གུ་ཡངས་དང་ཐབས་ལམ་མཁས་པའི་སློབ་སྦྱོང་གི་ལམ་སྲོལ་མ་ཡོད་པ། སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ས་དང་ལས་གནས་གཉེར་ས་གཉིས་ཀའི་ཁོར་ཡུག་གུ་དོག་དྲགས་པ། སློབ་ཐོན་པས་གྲངས་འབོར་ཡང་ཤིན་ཏུ་མི་མང་བ་སོགས་ཀྱིས་མདུན་སྐྱོད་ཆེན་པོ་བྱུང་མ་ཐུབ་པ་རེད།
འོ་ན་འདི་དག་ཡར་རྒྱས་གཏོང་བའི་ཐབས་ལམ་ཅི་ཡོད་སྙམ་ན། དེ་ཡོད་པ་ནི་ཡིད་ཆེས་གཏིང་ཟབ་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་ནི་ཐབས་ལམ་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་ན་མེད་པས་སོ། སྤྱིར་བཏང་བོད་པའི་གཤིས་ཀ་དང་ལྷག་པར་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྟངས་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་པའི་ཁར། ནུབ་ཕྱོགས་པའི་བྱེད་ལུགས་རྒྱུས་ལོན་བྱས་པ་ཤོག་ལྷེ་ཁ་ཤས་སུ་བྲིས་ནས་བཤད་ནུས་པ་ཞིག་མིན་ཡང་། ཕྲན་སྒེར་ངོས་ནས་ཐད་ཀར་འདི་འདྲའི་ཞབས་འདེགས་བྱེད་པའི་སྐལ་བཟང་ཞིག་བྱུང་ན། རིམ་པ་མང་དུ་བརྒྱུད་ནས་ལག་ལེན་འདི་ལྟར་གཏོང་དགོས་སྙམ་པའི་ཐབས་ལམ་སྣ་མང་ཞིག་ཡིད་ངོར་འགོག་མེད་དུ་འཆར། འདི་ཡིག་ལམ་ཁོ་ནས་འགྲེལ་བཤད་ཀྱིས་ནུས་པ་ཐོན་པར་ཡིད་ཆེས་མེད་ཀྱང་། དབུས་གཞུང་དང་སློབ་གྲྭ་ཁག་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བའི་འདུན་པ་ནི་ཤུགས་དྲག་ཅིག་ཡོད་ལ། ཡར་རྒྱས་གཏོང་མི་ཐུབ་པར་སེམས་སུ་འཆར་ཐབས་མི་འདུག དཔེ་མཚོན་ཁ་ཤས་ཞུས་ན། བྱིས་པར་སྐད་ཡིག་བསླབ་དུས་བོད་རྒྱ་དབྱིན་གསུམ་མཉམ་དུ་བསླབ་པའམ། ཐ་ན་བོད་དབྱིན་གཉིས་བསླབ་དགོས་པ་ལས་ཕྱོགས་རེ་བར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས་པར་དམ་བཅའ་འཛིན་མཁན་དག་ནི་ནོར་འཁྲུལ་རེད། རྒྱུ་མཚན་ནི། བསླབ་ཚུལ་ཤེས་ན་སྐད་ཡིག་གཉིས་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་རྣོ་སོ་འདོན་པའམ། དག་ཐེར་བྱས་ནས་སྐད་ཡིག་སྤུས་དག་དང་སྐད་ཡིག་གི་རོ་མྱོང་ཐུབ་པའི་དགེ་མཚན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་རེད། འདི་ནི་སྐད་ཡིག་ཆེད་མཁས་པས་ཤེས་པ་རེད་ལ། ཐ་ན་ཕྲན་ན་ཚོད་རྒན་རྗེས་གཞི་ནས་དབྱིན་སྐད་བསླབས་པ་ཡིན་ཡང་ང་ཚོ་བོད་པའི་སྐད་ཡིག་དང་ནང་པའི་ཆོས་ཀྱི་གོ་བ་གཉིས་ཀར་རྣོ་སོ་ཆེས་མང་དུ་བཏོན་སོང་བ་ཉམས་མྱོང་གིས་ཀྱང་ཤེས་སོང་ན། བྱིས་པ་ཆུང་དུས་སྐད་ཡིག་སྦྱང་ན་དེ་ལས་བརྒྱ་འགྱུར་གྱིས་བཟང་བར་སྨོས་མི་དགོས་པ་ཞིག་རེད། མ་འོང་མྱུར་དུ་ཤེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་གཏོང་བར་མེད་ཐབས་མེད་པའི་ཆ་རྐྱེན་གཅིག་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཤེས་ཡོན་ཆེད་མཁས་པའི་རོགས་སྐྱོར་ལ་བརྟེན་དགོས་ལ། ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ནས་རྨང་གཞིའི་སློབ་གྲྭ་མཐར་ཕྱིན་པ་ཆེས་མང་པོ་ལ་འབོད་སྐུལ་གནང་སྟེ། ཁོང་ཚོའི་ཉམས་མྱོང་གི་ཐོག་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ། མཐུན་རྐྱེན་དང་གོ་སྐབས་ལྡན་ན་དེ་དག་བརྒྱུད་རིམ་ལྡན་པའི་འཆར་གཞི་ལ་གོ་བསྡུར་བྱེད་འདོད་ཡོད། འོན་ཏེ་རིམ་པ་རེ་ནས་ལག་ལེན་ལ་བསྟར་ན་གཞི་ནས་མངོན་དགོས་པ་ལས། ད་ལྟ་ནས་འགྱུར་རྒྱུ་མེད་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ཡིག་ཐོག་ཁོ་ནར་བཏང་ན་ཚད་བཀག་ཅན་དུ་གྱུར་པས་ནུས་པ་མི་ཐོན་སྙམ་པས་འདིར་འབྲི་བའི་ངལ་བ་སྤངས། མདོར་ན་དེ་འདྲའི་སྐྱོན་དང་མ་འདང་བའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ངོས་ཟིན་གསལ་པོ་བྱུང་ནས། གོ་རྟོགས་ཡང་དག་ཅིག་སད་ཐུབ་ན། ཡོ་བསྲང་དང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་ནི་རྣམ་དཔྱོད་ལྡན་པ་སུ་ཞིག་གི་བློ་གྲོས་ལས་ཡོང་བ་ལ་མཐའ་མེད་ལ། ཚད་ཀྱང་མེད་པས་དུས་ནས་དུས་སུ་འོས་ཤིང་འཚམ་པར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་གོར་མ་ཆག
རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ཀྱི་བོད་མིའི་སེམས་ཁམས་དང་གནས་སྟངས།
རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་སོགས་སུ་གནས་སྡོད་བྱས་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོའི་སེམས་ཁམས་ཡོངས་རྫོགས་ལ་རྒྱུས་ལོན་ཆེར་མེད་པས་མི་ཤེས་མོད། སྤྱི་ཚོགས་དེ་དག་ཏུ་ཡོད་པའི་མི་མང་ཆེ་བའི་སེམས་ལ་ཡོད་པའི་དཀའ་ངལ་ལམ་འགལ་རྐྱེན་ཆེ་ཤོས་དེ་ནི། ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོར་ཕན་པའི་ཤེས་ཡོན་ལ་སྡུག་རུས་ཆེ་ཙམ་བསྐྱེད་པ་ལས། འཕྲལ་སེལ་དཔལ་འབྱོར་ལ་མགོ་འཁོར་ཏེ་འདོད་པ་ཤུགས་དྲག་པོས་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་སྟོབས་ལྡན་ཞིག་ཏུ་གནས་སྡོད་བྱེད་འདོད་པ་དེ་ཡིན་པ་ཤེས་སླ། ཁོང་ཚོས་བསམ་ན་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་ཕལ་ཆེར་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་དང་ཆ་འདྲ་བར་བདེ་སྐྱིད་ཀྱིས་ཁེངས་ཡོད་པར་འདོད་ཅིང་དེ་དག་ཏུ་གནས་སྤོ་བྱ་འདོད་པ་ཤུགས་ཆེ། འཇོན་ཐང་ཡོད་མེད་ཀྱི་གོང་ཚད་ཀྱང་འདི་ཡིས་གཞལ། རྒྱུ་མཚན་ནི། མང་པོ་ཞིག་གིས་ཕན་ཚུན་གོ་རྟོགས་མེད་པའི་སྒྲོ་སྐུར་གྱི་འཆར་སྣང་གི་བདེ་སྐྱིད་མང་པོ་ཞིག་བཤད་སྲོལ་ཡོད་པས་སྣང་བ་བསྒྱུར་ཡོད། ལྟ་ཚུལ་དང་འཆར་སྣང་དེ་དག་ནི་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དོན་ལ་གནས་པ་ཞིག་མིན་ལ། འདི་ལ་ཅུང་ཟད་དཔྱད་དགོས་པ་ཞིག་དང་། དཔྱད་ན་གོ་རྟོགས་མང་པོ་སད་ཐུབ་པས་ཕན། དང་པོ་གང་ཟག་སུ་ཡིན་ཡང་རིག་གཞུང་དང་གོམས་བསམ་མི་གཅིག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཏུ་སླེབས་ཕྱིན་གདོང་ལེན་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་དགོས་པ་ནི་ཆེས་སྤྱིར་བཏང་བ་དང་བཟློག་ཏུ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན། ལྷག་པར་དུ་ཤེས་ཡོན་མེད་མཁན་ཞིག་ཤེས་ཡོན་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཏུ་སླེབས་དུས་ལས་སླ་མོ་ཅི་ཡང་མེད་པ་བསམ་བློ་བཏང་ན་ཤེས་སླ་མོ་ཞིག་རེད། གལ་ཏེ་ཤེས་ཡོན་གཙོར་བཟུང་མཁན་ཞིག་སྟེ་ཤེས་ཡོན་ལ་སྦྱང་བའམ་ཤེས་ཡོན་ལ་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཨང་དང་པོ་དང་མི་ཚེའི་སྙིང་དོན་དུ་བཟུང་མཁན་ཡིན་ན་དོན་སྒོ་ཅུང་ཙམ་ཆེ། རྒྱུ་མཚན་ནི། ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཕལ་ཆེ་བ་ཤེས་ཡོན་མཐོན་པོའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་ཡིན་ཕྱིར་དེ་དག་ཏུ་བསྡད་ནས་རྒྱུན་དུ་ཉམས་འཇོག་ཙམ་བྱས་ན་རིང་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་རང་བཞིན་གྱིས་མཐོ་རུ་འགྲོ་ཐུབ། ཡང་ན་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཆབ་སྲིད་ལ་ཕན་པའི་ལས་དོན་སྤེལ་བ་གཙོ་བོར་འཛིན་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་ཡང་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པ་གོ་སྐབས་ཤིག་ཡིན། གང་ལྟར་བསམ་བློ་རྒྱ་ཆེ་ས་ཞིག་ནས་གཏོང་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། ཡར་རྒྱས་ཅན་གྱི་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་མི་སེར་ཆགས་པའི་གོ་སྐབས་ཤིག་བཟུང་ན་ནུས་པ་ཅུང་ཆེ་བ་རེ་འདོན་ཐུབ་ཡོང་སྲིད། རྒྱུ་མཚན་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་ཤེས་ཡོན་མཐོ་བས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་མཐོར་འདེགས་ཐུབ་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་ལ། ཁོར་ཡུག་གི་དབང་གིས་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་མྱུར་ཚད་ཆེ་ཞིང་གོ་སྐབས་མང་། དེ་བཞིན་དུ་བོད་མིའི་རྩ་དོན་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཞིག་འདོན་ཐུབ་པར་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་གང་གི་ཡང་མི་སེར་མིན་པའི་ཡུལ་གྱར་བ་ཕལ་བ་ཞིག་ལས་མང་ཙམ་གོ་སྐབས་ཡོད་པ་སྨོས་མེད་རེད་ལ་ནུས་པ་ཡང་དེ་ཚོད་ཡོད།
འདི་དག་ཆེས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་མི་བརྩི་མཁན་གྱི་བོད་མི་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་སྡོད་པ་ཙམ་ལ་ཁེ་ཕམ་གཉིས་ཀ་ཡོད། རྒྱུན་ལྡན་བཞིན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྐྱབས་བཅོལ་ལ་ཁ་གཡར་དེ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྐྱབས་བཅོལ་ཁོ་ན་སེམས་གཏིང་དུ་བཟུང་ནས་ཡོང་མཁན་དག་ལ་ཁེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཐོབ་རྒྱུ་མེད་སྙམ། རྒྱུ་མཚན་ནི། ཤེས་ཡོན་ཧ་ཅང་མཐོ་བའི་མི་རེ་ཡིན་ན་མ་གཏོགས། རྒྱལ་ཁབ་འདི་དག་གི་མི་སེར་འབྲིང་སྨད་ཙམ་གྱི་ལས་གནས་རེག་མི་ཐུབ་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། དེ་མ་ཐུབ་ཕྱིན་རང་ཉིད་གནས་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕལ་ཆེར་མི་སེར་དཀྱུས་མ་ཙམ་གྱི་འཚོ་བ་ཡང་རོལ་མི་ཐུབ། དེ་མ་ཐུབ་ན་དེའི་ཚོད་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་ཞིག་ལས་རོལ་མི་ཐུབ་ཅིང་། རང་ཉིད་གང་ཏུ་གནས་ཡུལ་གྱི་མི་ལ་འགྲན་རྩོད་བྱེད་མ་ཐུབ་ན་སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལས་བདེ་བ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་རེད།
རང་སྡོད་སའི་ཡུལ་དུ་རང་གི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བ་རོལ་ཡུལ་ལ་ལྟོས་པའི་བདེ་སྐྱིད་རོལ་མ་ཐུབ་དུས། གཞན་ཡུལ་ལ་ལྟོས་པས་དཔལ་འབྱོར་ཅུང་ཟད་ཅན་དུ་འགྱུར་ཐུབ་ཀྱང་། དེས་འདོད་པ་མི་ཁེངས་ཤིང་བདེ་སྐྱིད་མི་མྱོང་བ་ཡང་མི་སྤྱིར་བཏང་གི་དཀའ་ངལ་ལམ་ཆོས་ཉིད་རེད། དེས་མ་ཚད་ང་ཚོ་བོད་པའི་གཞིས་ཆགས་སམ་བོད་པའི་ཚོ་སྡེ་དང་སྤྱི་ཚོགས་དེ་དག་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཞི་བདེ་དང་བག་ཡངས། ངོ་ཚ་ཁྲེལ་དང་ལྡན་པ། ཕན་ཚུན་འབྲེལ་འདྲིས་ཟབ་པ། མི་ཕན་ཚུན་རང་བཞིན་གྱི་ཉེ་བའི་རང་གཤིས་ཤིག་ཡོད་པས། དེ་དག་ཏུ་གནས་སྡོད་བྱས་ན་རང་བཞིན་གྱིས་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པའི་ཆ་ཤས་མང་པོ་ཞིག་ཡོད། ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་དག་དང་ལྷག་པར་དུ་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ཏུ་སྡོད་དུས་ཞི་བདེ་བག་ཕེབས་འདི་དག་ཉམས་སུ་མྱོང་རྒྱུ་མེད་པས་སྔར་མྱངས་མ་མྱོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་ཞིག་མྱོང་དགོས་ཐུག་པ་ནི་སྤྱིར་བཏང་བ་ཞིག་ཡིན། དེས་མི་ཚད་རྒྱལ་ཁབ་འདི་དག་ཏུ་འཚོ་ཙམ་བྱེད་པར་ཡང་འགྲོ་གྲོན་ཧ་ཅང་མཐོ་བའི་དབང་གིས་རྒྱུན་དུ་ལས་ཀ་ལས་གཡོལ་ཐབས་མེད་པས་རང་གིས་རང་བཙོན་དུ་བཅུག་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན། སྤྱི་ཚོགས་དེི་ལ་ལྟོས་པའི་ལས་རིགས་ཀྱང་ཆེས་དམན་པ་ཁོ་ན་བྱེད་དགོས་པས་དབང་གི་རང་བཞིན་གྱིས་སེམས་ཁམས་འཕང་དམའ་བ་དང་སྡུག་ལྷང་ངེ་བ་ཞིག་ཏུ་ཆགས་འགྲོ་བ་ཡང་རང་བཞིན་བའམ་སྤྱིར་བཏང་བ་ཞིག་ཡིན།
འདི་དག་ཚང་མ་མཉམ་འདུས་ཀྱི་དབང་གིས་སྔར་ང་ཚོས་ཚོར་མྱོང་མེད་པའི་ཁེར་རྐྱང་རིང་ལུགས་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཀྱང་མྱོང་དགོས་པ་ནི་ཕལ་ཆེར་མང་ཆེ་བའི་ཐུན་མོང་ཞིག་ཡིན། འདི་ནི་ངས་ངོ་ཤེས་པ་མང་པོས་གཅིག་མཚུངས་སུ་ཕྲན་ལ་བཤད་མྱོང་། སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་མང་པོས་ཁ་གཅིག་མཚུངས་ཀྱིས་བཤད་བྱུང། ཁོང་ཚོ་ཡོང་ཡུལ་གྱི་གཞིས་ཆགས་དང་ཚོ་སྡེ་དེ་དག་ཧ་ཅང་དྲན་གྱི་འདུག་གསུངས་སོང་། ཕྲན་གྱིས་ཀྱང་སྔར་ངོ་མི་ཤེས་པའི་སེམས་ཁམས་དེ་ཉམས་སུ་ཐེངས་འགར་མྱོང་དགོས་བྱུང་། གལ་ཏེ་ཕྲན་ལ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱིས་སེམས་ལ་སྦྱོང་བརྡར་ཐོབ་པའི་སྐལ་བཟང་ཐོབ་མེད་ན་དེ་དག་གི་གཉེན་པོ་ཞིག་བསྟེན་རྒྱུ་མ་ཡོད་ཕྱིན་སྡུག་བསྔལ་འདིའི་འདམ་དུ་ལྷུང་ཡོད་པ་གོར་མ་ཆག ཤེས་ཡོན་ཧ་ཅང་མཐོ་བོ་ཅན་རེ་དང་། ཡང་ན་ཆོས་ཀྱི་ཉམས་ལེན་གཏིང་ཟབ་ཡོད་མཁན་རེ་ཡིན་ན་མ་གཏོགས་རིག་གཞུང་དང་གོམས་གཤིས། ལྟ་བ་དང་སེམས་ཁམས་རྩ་བ་ནས་མི་འདྲ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་གསར་པ་གང་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་དུས་སྔར་སེམས་སུ་ཤར་ཡང་མ་མྱོང་ཞིང་མི་ཤེས་པའི་དཀའ་ངལ་མང་དག་ཅིག་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་མི་དགོས་མཁན་མེད་པས། ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་དག་སྡུག་བསྔལ་བྲལ་བའི་བདེ་ཆེན་ཞིང་དང་ཆ་འདྲ་བར་ཡོད་པའི་བསམ་བློ་དེ་ནི་དོན་ལ་མི་གནས་པ་ཞིག་ཡིན།
མདོར་ན་ཕལ་བའི་གང་ཟག་དག་གིས་དངུལ་གཙོ་བོར་སེམས་ལ་བཞག་ནས་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཤེས་གསལ་རེད་མོད། འོན་ཏེ་དངུལ་གྱི་ཐོག་ནས་བདེ་སྐྱིད་ཅུང་ཙམ་ཞིག་མྱོང་ཐུབ་པ་དེ་ནི། དང་པོ་དངུལ་ཅུང་ཙམ་རྙེད་དུས་མང་བའི་སྣང་བ་ཞིག་ཤར་ལ། དེས་མི་ཚད་འགྲོ་སོང་མང་པོ་གཏོང་ཐུབ་པའི་སྣང་བ་ཞིག་ཤར། མཚམས་རེར་ཕྱིར་ཕ་ཡུལ་བོད་དང་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གང་རུང་ལ་དངུལ་གཏོང་དུས་དངུལ་ཤུགས་ཆེ་བས་དགའ་སྣང་ཞིག་འཆར་བ་དེ་གཉིས་ཙམ་རེད།
འོན་ཀྱང་འདི་ནི་དུས་ཡུན་ཤིན་ཏུ་ཐུང་བ་ཞིག་ལས་རྒྱུན་དུ་རོལ་ཐུབ་པའི་འཚོ་བའི་ཆ་ཤས་ཞིག་མ་ཡིན་པས་བདེ་དགའ་ཆུང་ངུ་ཞིག་རེད། མ་ཟད་དུས་ཡུན་ཅུང་ཙམ་འགོར་དུས་དེ་ཡི་དགའ་སྣང་དང་སྐྱིད་སྣང་དེ་ཡང་རིམ་གྱིས་ཡལ་འགྲོ་བ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་དག་ཏུ་མིས་རང་སྲོག་གཅོད་མཁན་མང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ཡིན་སྙམ་ན། དེ་ནི་གཙོ་བོ་མིས་འདོད་རྔམ་གྱི་གཞི་རྩ་བྱས་ནས་ཡོང་བ་ཡིན་པའི་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་། དེ་ཡང་མི་ཆེས་མང་བའི་ཁོར་ཡུག་ཡིན་པའི་དབང་གིས་ཀུན་གྱིས་ཕན་ཚུན་ཤེས་མི་སྲིད་པའི་དབང་གིས་ཕན་ཚུན་ཡིད་ཆེས་ག་ལ་ཐུབ། དེ་ཕྱིར་ཡོད་ཚད་ཡི་གེ་དང་དཔང་རྟགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཁོ་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་བསྐྲུན་དགོས་པས། མིའི་ལས་ཀ་དག་བཅུ་འགྱུར་གྱིས་རྙོག་འཛིང་ཅན་དུ་ཆགས་པ་རེད། དེས་མི་རྣམས་ནམ་ཡང་ཁོམ་ལོངས་མེད་པ་ཞིག་བཟོས་པ་རེད། ད་དུང་དེས་མི་ཚད་པར་ཕན་ཚུན་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་ཁྲིམས་གཏུག་བྱེད་པའི་རང་དབང་ཆེ་བ་ལོག་པར་སྤྱོད་མཁན་མང་དྲགས་པས་རྒྱུན་དུ་གཟབ་དགོས་ས་ཆེས་མང་བས་ཀྱང་མི་ཚེ་རྙོག་འཛིང་ཅན་དུ་བཟོས་པ་རེད། དེ་འདྲའི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་ཏུ་སྡོད་དུས་སེམས་ལ་ཞི་བདེ་དང་སོས་དལ་ཡོང་བར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། དེ་ཕྱིར་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་གནས་སྡོད་པ་དག་ཕར་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་སོགས་སུ་འགྲོ་དུས་རྫིག་མདོག་ཅུང་ཙམ་རེ་སྟོན་ཐུབ་པས་སྐྱིད་སྣང་རེ་ཡོད་མོད། འོན་ཏེ་ཉིན་རེའི་འཚོ་བའི་ནང་གི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་ལ་གཤིབ་བསྡུར་ཞིག་བྱས་ན་ཕལ་ཆེར་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་གནས་སྡོད་པ་དག་གིས་ཕམ་ཁ་ཁུར་ཡོད་སྙམ། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་པ་དག་གིས་འདི་དག་ལ་ཆགས་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་འགྲོ་མི་ཐུབ་པའི་སྡུག་བསྔལ་སེམས་ལ་མི་བཅངས་པ་གལ་ཆེ། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གྱི་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་བསྡད་ན་སེམས་ལ་ཞི་དལ་དང་བག་ཕེབས་ངང་གནས་ཐུབ་ལ། ཁེར་རྐྱང་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཕལ་ཆེར་མི་སྲིད་པ་ཞིག་རེད། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་པ་དག་གི་སེམས་མ་སྐྱིད་པ་ཆེ་ཤོས་དེ་ནི། རྒྱལ་གཅེས་པ་ངོ་མ་རེ་ཡིན་ན་ནི་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ལོས་ཡིན་མ་གཏོགས། དེ་མིན་མང་ཆེ་བས་ནི་ནང་མི་གང་རུང་ཞིག་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་འགྲོ་མ་ཐུབ་པའི་འགྲན་རྩོད་དེ་རེད། སྡུག་བསྔལ་དེ་ནི་ཁོ་རང་ཚོའི་སེམས་ཀྱིས་བཟོས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་དངོས་ཡོད་ཞིག་མིན། དེ་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་ནི་སེམས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ཙམ་གྱིས་སེལ་ནུས་པ་ཞིག་རེད། དེ་ནི་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ཙམ་གྱིས་སེལ་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་མ་རེད། དེ་ཕྱིར་དཀའ་ངལ་དེ་དག་སེལ་བའི་ཐབས་ལམ་སེམས་ཁོ་ན་ཡིན་པས་དེ་སེལ་བའི་ཐབས་ལམ་གཉིས་ཙམ་བཤད་ན་འདི་ལྟར་ཡོད།
གཅིག་ནི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་སོ་སོ་རང་གི་སེམས་ནས་བཟོས་པ་ལས་དོན་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཞིག་མེད་པར་ཤེས་པ་དེ་ལ་གོམས་སུ་འཇུག་རྒྱུ་དེ་རེད། གཅིག་ནི་ནང་མི་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཡོད་པ་དག་གིས་རང་གི་ནང་མི་ལ་འགྲན་རྩོད་དང་ཤོམ་ངོམ་སྐྱིད་ཉལ་དག་གི་ཆེད་དུ་དངུལ་བཏང་བ་ནི། གཞན་མེད་པོ་དག་ལ་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་ཕམ་ཁའི་རང་བཞིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བའི་རྐྱེན་བྱས་པ་ཡིན་པས། དེ་ནི་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེས་དབེན་པའི་བྱ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་དགོས། མ་ཟད་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་འཕྲལ་སེལ་འགྲན་རྩོད་བརྒྱུད་ནས་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་ཤེས་དགོས། དེ་བས་དངུལ་དེ་དག་དབུལ་པོ་དག་ལ་མ་དངུལ་གྱི་ཆེད་དང་། ཡང་ན་ཚོ་སྡེ་སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱི་མ་དངུལ་ཆེད་དུ་བཏང་ན་ཕན་རླབས་འབུམ་འགྱུར་གྱིས་ཆེ། དེ་འདྲ་བྱས་ན་དམ་པའི་ཆོས་དང་མཐུན་པས་བསོད་ནམས་རྒྱ་ཆེན་པོ་གསོག་ཅིང་འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེ་འབྱོར་དགའ་སྤྲོ་སོགས་ཀྱང་འདི་ལས་འབྱུང་ནུས། དེའི་ཕྱིར་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་བཞུགས་མི་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་ཐུབ་མཁན་ཚོས་བོད་མི་གཞིས་ཆགས་སྤྱི་ལ་ཕན་པ་དང། ལྷག་པར་དུ་ལས་མེད་དག་ལ་ལས་གནས་བསྐྲུན་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཐུབ་ཐབས་བྱས་ན་མདའ་གཅིག་གིས་འབྲོང་དགུ་སོད་པའི་དཔེ་ལྟར་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་དོན་ལ་ཕན་པའི་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་དོན་གོ་ཆེས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆོད་པ་ཡིན་ཁར། མ་འོངས་པར་ཡང་ནམ་ཡང་རང་ཉིད་དཔལ་འབྱོར་རྒྱ་ཆེན་ལྡན་པ་རུ་འགྱུར་བའི་བསོད་ནམས་བསགས་པ་ལ་སོགས་
Wednesday, December 14, 2011
1961(Second Anniversary)
On the 10th of March 1959 the Tibetan people reasserted their independence, suffering almost nine years of foreign domination. Foreign rule, alas, still continues in Tibet but I am proud to know that the spirit of our people remains uncrushed and unshaken in their resolve to fight on till independence is regained. I know that the struggle, which began a few years ago is still being waged in Tibet against the invader and the oppressor who masquerades under the name and guise of “liberator”. I can confidently assert that the civilised world is, every day, becoming more and more aware of those, who, in the name of liberation, are crushing out the freedom of defenceless
neighbours.
The world has been made aware of the terrible happenings in Tibet by the two illuminating reports of the International Commission of Jurists. These reports have pointed out that the Chinese have, ruthlessly, trampled on the elementary human rights of our people, that thousands of our people have been killed for the only reason that they
asserted their right to live in the manner they desired to do, following their cultural and religious heritage. The reports have further pointed out that the Chinese have been guilty of genocide by reason of their killing many Tibetans with the intent of destroying the Tibetan religion and by deporting thousands of children to China.
The sympathy aroused in the world was evidenced by the fact that the United Nations by their Resolution in 1959 appealed for the cessation of practices depriving the Tibetan people of their fundamental human rights and their traditional autonomy. I assert that it is not autonomy but independence of which we have been deprived. Anyway, so far as the Chinese are concerned, the appeal fell on deaf ears. Things have become worse as is clear from the steady and unceasing flow of refugees from Tibet.
As further evidence of that sympathy, we had in New Delhi in April 1960, a Convention by the representatives of 19 nations, convened by the respected Indian leader, Shri Jayaprakash Narayan. This Convention brought to the notice of the world the happenings in Tibet. The Afro-Asian Council, established by the Convention sent its representatives to New York to support the Tibetan appeal in the World Assembly in 1960. On behalf of the Tibetan people, I express my sincere thanks to the Afro-Asian Council for the great interest they have taken in our cause and the valuable help they have rendered. I am glad to learn that the Council is deputing Shri Purshottam Trikamdaas to be in
New York when the Assembly reconvenes.
Shortly the question of Tibet will come up for discussion in the plenary session of the U.N. Assembly. I appeal to our sponsors and to the Assembly to get the Chinese to vacate their aggression and to help restore the independence of Tibet. Any half measures will be of little avail. Our gratitude is due to the federation of Malaya, Thailand,
Ireland and El Salvador for sponsoring our cause. May I appeal to India, our great neighbour, which has given refuge to thousands of us, to lend its powerful support to our cause.
Recently the United Nations passed a resolution on the declaration of the grant of independence to colonial possessions. Our country, which was till recently independent, has been reduced to the status of a colonial possession. We cannot in any event be denied the right to self-determination.
I am aware that the Tibetan people, inside Tibet, are undergoing the travail, that foreign rule brings in its wake. I appeal to them to keep up their spirit and their resolve to regain their independence. On my part, I need hardly say, I am far from happy to be away from my country and my beloved and brave people. I want to tell them that I share with them their hopes and their agony.
To the thousands of my countrymen in India, Nepal, Bhutan and Sikkim, I want to say that a heavy responsibility devolves on all of us to prepare ourselves for the day when we can return to our country and build a happier and greater independent Tibet. New Tibet will need thousands of trained and skilled men and women, necessary to bring
Tibet in consonance with the spirit of democracy without losing our cultural and religious heritage or our soul.
During the Chinese occupation, before I was compelled by circumstances to leave Tibet, the Kashag and myself made efforts to introduce land and other reforms in Tibet but as is well known our efforts were blocked by the Chinese. The Communists are today forcing what they call reforms down the throats of our people. I have given careful
consideration to these so-called reforms and I have come to the conclusion that at the end of the reforms the Tibetan people will be reduced to the state of mental and economic serfdom.
Such reforms are not in consonance with the Charter of the U.N. nor with the Universal Declaration of Human Rights. The reforms that I visualise must, while preserving the intellectual, moral and religious freedom, bring about an equitable distribution of wealth of the country. In this connection I shall repeat what I said sometime back in
Dalhousie: “In order to make Tibet a rich, strong and vigorous nation, the special privileges and the large estates enjoyed, whether by monasteries or the aristocratic families, will have to go and every one will have to learn to live with and help the common people.” I further said, “Changes must come in all spheres. The governmental structure will also have to undergo far-reaching reforms so that the people are more intimately associated with the policies of the government and the
administration of the country. The task and responsibility of establishing improved political and religious institutions lies upon all of us.”
I am preparing a draft of the constitutional and economic structure, which I visualise for our country and I shall place it shortly before the representatives of the Tibetan people in India and the neighbouring countries for their consideration. Ultimately it will be the whole Tibetan people who will have to decide.
The world has become very rightly concerned by recent murders in the Congo. I join my voice in condemning these murders whether in the Congo or in Algeria or elsewhere. I would, however, ask the world not to forget that thousands of Tibetans have been and are being killed for the only reason that they refused to accept foreign domination.
I want to remind my countrymen inside and outside Tibet that Gods ways are inscrutable and the travail of Tibet cannot be to no purpose. The cause of Truth and Justice must prevail and out of this night of horror and suffering a bright day for Tibet and its people is bound to dawn.
I want to express my deep gratitude to India, Bhutan, Sikkim and Nepal for the hospitality and the kindness, which we have received from these neighbours of ours. I must also express my gratitude to the various international and Indian institutions and individuals, who have given generous aid for the relief of our refugees. Since refugees are still
pouring in, I shall appeal to everyone to continue to help us in the same generous way they have done so far.
Finally, I request my people to join me in my prayer for peace in the world.
The Dalai Lama
March 10, 1961
neighbours.
The world has been made aware of the terrible happenings in Tibet by the two illuminating reports of the International Commission of Jurists. These reports have pointed out that the Chinese have, ruthlessly, trampled on the elementary human rights of our people, that thousands of our people have been killed for the only reason that they
asserted their right to live in the manner they desired to do, following their cultural and religious heritage. The reports have further pointed out that the Chinese have been guilty of genocide by reason of their killing many Tibetans with the intent of destroying the Tibetan religion and by deporting thousands of children to China.
The sympathy aroused in the world was evidenced by the fact that the United Nations by their Resolution in 1959 appealed for the cessation of practices depriving the Tibetan people of their fundamental human rights and their traditional autonomy. I assert that it is not autonomy but independence of which we have been deprived. Anyway, so far as the Chinese are concerned, the appeal fell on deaf ears. Things have become worse as is clear from the steady and unceasing flow of refugees from Tibet.
As further evidence of that sympathy, we had in New Delhi in April 1960, a Convention by the representatives of 19 nations, convened by the respected Indian leader, Shri Jayaprakash Narayan. This Convention brought to the notice of the world the happenings in Tibet. The Afro-Asian Council, established by the Convention sent its representatives to New York to support the Tibetan appeal in the World Assembly in 1960. On behalf of the Tibetan people, I express my sincere thanks to the Afro-Asian Council for the great interest they have taken in our cause and the valuable help they have rendered. I am glad to learn that the Council is deputing Shri Purshottam Trikamdaas to be in
New York when the Assembly reconvenes.
Shortly the question of Tibet will come up for discussion in the plenary session of the U.N. Assembly. I appeal to our sponsors and to the Assembly to get the Chinese to vacate their aggression and to help restore the independence of Tibet. Any half measures will be of little avail. Our gratitude is due to the federation of Malaya, Thailand,
Ireland and El Salvador for sponsoring our cause. May I appeal to India, our great neighbour, which has given refuge to thousands of us, to lend its powerful support to our cause.
Recently the United Nations passed a resolution on the declaration of the grant of independence to colonial possessions. Our country, which was till recently independent, has been reduced to the status of a colonial possession. We cannot in any event be denied the right to self-determination.
I am aware that the Tibetan people, inside Tibet, are undergoing the travail, that foreign rule brings in its wake. I appeal to them to keep up their spirit and their resolve to regain their independence. On my part, I need hardly say, I am far from happy to be away from my country and my beloved and brave people. I want to tell them that I share with them their hopes and their agony.
To the thousands of my countrymen in India, Nepal, Bhutan and Sikkim, I want to say that a heavy responsibility devolves on all of us to prepare ourselves for the day when we can return to our country and build a happier and greater independent Tibet. New Tibet will need thousands of trained and skilled men and women, necessary to bring
Tibet in consonance with the spirit of democracy without losing our cultural and religious heritage or our soul.
During the Chinese occupation, before I was compelled by circumstances to leave Tibet, the Kashag and myself made efforts to introduce land and other reforms in Tibet but as is well known our efforts were blocked by the Chinese. The Communists are today forcing what they call reforms down the throats of our people. I have given careful
consideration to these so-called reforms and I have come to the conclusion that at the end of the reforms the Tibetan people will be reduced to the state of mental and economic serfdom.
Such reforms are not in consonance with the Charter of the U.N. nor with the Universal Declaration of Human Rights. The reforms that I visualise must, while preserving the intellectual, moral and religious freedom, bring about an equitable distribution of wealth of the country. In this connection I shall repeat what I said sometime back in
Dalhousie: “In order to make Tibet a rich, strong and vigorous nation, the special privileges and the large estates enjoyed, whether by monasteries or the aristocratic families, will have to go and every one will have to learn to live with and help the common people.” I further said, “Changes must come in all spheres. The governmental structure will also have to undergo far-reaching reforms so that the people are more intimately associated with the policies of the government and the
administration of the country. The task and responsibility of establishing improved political and religious institutions lies upon all of us.”
I am preparing a draft of the constitutional and economic structure, which I visualise for our country and I shall place it shortly before the representatives of the Tibetan people in India and the neighbouring countries for their consideration. Ultimately it will be the whole Tibetan people who will have to decide.
The world has become very rightly concerned by recent murders in the Congo. I join my voice in condemning these murders whether in the Congo or in Algeria or elsewhere. I would, however, ask the world not to forget that thousands of Tibetans have been and are being killed for the only reason that they refused to accept foreign domination.
I want to remind my countrymen inside and outside Tibet that Gods ways are inscrutable and the travail of Tibet cannot be to no purpose. The cause of Truth and Justice must prevail and out of this night of horror and suffering a bright day for Tibet and its people is bound to dawn.
I want to express my deep gratitude to India, Bhutan, Sikkim and Nepal for the hospitality and the kindness, which we have received from these neighbours of ours. I must also express my gratitude to the various international and Indian institutions and individuals, who have given generous aid for the relief of our refugees. Since refugees are still
pouring in, I shall appeal to everyone to continue to help us in the same generous way they have done so far.
Finally, I request my people to join me in my prayer for peace in the world.
The Dalai Lama
March 10, 1961
Tuesday, December 13, 2011
China rejects calls for fact-finding missions to Tibet
DHARAMSHALA, December 13: In a letter sent to a news website based in Brussels, the Dalai Lama has urged European Union (EU) foreign affairs chief Catherine Ashton to press China on allowing a visit by EU diplomats to Tibet.
"The situation in Tibet is very desperate. It is urgent that the international community sends fact-finding delegations to the Tibetan area to investigate the situation on the ground. This will have a restraining influence on the Chinese authorities," the EUobserver quoted the Tibetan spiritual leader as saying in written remarks during his visit to Prague on Monday.
"Should the Chinese side reject the request, the EU could issue a strong statement of deep concern and raise the issue at international fora, such as the United Nations Human Rights Council."
Noting China’s ambitions of playing a leading role in world politics, the Dalai Lama said that changes around the globe were bound to have an influence on China as well.
"As powerful as China may be, she is still part of this world and cannot escape the global trend toward more freedom and democracy. The international perception of China is of great importance to the Chinese leadership - China has the ambition to play a leading role in the world."
However, China's chief Tibet negotiator, vice-minister Zhu Weiqun, during a rare press meet in Brussels on Monday, rubbished all possibilities of an international delegation visiting Tibet and instead launched a blistering attack on Members of European Parliament (MEP), accusing them of "irresponsibility."
"Under no circumstances will we allow foreign fact-finding missions into the Tibetan autonomous region ... I don't believe that the interference of any foreign force could achieve anything constructive. Indeed it could very well lead to an escalation of the crisis and to wars," the EUobserver quoted Zhu as saying.
The Chinese vice-minister criticised the European Parliament’s decision to invite Tibet’s democratically elected leader Dr Lobsang Sangay to address the Tibet Intergroup Conference on Genuine Autonomy in the European Parliament last month, calling the parliament "stubborn" and “highly irresponsible."
While insisting that China's policy towards Tibet "would not change," Zhu was quoted by the EUobserver as calling the Dalai Lama a "savage" who gets young monks to set themselves on fire to provoke anti-Chinese feeling.
However, a senior MEP hit back at Zhu’s criticism, accusing the Chinese regime of pursuing a "brutal" policy in Tibet.
ALDE member Edward McMillan-Scott EMS, who had earlier visited Tibet, told the news website thepalrliament.com that he "looked forward to complete independence for Tibet."
"I look forward to the oppressive and brutal nature of the Beijing regime coming to an end," the Parliament quoted the vice president of the European Parliament as saying.
"The situation in Tibet is very desperate. It is urgent that the international community sends fact-finding delegations to the Tibetan area to investigate the situation on the ground. This will have a restraining influence on the Chinese authorities," the EUobserver quoted the Tibetan spiritual leader as saying in written remarks during his visit to Prague on Monday.
"Should the Chinese side reject the request, the EU could issue a strong statement of deep concern and raise the issue at international fora, such as the United Nations Human Rights Council."
Noting China’s ambitions of playing a leading role in world politics, the Dalai Lama said that changes around the globe were bound to have an influence on China as well.
"As powerful as China may be, she is still part of this world and cannot escape the global trend toward more freedom and democracy. The international perception of China is of great importance to the Chinese leadership - China has the ambition to play a leading role in the world."
However, China's chief Tibet negotiator, vice-minister Zhu Weiqun, during a rare press meet in Brussels on Monday, rubbished all possibilities of an international delegation visiting Tibet and instead launched a blistering attack on Members of European Parliament (MEP), accusing them of "irresponsibility."
"Under no circumstances will we allow foreign fact-finding missions into the Tibetan autonomous region ... I don't believe that the interference of any foreign force could achieve anything constructive. Indeed it could very well lead to an escalation of the crisis and to wars," the EUobserver quoted Zhu as saying.
The Chinese vice-minister criticised the European Parliament’s decision to invite Tibet’s democratically elected leader Dr Lobsang Sangay to address the Tibet Intergroup Conference on Genuine Autonomy in the European Parliament last month, calling the parliament "stubborn" and “highly irresponsible."
While insisting that China's policy towards Tibet "would not change," Zhu was quoted by the EUobserver as calling the Dalai Lama a "savage" who gets young monks to set themselves on fire to provoke anti-Chinese feeling.
However, a senior MEP hit back at Zhu’s criticism, accusing the Chinese regime of pursuing a "brutal" policy in Tibet.
ALDE member Edward McMillan-Scott EMS, who had earlier visited Tibet, told the news website thepalrliament.com that he "looked forward to complete independence for Tibet."
"I look forward to the oppressive and brutal nature of the Beijing regime coming to an end," the Parliament quoted the vice president of the European Parliament as saying.
Pemakoepas are pawo and Pamo :Guru Rimpoche
By Pekoe Palden Dugda
Sonam Choephel Shastri la, welcome to our forum. We have Khenpo Tsering Dorjee la doing excellent Job in reviving all the sacred place in Indian side of Pemako. He need help in every way an individual can do like being a teacher for student, being a doctor for village , etc. What we all need is Unity among people of Pemako no matter where we are or what side of the political geographic boundaries we are in. In Tuting side we have classification called Khampa Tribe, Memba Tribe and refugee or (in our language Manba and Singma). This division was created by benevolent Govt India in their benevolent act of occupying the land and people that belong to Tibet . We too get carried away with these division of our family . For example within my extended family - now I have Indian Pemako relative, refugee Pemako relative ( including me ) and Chinese Pemako relative, no matter what they call us - We are Tibetan by blood, bone and culture. Pemakopa or Tsanglha or Khampa or Memba or refugee in Tuting area may be now Number around 30- 40 thousand head. Division has created alot of challenges for development to our People - For example I know couple of cases where Pemakopa from Tuting area sit for state civil service Exam other khampa or Memba tribe ruin it .The result was loss for the community as a whole . Because of division among Pemako people who are considered as Tribe of AP has less representation in every level of Govt AP. The result is less funding for the community, road and other project and over all lost to all of us. I ( as a refugee Pemako) have spoken and reasoned with people who have ruin the future of other people. But I do not know how effective it was. We are number around 140 - 180 thousand head spread over India, Bhutan and Tibet base on Christian missionary. Unity or DoktsaChikdrel is important.
Sonam Choephel Shastri la, welcome to our forum. We have Khenpo Tsering Dorjee la doing excellent Job in reviving all the sacred place in Indian side of Pemako. He need help in every way an individual can do like being a teacher for student, being a doctor for village , etc. What we all need is Unity among people of Pemako no matter where we are or what side of the political geographic boundaries we are in. In Tuting side we have classification called Khampa Tribe, Memba Tribe and refugee or (in our language Manba and Singma). This division was created by benevolent Govt India in their benevolent act of occupying the land and people that belong to Tibet . We too get carried away with these division of our family . For example within my extended family - now I have Indian Pemako relative, refugee Pemako relative ( including me ) and Chinese Pemako relative, no matter what they call us - We are Tibetan by blood, bone and culture. Pemakopa or Tsanglha or Khampa or Memba or refugee in Tuting area may be now Number around 30- 40 thousand head. Division has created alot of challenges for development to our People - For example I know couple of cases where Pemakopa from Tuting area sit for state civil service Exam other khampa or Memba tribe ruin it .The result was loss for the community as a whole . Because of division among Pemako people who are considered as Tribe of AP has less representation in every level of Govt AP. The result is less funding for the community, road and other project and over all lost to all of us. I ( as a refugee Pemako) have spoken and reasoned with people who have ruin the future of other people. But I do not know how effective it was. We are number around 140 - 180 thousand head spread over India, Bhutan and Tibet base on Christian missionary. Unity or DoktsaChikdrel is important.
Sunday, December 11, 2011
After Metok County was “Opened Up”
By Woeser
One month ago, all of China’s main media focused on southern Tibet, solemnly reporting that the Metok highway tunnel had been opened, announcing that “the history of generations of Metok people being cut off by the vast snow-capped mountains is finally over”. Indeed, we have always known that Metok was the only county not accessible by highway; yet, more importantly, we have always known that Metok was never a deserted area, in fact, it has always been a very extraordinary place, both in terms of religious significance and natural resources.
However, over 90 years ago, the Qing Dynasty official, Zhao Erfeng, with his red peacock feather hat, led his army into Tibetan territory and instigated a bloody massacre. The general working under him, Chen Liangzhen, who was later endlessly praised by the Chinese literati, came to realise the rich and fertile products of southern Tibet, but he collectively called all the inhabitants of the area “barbarians”; in his diary titled “Memoirs of My Trip to the Tibetan Plateau” he wrote: “When I first went to Tibet, I thought all Tibetans were simply ‘barbarians’. However, after living there for a while I realised that Tibetan barbarians are more civilised than ordinary barbarians.” And the place where the so-called “barbarians” lived, was the Pema Kong – Metok.
So, is today’s Metok still inhabited by “barbarians”? Since it was not accessible by highway, doesn’t that mean that compared to other places in Tibet, its Sinicisation process happened at a much slower pace? I have always wanted to visit Metok because of the deep religious association with Padmasambhava, and because of the many historical sites left behind by great individuals representing a spiritual oasis of comfort for many pilgrims. But travelling there was always inconvenient with many bloodthirsty leeches along the route, which left me in a state of hesitation. I thought many people would think similarly, that in this way the place would remain a kind of untouched and natural pure land. By saying natural I of course include the indigenous people living there.
A Chinese military reporter recorded the opening of the Metok Highway with photos and text on his blog and on Twitter. I came to understand that my initial imaginations of the place are no longer true. After the opening of the highway, some issues could be observed which are likely to increase in the future: as more and more people move to Metok, more and more natural resources will be taken away from Metok. Those “barbarians” who were once a nuisance to the invaders many years ago, are now turning into stage props to spice up the travel experience of all the tourists that will be flocking in; freely displaying their bodies draped in animal skin, the feathers pinned to their heads, singing and dancing in a rather “barbarian” fashion, they look more like rare domesticated animals living in a zoo.
About his experiences in Metok, this journalist wrote: “On the Tramok highway 80K there is a restaurant. It is the largest hub for commodity exchange. The small restaurant, opened by people from Sichuan, has a big sign outside, reading ‘Grand Canyon Restaurant’”, “a local party official explained that today, in the whole of Metok we already find over 200 shops”, “they have even opened a karaoke hall, which, despite the fact that it looks simple and crude, has a large sign saying ‘Made in Heaven’”, “The wall of the Deyang Restaurant in the Metok county town is full of messages left by travellers. Another Sichuan restaurant called ‘Seafood Restaurant’ has already become a stronghold on the walking routes of Metok”. And so on and so forth.
I asked the journalist on Twitter whether those over 200 shops were opened by local people or by people who had moved there. He replied that they were mainly run by people from Sichuan. This is exactly what I had expected. Not only was Lhasa many years ago referred to as Chengdu’s backyard garden or clone city, also the Nyingtri Region’s capital city, Bayi Town (literally meaning 8-1-Town), to which Metok belongs, was many years ago described as not referring to 8 Han Chinese and 1 Tibetan, but to 80 Han Chinese and 1 Tibetan. There is another widespread joke; there was a tourist who set out to venture into the unknown to explore Metok, but the result was that he was laughed at, people said that there was nothing to explore in Metok, some “young ladies” had already gone in there long time ago to open businesses.
The system of "Liuguan", which was promoted through the bloody massacre instigated by Zhao Erfeng wreaked havoc in the eastern Kham area of Tibet; fortunately, their closing in on central Tibet was brought to an early end with the outbreak of the 1911 Xinhai Revolution in China. But later on, the undertaking was completed by the Communist Party instead. Now, the national excitement triggered by the “Opening Up of Metok” brims over with a flavour that is repeatedly and commonly conveyed through words and found in various history or scientific books. It is a flavour of colonialists setting foot on new land, impatiently waiting to catch the big fish. What we will inevitably see in the future is that the “Opening Up of Metok” means the extermination of Metok. But for now, it is enough to say that with the endless stream of people moving into the area, the once “barbarian” indigenous inhabitants will soon be tamed.
Beijing, January 29, 2011
Support our translation work: http://bit.ly/DonateHPeaks
One Responseto “After Metok County was “Opened Up” By Woeser”
One month ago, all of China’s main media focused on southern Tibet, solemnly reporting that the Metok highway tunnel had been opened, announcing that “the history of generations of Metok people being cut off by the vast snow-capped mountains is finally over”. Indeed, we have always known that Metok was the only county not accessible by highway; yet, more importantly, we have always known that Metok was never a deserted area, in fact, it has always been a very extraordinary place, both in terms of religious significance and natural resources.
However, over 90 years ago, the Qing Dynasty official, Zhao Erfeng, with his red peacock feather hat, led his army into Tibetan territory and instigated a bloody massacre. The general working under him, Chen Liangzhen, who was later endlessly praised by the Chinese literati, came to realise the rich and fertile products of southern Tibet, but he collectively called all the inhabitants of the area “barbarians”; in his diary titled “Memoirs of My Trip to the Tibetan Plateau” he wrote: “When I first went to Tibet, I thought all Tibetans were simply ‘barbarians’. However, after living there for a while I realised that Tibetan barbarians are more civilised than ordinary barbarians.” And the place where the so-called “barbarians” lived, was the Pema Kong – Metok.
So, is today’s Metok still inhabited by “barbarians”? Since it was not accessible by highway, doesn’t that mean that compared to other places in Tibet, its Sinicisation process happened at a much slower pace? I have always wanted to visit Metok because of the deep religious association with Padmasambhava, and because of the many historical sites left behind by great individuals representing a spiritual oasis of comfort for many pilgrims. But travelling there was always inconvenient with many bloodthirsty leeches along the route, which left me in a state of hesitation. I thought many people would think similarly, that in this way the place would remain a kind of untouched and natural pure land. By saying natural I of course include the indigenous people living there.
A Chinese military reporter recorded the opening of the Metok Highway with photos and text on his blog and on Twitter. I came to understand that my initial imaginations of the place are no longer true. After the opening of the highway, some issues could be observed which are likely to increase in the future: as more and more people move to Metok, more and more natural resources will be taken away from Metok. Those “barbarians” who were once a nuisance to the invaders many years ago, are now turning into stage props to spice up the travel experience of all the tourists that will be flocking in; freely displaying their bodies draped in animal skin, the feathers pinned to their heads, singing and dancing in a rather “barbarian” fashion, they look more like rare domesticated animals living in a zoo.
About his experiences in Metok, this journalist wrote: “On the Tramok highway 80K there is a restaurant. It is the largest hub for commodity exchange. The small restaurant, opened by people from Sichuan, has a big sign outside, reading ‘Grand Canyon Restaurant’”, “a local party official explained that today, in the whole of Metok we already find over 200 shops”, “they have even opened a karaoke hall, which, despite the fact that it looks simple and crude, has a large sign saying ‘Made in Heaven’”, “The wall of the Deyang Restaurant in the Metok county town is full of messages left by travellers. Another Sichuan restaurant called ‘Seafood Restaurant’ has already become a stronghold on the walking routes of Metok”. And so on and so forth.
I asked the journalist on Twitter whether those over 200 shops were opened by local people or by people who had moved there. He replied that they were mainly run by people from Sichuan. This is exactly what I had expected. Not only was Lhasa many years ago referred to as Chengdu’s backyard garden or clone city, also the Nyingtri Region’s capital city, Bayi Town (literally meaning 8-1-Town), to which Metok belongs, was many years ago described as not referring to 8 Han Chinese and 1 Tibetan, but to 80 Han Chinese and 1 Tibetan. There is another widespread joke; there was a tourist who set out to venture into the unknown to explore Metok, but the result was that he was laughed at, people said that there was nothing to explore in Metok, some “young ladies” had already gone in there long time ago to open businesses.
The system of "Liuguan", which was promoted through the bloody massacre instigated by Zhao Erfeng wreaked havoc in the eastern Kham area of Tibet; fortunately, their closing in on central Tibet was brought to an early end with the outbreak of the 1911 Xinhai Revolution in China. But later on, the undertaking was completed by the Communist Party instead. Now, the national excitement triggered by the “Opening Up of Metok” brims over with a flavour that is repeatedly and commonly conveyed through words and found in various history or scientific books. It is a flavour of colonialists setting foot on new land, impatiently waiting to catch the big fish. What we will inevitably see in the future is that the “Opening Up of Metok” means the extermination of Metok. But for now, it is enough to say that with the endless stream of people moving into the area, the once “barbarian” indigenous inhabitants will soon be tamed.
Beijing, January 29, 2011
Support our translation work: http://bit.ly/DonateHPeaks
One Responseto “After Metok County was “Opened Up” By Woeser”
ལྕགས་ཕག་ལོའི་གསར་བརྗེ་དང་རྒྱ་ནག་གི་དམངས་གཙོ།
གཟའ་ལྷག་པའི་ཉིན་ལྡི་ལིར་རྒྱ་ནག་གི་ལྕགས་ཕག་ལོའི་གསར་བརྗེ་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་ཞིག་བྱས་ཡོད་ཅིང་། སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་པེ་ཅིན་དེང་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་གླིང་གི་འགན་འཛིན་གཞོན་པས་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོར་འགྱུར་བར་ཕྱིའི་གནོན་ཤུགས་དང་སྐུལ་སློང་དགོས་གལ་ཆེ་ཚུལ་བརྗོད་འདུག
ཟླ་འདིས་ཕྱི་ཚེས་ ༧ ཉིན་རྒྱ་གར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྟེ་གནས་ཁང་( India international centre )གི་གོ་སྒྲིག་འོག རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་གསར་པར་༼ ཕྱི་ལོ་ལོ་ ༡༩༡༡ ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་གསར་བརྗེ།༽ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་ལ། བགྲོ་གླེང་གཏམ་བཤད་པར་རྒྱ་ནག་པེ་ཅིན་དེང་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་གླིང་གི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་དང་འགན་འཛིན་གཞོན་པ། རྒྱ་ནག་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་གཅིག་ལྕོགས་སྐུ་ཞབས་བང་ཁྲོ་ཀོང་( Wang Chaoguang )གདན་ཞུ་བྱས་འདུག་ལ། གཞན། རྒྱ་གར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་མཱ་ངྷ་བེ་ཐ་ཕེ་དང་དྲུང་ཆེ་ཕཱ་ཁྲི་ར་སི་ཡ་ཨོ་བྷ་རོ། ལྡི་ལི་བཅའ་སྡོད་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་དོན་སློབ་སྟོན་པ་ཙི་ཡོན་ཧོན་བཅས་སྲིད་དོན་པ་དང་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་པ། ཁྲིམས་རྩོད་བཅས་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ ༣༠ ཙམ་མཉམ་ཞུགས་བྱས་འདུག གཞུང་འབྲེལ་གྱི་བགྲོ་གླེང་འདིས་སྟེང་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་མཚོན་པའི་ཐོག་ནས་ལྡི་ལི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་དང་། ཎེ་རོ་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་གཉིས་ཀྱི་བོད་རིགས་མཐོ་རིམ་སློབ་མ་ ༩ ཙམ་མཉམ་ཞུགས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་འདུག
བགྲོ་གླེང་སྟེང་རྒྱ་རིགས་བང་ཁྲོ་ཀོང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༡༡ ལོར་རྒྱ་ནག་ནང་གསར་བརྗེ་ལངས་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ནི་ཆིན་གོང་མ་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་དབང་སྒྱུར་གཉའ་གནོན་དང་། བཙན་འཛུལ་ལ་མགོ་སྒུར་མ་འདོད་པར་རླབས་ཆེན་གྱི་གསར་བརྗེ་པ་སོན་ཀྲོན་ཧྲན་( song zhongshan )གྱིས་སྣེ་ཁྲིད་འོག་རྒྱ་ནག་གི་ཞིང་པ་དང་བཟོ་བ་གཙོ་པོར་གྱུར་པའི་ཞིང་ཆེན་ ༡༨ མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་ཆིན་གོང་མ་མགོ་རྟིང་སློག་པའི་གསར་བརྗེ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། སྐབས་དེར་དམངས་གཙོའི་གསར་བརྗེ་མགོ་བརྩམས་པ་ཙམ་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཐུབ་མེད་ཚུལ་སོགས་བརྗོད་ཡོད།
ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན། “ ཕྱི་ལོ་ ༡༩༡༡ ལོའི་གསར་བརྗེ་ནི་རྒྱ་ནག་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་དུས་རབས་གསར་པའི་རླབས་ཆེན་གྱི་བྱ་བཞག་ཆེན་མོ་ཞིག་མགོ་བརྩམས་པ་ཡིན་ལ། འདིས་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབངས་མི་རྣམས་ལ་མདུན་སྐྱོད་ཀྱི་བློ་སྟོབས་སྤེལ་ཏེ། ལོ་ངོ་ཉིས་སྟོང་བརྒལ་པའི་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་མཇུག་སྒྲིལ་ཐུབ་ཡོད། གཉིད་ལས་བསླངས་པ་ལྟ་བུའི་གསར་བརྗེ་འདིས་གུ་ཡངས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་གསར་པ་ཞིག་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་ཏེ། ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་མངོན་གསལ་དུ་ཐོན་ཡོད། གུ་ཡངས་ཀྱི་འོས་འདེམས་བརྒྱུད་དེ་རྒྱ་ནག་ནང་སྲིད་གཞུང་གསར་པ་ཞིག་ཐོག་མར་དབུ་བརྙས་པ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་དམངས་གཙོའི་ཚོད་ལྟའི་བྱེད་ཐབས་འདི་ལེགས་འགྲུབ་མ་བྱུང་སྟབས་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་འཛུགས་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་རྨང་གཞི་འཐོར་བ་རེད། དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོ་ཅན་དུ་འགྱུར་པར་ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་དང་། ལྷག་པར་དུ་འཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་སྐུལ་སློང་ཤུགས་ཆེན་བྱ་དགོས ” ཞེས་འབོད་སྐུལ་དང་བཅས། དེ་རིང་ང་ལ་འདི་འདྲའི་གཏམ་བཤད་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྤེལ་པའི་གོ་སྐབས་གནང་པར་སྙིང་ཐག་པ་ནས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་རྣམ་གཉིས་གཙོས་པའི་ཆེད་མཁས་པ་རྣམ་པ་དང་། མཉམ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་ཚང་མར་བཀའ་དྲིན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ཅེས་སོགས་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད།
བགྲོ་གླེང་གི་མཇུག་བསྡོམས་གཏམ་བཤད་སྟེང་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་མཱ་ངྷ་བེ་ཐ་ཕེ་མཆོག་གིས “ རྒྱ་ནག་ནི་ལོ་ངོ་ཉིས་སྟོང་བརྒལ་པར་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་དབང་སྒྱུར་འོག་གནས་པའི་རྒྱ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པས། དུས་ཡིན་ཐུང་ངུའི་ནང་འགྱུར་པ་ཐེབས་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡིན་ཡང་། ང་ཚོ་ཚང་མའི་ཐུན་མོང་གི་བགྲོ་གླེང་དང་ཞིབ་འཇུག་བརྒྱུད་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་རེ་བ་མངོན་གསལ་དུ་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ཚང་མས་ནུས་ཤུགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་དགོས” ཞེས་འབོད་སྐུལ་དང་བཅས་བགྲོ་གླེང་མཇུག་སྒྲིལ་ཡོད་པ་རེད།
དེང་སྐབས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ ༡༩༡༡ ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་ལྕགས་ཕག་ལོའི་གསར་བརྗེ་ལ་གླེང་སློང་ཤུགས་ཆེན་ཡོང་གི་ཡོད་ཅིང་། ཉེ་ཆར་ཉི་ཧོང་གི་ཁྲོཀ་ཁེའོ་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་ཀོ་མ་ཁ་སློབ་གླིང་ནང་དུ་ཡང་ ༼ ༡༩༡༡ ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་གསར་བརྗེ ༽ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་མཁས་པའི་བགྲོ་གླེང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་ལ། དེ་མིན་ཨོའོ་མན་དང་། ཨ་ཧྥི་རི་ཀ་ལྷོ་མ། ཐེ་ཝན། སེང་གྷ་པོར་སོགས་སུའང་བརྗོད་གཞི་འདིའི་ཐོག་དཔྱད་གླེང་སྣ་ཚོགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་དོན་དབྱེ་ཞིབ་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ད་ཆར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༡༡ ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་ལྕགས་ཕག་ལོའི་གསར་བརྗེའི་ཐད་བསྐྱར་གླེང་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོ་ཅན་དུ་སྐུལ་སློང་དང་། དམངས་གཙོའི་སྟོབས་ཤུགས་རྒྱ་ནག་མི་མང་གིས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུའི་རྟགས་མཚན་གསལ་བོ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་རྗོད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད
ཟླ་འདིས་ཕྱི་ཚེས་ ༧ ཉིན་རྒྱ་གར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྟེ་གནས་ཁང་( India international centre )གི་གོ་སྒྲིག་འོག རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་གསར་པར་༼ ཕྱི་ལོ་ལོ་ ༡༩༡༡ ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་གསར་བརྗེ།༽ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་ལ། བགྲོ་གླེང་གཏམ་བཤད་པར་རྒྱ་ནག་པེ་ཅིན་དེང་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་གླིང་གི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་དང་འགན་འཛིན་གཞོན་པ། རྒྱ་ནག་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་གཅིག་ལྕོགས་སྐུ་ཞབས་བང་ཁྲོ་ཀོང་( Wang Chaoguang )གདན་ཞུ་བྱས་འདུག་ལ། གཞན། རྒྱ་གར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་མཱ་ངྷ་བེ་ཐ་ཕེ་དང་དྲུང་ཆེ་ཕཱ་ཁྲི་ར་སི་ཡ་ཨོ་བྷ་རོ། ལྡི་ལི་བཅའ་སྡོད་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་དོན་སློབ་སྟོན་པ་ཙི་ཡོན་ཧོན་བཅས་སྲིད་དོན་པ་དང་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་པ། ཁྲིམས་རྩོད་བཅས་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ ༣༠ ཙམ་མཉམ་ཞུགས་བྱས་འདུག གཞུང་འབྲེལ་གྱི་བགྲོ་གླེང་འདིས་སྟེང་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་མཚོན་པའི་ཐོག་ནས་ལྡི་ལི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་དང་། ཎེ་རོ་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་གཉིས་ཀྱི་བོད་རིགས་མཐོ་རིམ་སློབ་མ་ ༩ ཙམ་མཉམ་ཞུགས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་འདུག
བགྲོ་གླེང་སྟེང་རྒྱ་རིགས་བང་ཁྲོ་ཀོང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༡༡ ལོར་རྒྱ་ནག་ནང་གསར་བརྗེ་ལངས་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ནི་ཆིན་གོང་མ་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་དབང་སྒྱུར་གཉའ་གནོན་དང་། བཙན་འཛུལ་ལ་མགོ་སྒུར་མ་འདོད་པར་རླབས་ཆེན་གྱི་གསར་བརྗེ་པ་སོན་ཀྲོན་ཧྲན་( song zhongshan )གྱིས་སྣེ་ཁྲིད་འོག་རྒྱ་ནག་གི་ཞིང་པ་དང་བཟོ་བ་གཙོ་པོར་གྱུར་པའི་ཞིང་ཆེན་ ༡༨ མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་ཆིན་གོང་མ་མགོ་རྟིང་སློག་པའི་གསར་བརྗེ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། སྐབས་དེར་དམངས་གཙོའི་གསར་བརྗེ་མགོ་བརྩམས་པ་ཙམ་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཐུབ་མེད་ཚུལ་སོགས་བརྗོད་ཡོད།
ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན། “ ཕྱི་ལོ་ ༡༩༡༡ ལོའི་གསར་བརྗེ་ནི་རྒྱ་ནག་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་དུས་རབས་གསར་པའི་རླབས་ཆེན་གྱི་བྱ་བཞག་ཆེན་མོ་ཞིག་མགོ་བརྩམས་པ་ཡིན་ལ། འདིས་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབངས་མི་རྣམས་ལ་མདུན་སྐྱོད་ཀྱི་བློ་སྟོབས་སྤེལ་ཏེ། ལོ་ངོ་ཉིས་སྟོང་བརྒལ་པའི་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་མཇུག་སྒྲིལ་ཐུབ་ཡོད། གཉིད་ལས་བསླངས་པ་ལྟ་བུའི་གསར་བརྗེ་འདིས་གུ་ཡངས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་གསར་པ་ཞིག་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་ཏེ། ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་མངོན་གསལ་དུ་ཐོན་ཡོད། གུ་ཡངས་ཀྱི་འོས་འདེམས་བརྒྱུད་དེ་རྒྱ་ནག་ནང་སྲིད་གཞུང་གསར་པ་ཞིག་ཐོག་མར་དབུ་བརྙས་པ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་དམངས་གཙོའི་ཚོད་ལྟའི་བྱེད་ཐབས་འདི་ལེགས་འགྲུབ་མ་བྱུང་སྟབས་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་འཛུགས་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་རྨང་གཞི་འཐོར་བ་རེད། དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོ་ཅན་དུ་འགྱུར་པར་ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་དང་། ལྷག་པར་དུ་འཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་སྐུལ་སློང་ཤུགས་ཆེན་བྱ་དགོས ” ཞེས་འབོད་སྐུལ་དང་བཅས། དེ་རིང་ང་ལ་འདི་འདྲའི་གཏམ་བཤད་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྤེལ་པའི་གོ་སྐབས་གནང་པར་སྙིང་ཐག་པ་ནས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་རྣམ་གཉིས་གཙོས་པའི་ཆེད་མཁས་པ་རྣམ་པ་དང་། མཉམ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་ཚང་མར་བཀའ་དྲིན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ཅེས་སོགས་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད།
བགྲོ་གླེང་གི་མཇུག་བསྡོམས་གཏམ་བཤད་སྟེང་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་མཱ་ངྷ་བེ་ཐ་ཕེ་མཆོག་གིས “ རྒྱ་ནག་ནི་ལོ་ངོ་ཉིས་སྟོང་བརྒལ་པར་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་དབང་སྒྱུར་འོག་གནས་པའི་རྒྱ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པས། དུས་ཡིན་ཐུང་ངུའི་ནང་འགྱུར་པ་ཐེབས་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡིན་ཡང་། ང་ཚོ་ཚང་མའི་ཐུན་མོང་གི་བགྲོ་གླེང་དང་ཞིབ་འཇུག་བརྒྱུད་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་རེ་བ་མངོན་གསལ་དུ་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ཚང་མས་ནུས་ཤུགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་དགོས” ཞེས་འབོད་སྐུལ་དང་བཅས་བགྲོ་གླེང་མཇུག་སྒྲིལ་ཡོད་པ་རེད།
དེང་སྐབས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ ༡༩༡༡ ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་ལྕགས་ཕག་ལོའི་གསར་བརྗེ་ལ་གླེང་སློང་ཤུགས་ཆེན་ཡོང་གི་ཡོད་ཅིང་། ཉེ་ཆར་ཉི་ཧོང་གི་ཁྲོཀ་ཁེའོ་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་ཀོ་མ་ཁ་སློབ་གླིང་ནང་དུ་ཡང་ ༼ ༡༩༡༡ ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་གསར་བརྗེ ༽ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་མཁས་པའི་བགྲོ་གླེང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་ལ། དེ་མིན་ཨོའོ་མན་དང་། ཨ་ཧྥི་རི་ཀ་ལྷོ་མ། ཐེ་ཝན། སེང་གྷ་པོར་སོགས་སུའང་བརྗོད་གཞི་འདིའི་ཐོག་དཔྱད་གླེང་སྣ་ཚོགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་དོན་དབྱེ་ཞིབ་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ད་ཆར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༡༡ ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་ལྕགས་ཕག་ལོའི་གསར་བརྗེའི་ཐད་བསྐྱར་གླེང་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོ་ཅན་དུ་སྐུལ་སློང་དང་། དམངས་གཙོའི་སྟོབས་ཤུགས་རྒྱ་ནག་མི་མང་གིས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུའི་རྟགས་མཚན་གསལ་བོ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་རྗོད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད
Resettlement overview
The Government of Canada is facilitating the immigration of up to 1,000 Tibetans living in the state of Arunachal Pradesh in India, at the request of the Canada Tibet Committee and Canada's Tibetan community. Up to 1,000 displaced Tibetans, including principal applicants and their eligible family members, will be accepted over a five-year period.
As part of this program, the Canada Tibet Committee has incorporated Project Tibet Society (PTS) to oversee the program. With CTC branches, local Tibetan Cultural Associations and Tibet supporters across Canada, PTS is now in the process of establishing local committees to oversee the five-year program.
Arunachal Pradesh
Arunachal Pradesh is situated in North-Eastern India. With a total area of 83,743 sq. kms, it has a long international border with Tibet (currently occupied by the People's Republic of China) to the north and north-east (1,080 km), Myanmar to the east (440 km) and Bhutan to the west (160 km).
The majority of Arunachal Pradesh is claimed by the People's Republic of China and to this day faces threats from insurgent groups.
Conditions of Tibetans in Arunachal Pradesh today
In Tibetan settlements across Arunachal Pradesh there’s already a young child who – with the right opportunities – may be a future doctor, a classical pianist, a scholar or the leader of a new environmental organization.
Yet, even with India’s incredible generosity, the reality for thousands of Tibetans who live in Arunachal Pradesh is that they may never have the chance to realize their potential and to experience what so many in Canada take for granted: the very best for themselves and their children.
Just the inaccessibility of the settlements alone means that providing for the education of children close to home is impossible. Aid supports hundreds of children in their education, but they must attend boarding schools many days journey from their families, with visits home every 3 to 5 years at most. The cost of education is family separation.
Public policy
The Minister established the following temporary public policy under section 25.2 of the Immigration and Refugee Protection Act (IRPA):
Up to 1,000 displaced Tibetans, including principal applicants and their eligible family members, may be accepted under this public policy. Principal applicants and their eligible family members, whether they accompany the principal applicant or not, will be counted towards this total.
As of March 17, 2011, applications for permanent residence made under the IRPA by persons who are displaced Tibetans living in the state of Arunachal Pradesh in India who have been matched with an approved sponsor in Canada shall be assessed along with their family members by delegated officers to determine whether permanent residence status in Canada could be granted to them on the basis of the criteria that are set out below.
To read more: www.cic.gc.ca/english/department/laws-policy/tibet.asp
Criteria
To qualify for this program a displaced Tibetan must be living in the state of Arunachal Pradesh in India who:
can demonstrate their identity as a displaced Tibetan;
has resided in Arunachal Pradesh prior to, and continues to reside in Arunachal Pradesh since December 18, 2010;
has been matched with an approved sponsor in Canada through the Project Tibet Society, the umbrella organization working with Citizenship and Immigration Canada (CIC) on the implementation of this program;
are not inadmissible on grounds of security, criminality, war crimes and crimes against humanity, organized crime, health and misrepresentation; and
can demonstrate their ability to successfully establish in Canada.
Groups of Five
A Group of Five is any group of five – or more – Canadians (18 years or older) who live in the community where the Tibetan family will settle. Members will ensure that the necessary support will be provided for the 12 months of the sponsorship. The group will need to show that they have the resources, expertise and commitment to fulfil the sponsorship.
Sponsors are responsible for providing care, lodging, settlement assistance and support for the duration of the sponsorship period. Normally, this is 12 months starting from the day of arrival in Canada or until the family has become self-sufficient, whichever comes first.
Sponsors will be responsible for helping access language training, look for a job, and extend ongoing friendships. They will provide encouragement and help to adjust to life in Canada; teaching the rights and responsibilities of permanent residence in Canada.
With the Refugee Sponsorship Training Program (a Toronto-based organization), Project Tibet Society will ensure that the required training is provided to support this exciting initiative. In addition to this training, Project Tibet Society will help guide Groups of Five through all the necessary steps required and be their to counsel groups during the 12 month period.
Group of Five applications are available here:
http://www.cic.gc.ca/english/information/applications/tibetan.asp
http://www.cic.gc.ca/francais/information/demandes/tibetain.asp
What to do next
We can help the families of Arunachal Pradesh achieve their dream by extending a hand as they start new lives in Canada.
This program is their chance to realize these dreams for themselves and us.
Now we need your help.
To learn how you can help or to donate contact Project Tibet Society at:
P.O. Box 217, Place du Parc 2 Station, Montreal QC, H2X 4A4
Tel: 514.487.0665 Email: ctcoffice@tibet.ca
Web: tibet.ca/projecttibetsociety
As part of this program, the Canada Tibet Committee has incorporated Project Tibet Society (PTS) to oversee the program. With CTC branches, local Tibetan Cultural Associations and Tibet supporters across Canada, PTS is now in the process of establishing local committees to oversee the five-year program.
Arunachal Pradesh
Arunachal Pradesh is situated in North-Eastern India. With a total area of 83,743 sq. kms, it has a long international border with Tibet (currently occupied by the People's Republic of China) to the north and north-east (1,080 km), Myanmar to the east (440 km) and Bhutan to the west (160 km).
The majority of Arunachal Pradesh is claimed by the People's Republic of China and to this day faces threats from insurgent groups.
Conditions of Tibetans in Arunachal Pradesh today
In Tibetan settlements across Arunachal Pradesh there’s already a young child who – with the right opportunities – may be a future doctor, a classical pianist, a scholar or the leader of a new environmental organization.
Yet, even with India’s incredible generosity, the reality for thousands of Tibetans who live in Arunachal Pradesh is that they may never have the chance to realize their potential and to experience what so many in Canada take for granted: the very best for themselves and their children.
Just the inaccessibility of the settlements alone means that providing for the education of children close to home is impossible. Aid supports hundreds of children in their education, but they must attend boarding schools many days journey from their families, with visits home every 3 to 5 years at most. The cost of education is family separation.
Public policy
The Minister established the following temporary public policy under section 25.2 of the Immigration and Refugee Protection Act (IRPA):
Up to 1,000 displaced Tibetans, including principal applicants and their eligible family members, may be accepted under this public policy. Principal applicants and their eligible family members, whether they accompany the principal applicant or not, will be counted towards this total.
As of March 17, 2011, applications for permanent residence made under the IRPA by persons who are displaced Tibetans living in the state of Arunachal Pradesh in India who have been matched with an approved sponsor in Canada shall be assessed along with their family members by delegated officers to determine whether permanent residence status in Canada could be granted to them on the basis of the criteria that are set out below.
To read more: www.cic.gc.ca/english/department/laws-policy/tibet.asp
Criteria
To qualify for this program a displaced Tibetan must be living in the state of Arunachal Pradesh in India who:
can demonstrate their identity as a displaced Tibetan;
has resided in Arunachal Pradesh prior to, and continues to reside in Arunachal Pradesh since December 18, 2010;
has been matched with an approved sponsor in Canada through the Project Tibet Society, the umbrella organization working with Citizenship and Immigration Canada (CIC) on the implementation of this program;
are not inadmissible on grounds of security, criminality, war crimes and crimes against humanity, organized crime, health and misrepresentation; and
can demonstrate their ability to successfully establish in Canada.
Groups of Five
A Group of Five is any group of five – or more – Canadians (18 years or older) who live in the community where the Tibetan family will settle. Members will ensure that the necessary support will be provided for the 12 months of the sponsorship. The group will need to show that they have the resources, expertise and commitment to fulfil the sponsorship.
Sponsors are responsible for providing care, lodging, settlement assistance and support for the duration of the sponsorship period. Normally, this is 12 months starting from the day of arrival in Canada or until the family has become self-sufficient, whichever comes first.
Sponsors will be responsible for helping access language training, look for a job, and extend ongoing friendships. They will provide encouragement and help to adjust to life in Canada; teaching the rights and responsibilities of permanent residence in Canada.
With the Refugee Sponsorship Training Program (a Toronto-based organization), Project Tibet Society will ensure that the required training is provided to support this exciting initiative. In addition to this training, Project Tibet Society will help guide Groups of Five through all the necessary steps required and be their to counsel groups during the 12 month period.
Group of Five applications are available here:
http://www.cic.gc.ca/english/information/applications/tibetan.asp
http://www.cic.gc.ca/francais/information/demandes/tibetain.asp
What to do next
We can help the families of Arunachal Pradesh achieve their dream by extending a hand as they start new lives in Canada.
This program is their chance to realize these dreams for themselves and us.
Now we need your help.
To learn how you can help or to donate contact Project Tibet Society at:
P.O. Box 217, Place du Parc 2 Station, Montreal QC, H2X 4A4
Tel: 514.487.0665 Email: ctcoffice@tibet.ca
Web: tibet.ca/projecttibetsociety
Saturday, December 10, 2011
Temporary Public Policy Concerning Tibetans Living in the State of Arunachal Pradesh in India
The Minister hereby establishes the following temporary public policy under section 25.2 of the Immigration and Refugee Protection Act (IRPA).
As of March 17, 2011, applications for permanent residence made under the IRPA by persons who are displaced Tibetans living in the state of Arunachal Pradesh in India who have been matched with an approved sponsor in Canada shall be assessed along with their family members by delegated officers to determine whether permanent residence status in Canada could be granted to them on the basis of the criteria that are set out below. Up to 1,000 displaced Tibetans, including principal applicants and their eligible family members, may be accepted under this public policy. Principal applicants and their eligible family members, whether they accompany the principal applicant or not, will be counted towards this total.
Officers are to consider permanent residence in Canada for persons who are displaced Tibetans living in the state of Arunachal Pradesh in India who:
demonstrated their identity as a displaced Tibetan;
have resided in Arunachal Pradesh prior to, and have continued to reside in Arunachal Pradesh since, December 18, 2010;
are matched with an approved sponsor in Canada throughthe Project Tibet Society, the umbrella organization that will support implementation of this public policy;
are not inadmissible on grounds of security, criminality, war crimes and crimes against humanity, organized crime, health and misrepresentation; and
demonstrated their ability to successfully establish in Canada.
For the purposes of this public policy, approved sponsors in Canada are either:
a group of five individuals who have signed an agreement of undertaking to provide for income and settlement support that is equal to provincial social assistance rates minus any in-kind donations for one year; or
a settlement organization who has signed an agreement of undertaking to provide immediate settlement support for a period of time that will be established by the Department, as well as income support that is equal to provincial social assistance rates minus any in-kind donations for one year.
Green Books issued to Tibetans outside of Tibet can be accepted as proof of identity for the purposes of this public policy. Applicants without a Green Book must establish their identity as a displaced Tibetan to the satisfaction of the Immigration Officer through alternate means.
Applicants wishing to settle in Québec will be subject to the Province of Québec’s selection criteria further to subsection 25.2 (3) of IRPA, and cannot be granted
As of March 17, 2011, applications for permanent residence made under the IRPA by persons who are displaced Tibetans living in the state of Arunachal Pradesh in India who have been matched with an approved sponsor in Canada shall be assessed along with their family members by delegated officers to determine whether permanent residence status in Canada could be granted to them on the basis of the criteria that are set out below. Up to 1,000 displaced Tibetans, including principal applicants and their eligible family members, may be accepted under this public policy. Principal applicants and their eligible family members, whether they accompany the principal applicant or not, will be counted towards this total.
Officers are to consider permanent residence in Canada for persons who are displaced Tibetans living in the state of Arunachal Pradesh in India who:
demonstrated their identity as a displaced Tibetan;
have resided in Arunachal Pradesh prior to, and have continued to reside in Arunachal Pradesh since, December 18, 2010;
are matched with an approved sponsor in Canada throughthe Project Tibet Society, the umbrella organization that will support implementation of this public policy;
are not inadmissible on grounds of security, criminality, war crimes and crimes against humanity, organized crime, health and misrepresentation; and
demonstrated their ability to successfully establish in Canada.
For the purposes of this public policy, approved sponsors in Canada are either:
a group of five individuals who have signed an agreement of undertaking to provide for income and settlement support that is equal to provincial social assistance rates minus any in-kind donations for one year; or
a settlement organization who has signed an agreement of undertaking to provide immediate settlement support for a period of time that will be established by the Department, as well as income support that is equal to provincial social assistance rates minus any in-kind donations for one year.
Green Books issued to Tibetans outside of Tibet can be accepted as proof of identity for the purposes of this public policy. Applicants without a Green Book must establish their identity as a displaced Tibetan to the satisfaction of the Immigration Officer through alternate means.
Applicants wishing to settle in Québec will be subject to the Province of Québec’s selection criteria further to subsection 25.2 (3) of IRPA, and cannot be granted
Tuesday, December 6, 2011
The Dalai Lama’s latest book"Beyond Religion"
DHARAMSHALA, December 6: Tibetan spiritual leader His Holiness the Dalai Lama’s latest offering to his worldwide readers, “Beyond Religion: Ethics for a Whole World” will be hitting the stands today.
The book published by Boston based Houghton Mifflin Harcourt was announced in July and is being billed as the Dalai Lama’s “first and only book focused on his secular teachings” with a stirring call to “move beyond religion for the guidance to improve human life on individual, community, and global levels”.
The Dalai Lama has written and co-authored over a hundred books, the latest being, “My Spiritual Journey” published in 2010.
In an excerpt from the book released by the publishers, the Tibetan leader looks back at his life and past experiences to advocate for a “way of thinking about spirituality and ethics that is beyond religion”.
“I am an old man now. I was born in 1935 in a small village in north-eastern Tibet. For reasons beyond my control, I have lived most of my adult life as a stateless refugee in India, which has been my second home for over 50 years. I often joke that I am India’s longest-staying guest. In common with other people of my age, I have witnessed many of the dramatic events that have shaped the world we live in. Since the late 1960s, I have also travelled a great deal, and have had the honour to meet people from many different backgrounds: not just presidents and prime ministers, kings and queens, and leaders from all the world’s great religious traditions, but also a great number of ordinary people from all walks of life.
“It is clear that something is seriously lacking in the way we humans are going about things. But what is it that we lack? The fundamental problem, I believe, is that at every level we are giving too much attention to the external material aspects of life while neglecting moral ethics and inner values.
“Today, however, any religion-based answer to the problem of our neglect of inner values can never be universal, and so will be inadequate. What we need today is an approach to ethics which makes no recourse to religion and can be equally acceptable to those with faith and those without: a secular ethics.
“I am confident that it is both possible and worthwhile to attempt a new secular approach to universal ethics. My confidence comes from my conviction that all of us, all human beings, are basically inclined or disposed toward what we perceive to be good. Whatever we do, we do because we think it will be of some benefit. At the same time, we all appreciate the kindness of others. We are all, by nature, oriented toward the basic human values of love and compassion. We all prefer the love of others to their hatred. We all prefer others’ generosity to their meanness. And who among us does not prefer tolerance, respect and forgiveness of our failings to bigotry, disrespect and resentment?”
Calling “Beyond Religion” an essential statement from the Dalai Lama, the publishers in a release said that the book serves as a “blueprint” for all those who yearn for a life of spiritual contentment and joy.
While Kirkus Reviews rated the book as an “impressive guide for teaching religious tolerance and respect to readers of all ages,” Publishers Weekly called the book "wise" and "humane" and an “incisive statement of His Holiness's thinking on ways to bring peace to a suffering world”.
There is also an audio version of the book read by celebrated actor Martin Sheen. The audio version released today is available to download for free through December 2
The book published by Boston based Houghton Mifflin Harcourt was announced in July and is being billed as the Dalai Lama’s “first and only book focused on his secular teachings” with a stirring call to “move beyond religion for the guidance to improve human life on individual, community, and global levels”.
The Dalai Lama has written and co-authored over a hundred books, the latest being, “My Spiritual Journey” published in 2010.
In an excerpt from the book released by the publishers, the Tibetan leader looks back at his life and past experiences to advocate for a “way of thinking about spirituality and ethics that is beyond religion”.
“I am an old man now. I was born in 1935 in a small village in north-eastern Tibet. For reasons beyond my control, I have lived most of my adult life as a stateless refugee in India, which has been my second home for over 50 years. I often joke that I am India’s longest-staying guest. In common with other people of my age, I have witnessed many of the dramatic events that have shaped the world we live in. Since the late 1960s, I have also travelled a great deal, and have had the honour to meet people from many different backgrounds: not just presidents and prime ministers, kings and queens, and leaders from all the world’s great religious traditions, but also a great number of ordinary people from all walks of life.
“It is clear that something is seriously lacking in the way we humans are going about things. But what is it that we lack? The fundamental problem, I believe, is that at every level we are giving too much attention to the external material aspects of life while neglecting moral ethics and inner values.
“Today, however, any religion-based answer to the problem of our neglect of inner values can never be universal, and so will be inadequate. What we need today is an approach to ethics which makes no recourse to religion and can be equally acceptable to those with faith and those without: a secular ethics.
“I am confident that it is both possible and worthwhile to attempt a new secular approach to universal ethics. My confidence comes from my conviction that all of us, all human beings, are basically inclined or disposed toward what we perceive to be good. Whatever we do, we do because we think it will be of some benefit. At the same time, we all appreciate the kindness of others. We are all, by nature, oriented toward the basic human values of love and compassion. We all prefer the love of others to their hatred. We all prefer others’ generosity to their meanness. And who among us does not prefer tolerance, respect and forgiveness of our failings to bigotry, disrespect and resentment?”
Calling “Beyond Religion” an essential statement from the Dalai Lama, the publishers in a release said that the book serves as a “blueprint” for all those who yearn for a life of spiritual contentment and joy.
While Kirkus Reviews rated the book as an “impressive guide for teaching religious tolerance and respect to readers of all ages,” Publishers Weekly called the book "wise" and "humane" and an “incisive statement of His Holiness's thinking on ways to bring peace to a suffering world”.
There is also an audio version of the book read by celebrated actor Martin Sheen. The audio version released today is available to download for free through December 2
Saturday, December 3, 2011
བོད་རང་སྐྱོང་ཨེ། ང་ཚོར་རང་བཙན་དགོས།
འདོན་སྤེལ། ༢༠༡༡/༡༢/༠༣
སྙན་བཟང་གཡུང་དྲུང་ཚེ་རིང་།
བཙན་བྱོལ་དུ་འཁྲུངས་པའི་ལམ་དབུ་མ་ནི་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཕན་གྱི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་ཡིན་ཞེས་ང་ཚོས་མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་གྱུར་གྱིས་བརྗོད་བཞིན་ཡོད། མི་ལོ་སུམ་བཅུ་ལྷག་ལ་སྲིད་ཇུས་འདི་ཉིད་གླེང་སྟོབས་ཀྱིས་ད་ནི་ང་ཚོའི་འགྲམ་པའི་འཕྲུལ་འཁོར་ཟད་ལ་ཉེ། དོན་དངོས་སུ་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་དུ་ང་ཚོས་གླེང་བཞིན་པའི་སྲིད་ཇུས་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་དོན་ལ་གྲུབ་འབྲས་ག་རེ་བྱུང་ཡོད་དམ། བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་བར་ལ་གྲོས་མོལ་གསལ་ལ་མ་གསལ་བ་ཞིག་དང་། མགོ་ཚོས་ལ་མ་ཚོས་པ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་དག་སྲིད་ཇུས་འདིའི་གྲུབ་འབྲས་སུ་རློམ་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། གྲུབ་འབྲས་འདིས་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་ཕར་ཞོག ཐ་ན་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་དུ་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་གཅིག་ཀྱང་ཀློད་ཐུབ་མེད། མ་འོངས་པ་ནའང་སྲིད་ཇུས་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་བདེན་མཐའ་སེལ་ཐུབ་རྒྱུ་མིན་པ་འདྲ། ཉེ་ཆར་‘‘དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་ཀྱི་བརྡ་ཁྱབ་’’ཅེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ནང་དུ་‘‘ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གི་གནས་ཚུལ་དང་རྒྱ་གཞུང་གི་དབང་འཛིན་པ་ཚོས་ཧ་ཅང་གདུག་རྩུབ་ཆེ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་བལྟས་ན་གྲོས་མོལ་ཡོང་ཐབས་འབད་རྩོལ་བྱ་རྒྱུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་མེད་པ་ལྟ་བུ་རེད་’’ཅེས་གསུངས་ཡོད། ཚིག་དུམ་འདི་ནི་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་ཀྱིས་གསུངས་ཤིང་། ཡུན་རིང་པོར་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་གནང་མཁན་རྒྱ་རི་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་གསུངས་པ་ཞིག་རེད།
༡༩༧༩ ལོར་ཏིན་ཞའོ་ཕིན་གྱིས་གློ་བུར་དུ་‘‘རང་བཙན་མིན་པའི་སྐད་ཆ་ག་རེ་ཡོད་ན་བཤད་ཆོག་’’ཅེས་རྔ་ཞིག་བརྡུངས་མ་ཐག ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། བོད་གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་གནས་སྟངས་ནི་ཆེས་ཛ་དྲག་ཏུ་དགོངས་ནས་འཆམ་ཞིག་འཁྲབ་ཁུལ་གྱིས་སྲིད་ཇུས་འདི་བཏོན་པ་མ་གཏོགས། ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་གཙོས་པའི་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་པ་ཞིག་དང་། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ཀྱང་བོད་རང་བཙན་ལ་བསྙད་དེ་མི་དགའ་བའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་པ་ཞིག་མ་རེད་སྙམ། ཡིན་ནའང་། སྐབས་དེར་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་གསུངས་པའི་‘‘བོད་ཀྱི་མཐའ་མའི་ཐག་གཅོད་བོད་མི་མང་གིས་གནང་གི་རེད་’’ཅེས་པའི་གསུང་དུམ་འདི་ནི་གནད་འགག་ཅན་ཞིག་ཏུ་མཐོང་ཞིང་། གསུང་དུམ་འདིའི་ནུས་སྟོབས་ཀྱིས་ཡུན་རིང་པོར་བོད་རང་བཙན་གྱི་དྲོད་རླབས་ཡལ་བཅུག་མེད། ཕྱིས་སུ་ང་ཚོས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་སུ་གསལ་བའི་ས་གནས་མི་རིགས་ཁག་གི་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་གླེང་བ་དེས། གོང་གི་གསུང་དུམ་འདི་ལ་དོ་ཕོག་དང་། ནུས་པ་ཇེ་ཞན་དུ་བཏང་ཡོད།
༡༩༨༧ ལོར་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞི་བའི་དོན་ཚན་ལྔ་དང་། ༡༩༨༨ ལོར་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞི་བའི་གྲོས་འཆར་དོན་ཚན་ལྔའི་དགོངས་དོན་དང་། ལྷག་པར་ནང་གསེས་དོན་ཚན་ལྔ་པའི་སྐོར་ལ་འགྲེལ་བཤད་ཞིབ་གསལ་གནང་ཡོད། ཡིན་ནའང་། སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་ལམ་དབུ་མའི་འགྲེལ་བཤད་འདི་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྲིད་དོན་པ་གཙོས་པའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་མང་པོ་ཞིག་རྡོ་ཁབ་ལེན་གྱིས་ལྕགས་དྲངས་པ་བཞིན་བྱུང་བ་ཞིག་མིན་པ་འདྲ། དོན་དངོས་སུ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཐད་སེམས་ཁུར་གནང་བར་རིགས་གཉིས་འདུག རིགས་གཅིག་གིས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་འཐབ་རྩོད་ལ་བརྩི་མཐོང་གིས་བོད་རྒྱབ་ཏུ་ལངས་པ་དང་། རིགས་གཞན་པ་དེས་བོད་ཀྱི་ཛ་དྲག་གི་གནས་བབ་བརྩེ་བའི་ཨ་ལོང་ནང་དུ་བསུས་ཏེ་བོད་པར་གཞོགས་འདེགས་ཀྱི་ལག་པ་སྲིང་བཞིན་ཡོད།
ལམ་དབུ་མའི་རྒྱབ་ཀྱི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ལ་འདོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་མཁན་ཞིག་ཡོད་པ་ནི། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་པ་དང་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཚོ་རེད། དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་འདི་ཚོས་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་རྒྱ་ནག་པ་དུང་ཕྱུར་གཉིས་ལྷག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩ་འཕྲོག་བཏང་བར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཕྱོགས་གཞན་པ་ཞིག་ནས་བོད་མིའི་རང་དབང་གི་ཐོབ་ཐང་སྟེ་བོད་རང་བཙན་གླེང་གི་མེད། རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་ཅན་དུ་གྲགས་པའི་ཤེས་ཡོན་པ་ཚོའི་ནང་དུ། ཚའོ་ཁྲང་ཆིང་དང་ཞའོ་ཧུའེ་གཉིས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་‘‘བོད་དེ་ནམ་ཞར་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་ཁོངས་ཆ་ཤས་མིན་’’ཞེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་དང་། ལྦེ་ཅིན་ཧྲིན་གྱིས་བརྩམས་པའི་‘‘བཙོན་ཁང་ནས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་སྐོར་ཏིན་ཞའོ་ཕིན་ལ་བཏང་བ་ཡི་གེ་’’ཞེས་པ་ལྟ་བུའི་རྩོམ་ཡིག་རྣོན་པོ་འབྲི་ཐུབ་མཁན་རེ་ཟུང་ཞིག་ལས་བྱུང་མེད། འདི་ལ་བསམས་སྐབས། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་པ་དང་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཕལ་མོ་ཆེས་དགོས་མཁོ་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ལམ་དབུ་མར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་གི་ཡོད་པ་ལས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྩི་བཀུར་བྱེད་ཀྱི་མེད།
དེས་ན། ད་བར་དུ་ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་ལམ་དབུ་མར་བརྟེན་དགོས་བྱུང་བ་
དང་། སྲིད་ཇུས་འདི་ལའང་འཕོ་འགྱུར་གྱི་བསེར་བུ་ཙམ་ཡང་མ་ཤོར་བའི་གནད་འགག་དེ་མཐར་གཏུགས་ན་འཚེ་བ་མེད་པའི་ལྟ་གྲུབ་དང་དད་པ་དག་སྣང་གཉིས་ལ་ཐུག་འདུག ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་‘‘ངས་བདམས་པའི་ལམ་དབུ་མའི་སྲིད་ཇུས་ལ་འགྱུར་བ་མེད་’’ཅེས་གསུངས་བཞིན་དུ་མང་མོས་འོས་བསྡུའི་སྐོར་ལ་བཀའ་སློབ་བསྩལ་ཡོད་པ་དང་། བཙན་བྱོལ་གྱི་བོད་མི་ཚོས་ཀྱང་རང་གི་རྩ་བའི་བླ་མའི་ཞལ་རས་སྒོམ་བཞིན་ལམ་དབུ་མར་འོས་ཤོག་བླུགས་ཡོད། ང་ཚོས་མཁྱེན་དགོས་པ་ཞིག་ལ། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་གི་རྣམ་སྤྲུལ་རེད། བོད་ཁ་བ་ཅན་དུ་ཤ་གཟུགས་ཀྱིས་བྱོན་པ་རེད། རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་ཐུབ་བསྟན་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས་རང་ལུས་བོད་ལ་བསྲེགས་ཏེ་སྐུ་གཤེགས་ཁར་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་དཔའ་བོ་དམ་པ་ཁོང་ལ་‘‘དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་མ་གནང་’’ཞེས་གསུངས་ཡོད། ཚིག་འདི་འདྲ་འཛམ་གླིང་གི་སྲིད་དོན་པ་སུ་ཞིག་གིས་གསུང་ཐུབ་བམ། ཡིན་ནའང་། ང་ཚོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་གཙོས་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་གི་རྣམ་སྤྲུལ་མ་རེད།
ལར་ནས་ལམ་དབུ་མའི་ཐབས་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གླེང་བ་ནི་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྐོར་ནས་ཤོད་ཅིང་། བོད་འདི་ཉམ་ཆུང་ནུས་མེད་ཟུངས་ཟད་དུ་གྱུར་སྟབས་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རོགས་སྐྱོར་མེད་ཚེ་འཚོ་ཐབས་མེད་པའི་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡོད། འདི་ལ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་གན་ངྷིས་‘‘ཁྱེད་རང་ལ་སྟག་གི་གཤིས་ཀའམ་སྟག་གི་རང་བཞིན་དེ་དགོས་ཀྱང་སྟག་མི་དགོས་པ་རེད’’ཅེས་གསུངས་ཡོད། ཡང་། བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་ང་ཚོར་རང་སྐྱོང་སྤྲད་ན་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཞིག་ཡོད་སྙམ་བཞིན་ཡོད། མ་གཞི་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ལ་རང་སྐྱོང་སྤྲོད་མིན་མི་ཤེས་མོད། རྒྱ་གཞུང་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལྔ་བཅུ་ང་དྲུག་གི་ནང་ནས་ང་ཚོར་དམིགས་བསལ་གྱི་ཐོབ་ཐང་ཞིག་སྤྲོད་ཐུབ་བམ། ཐོབ་ཐང་འདི་མེད་ཚེ་ང་ཚོར་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་རྩ་ཆེན་པོ་དེ་ཡང་མེད་པ་ལྟ་བུར་མཐོང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བཤད་ན། བོད་རྒྱ་གཉིས་སྤྱི་ཚོགས་གཅིག་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་བསྡད་ནས་འཆམ་མཐུན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་བསྐྲུན་ཐུབ་མིན་ང་ལ་མཚོན་ན་དོགས་པ་རེད་ལ། བོད་ཀྱི་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་གསོད་མཁན་གྱི་མི་རིགས་ཤིག་དང་མཉམ་དུ་གནས་འདོད་ཀྱི་བློ་ལྡང་བ་ནི་ཡ་མཚན་ཅན་དུ་མཐོང་།
ད་ནི་བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ན་སྙིང་དམར་པོ་ཐང་ལ་ལྷུང་གྲབས་བྱེད། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་དུ་ཁྲག་གི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བཞིན་འདུག ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་སྒྱུར་སློབ་གསོ་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་མི་རབས་གསར་པ་ཚོའི་བོད་ལྕེ་རྒྱ་ལྕེ་གཙང་མར་འགྱུར་བར་བྱེད་ཅིང་། བོད་ཀྱི་འབྲོག་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་གྲོང་ཁྱེར་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཏེ་སྲོལ་རྒྱུན་རྩ་གཏོར་བྱེད་མགོ་ཚུགས་ཡོད། བོད་གཞིས་ལུས་མི་མང་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གིས་དྲངས་པའི་གདུག་རྩུབ་སེམས་ཀྱིས་མ་ཐེག་པར་ཞི་རྒོལ་དང་། ཐ་ན་རང་གི་གཅེས་ཤིང་ཕངས་པའི་ལུས་པོ་འདི་ཡང་མེ་ལ་སྒྲོན་བཞིན་ཡོད། ང་ཚོར་བོད་གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་མྱུར་གྱིས་སྐྱོབ་པའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ལྟ་བུའི་ནུས་པ་མེད་ཀྱང་། གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་སྣང་མེད་རྒྱ་ཡན་དུ་མ་བསྐྱུར་བར་དེ་ལ་བརྩི་མཐོང་གིས་སྲིད་ཇུས་ཤིག་སྤེལ་ན་ཅི་ལ་མི་ཆོག་དྲན་བྱུང་།
ང་ཚོར་དབུ་འཁྲིད་ཅིག་དགོས་པ་རེད། དབུ་འཁྲིད་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་བློན་ལས་གཞན་ངས་བཙལ་ཀྱང་རྙེད་མ་བྱུང་། ཁོང་གིས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་མངོན་འདོད་ལ་དཔག་པའི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་སྤེལ་ཐུབ་ཚེ། དེ་ནི་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་གུས་མི་གུས་དང་། རྒྱ་ནག་ལ་ཁོང་ཁྲོ་སློང་མི་སློང་གི་སྐད་ཆ་མ་རེད། ང་ཚོས་ཐོབ་ཐང་ཞིག་གླེང་གི་ཡོད་པ་རེད། མི་རིགས་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་ཁེ་དབང་གི་རྩ་དོན་འདིའི་ཐད་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྤྱི་ཆིངས་གཉིས་ནང་། ‘‘མི་རིགས་སོ་སོའི་མི་དམངས་ཚང་མར་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་དབང་ཆ་ཡོད་’’ཅེས་དང་། ‘‘སྤྱི་ཆིངས་འདི་འཇོག་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མས། རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་དབང་ཆ་འདི་མངོན་དུ་འགྱུར་བར་སྐུལ་སྤེལ་བྱེད་དགོས་’’ཞེས་གསུངས་ཡོད།
ཉིན་ཁ་ཤས་ཀྱི་གོང་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་བློན་གྱིས་‘‘མ་འོངས་པར་རྒྱ་གར་ནང་གི་བོད་པའི་གནས་སྟངས་ལ་འགྱུར་བ་གང་ཡང་འགྲོ་གི་མ་རེད། དེ་གསལ་པོ་བཟོས་ཟིན་པ་ཡིན། དེ་སྔ་དང་ད་བར་ནང་བཞིན་མུ་མཐུད་ནས་གནས་ཀྱི་རེད’’ཅེས་གསུངས་ཡོད། དེ་བདེན་ན་‘‘བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་’’འདི་ཡང་ཕྱིར་རྩིས་ལེན་གྱིས་བོད་ཀྱི་རང་བཙན་ལེན་ཐབས་ལ་འཆར་ཟིན་གྱི་རི་མོ་ཡག་པོ་ཞིག་འཐེན་དགོས་ཤིང་། མ་འོངས་བོད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཚོལ་སྒྲུབ་དང་། ལས་འགུལ་སྤེལ་ཕྱོགས། རྒྱབ་སྐྱོར་འཚོལ་སྟངས་བཅས་ཀྱི་ཐད་ལ་བགྲོ་གླེང་ཆེན་མོ་རེ་འཚོགས་ཏེ་གྲོས་བསྡུར་ཞིབ་ལྷུག་གནང་དགོས་ཤིང་། ལྷག་པར་དུ་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་སེམས་དང་སེམས་ཀྱི་བར་ཐག་སྲིད་ཕྱོགས་ནས་དམ་པོར་བཟོ་དགོས་པ་ནི་དུས་ལ་བབ་ཡོད་པར་སེམས།
ང་ཚོས་དམངས་གཙོ་ཞེས་ག་ཚོད་བཤད་ཀྱང་། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་མངོན་འདོད་དང་མཐུན་པའི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་སྤེལ་མ་ཐུབ་ཚེ། ང་ཚོའི་དམངས་གཙོ་ཞེས་པ་ནི་དམངས་གཙོ་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་མིན། དེ་ལ་ནུས་སྟོབས་ཀྱང་མེད། བོད་ཀྱི་བཙན་པོ་དག་གིས་གཙོས་པའི་དཔའ་རྟུལ་ཁྲི་ཕྲག་གི་ཀྭི་སྒྲས་བཞེངས་པའི་བོད་རྒྱལ་ཁབ་འདི་སླར་ཡང་རང་བཙན་ཅན་དུ་གནས་མི་གནས་ཀྱི་འགན་བབ་འདི་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་བོད་མི་མང་ལ་ཡོད། དེ་བཞིན་དུ་ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་ཇུས་འདི་ཡང་རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་ཅིག་མིན་པ་མཁྱེན་དགོས་པར་མ་ཟད། བོད་རང་བཙན་མ་ཐོབ་ན་ང་ཚོ་ནམ་ཡང་རྒྱ་ནག་མི་རིགས་གཙོས་པའི་མི་རིགས་གཞན་གྱི་བྲག་གཡོག་ཡིན་པ་མ་བརྗེད་རོགས་ཞེས་བརྗོད་འདོད་དོ
སྙན་བཟང་གཡུང་དྲུང་ཚེ་རིང་།
བཙན་བྱོལ་དུ་འཁྲུངས་པའི་ལམ་དབུ་མ་ནི་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཕན་གྱི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་ཡིན་ཞེས་ང་ཚོས་མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་གྱུར་གྱིས་བརྗོད་བཞིན་ཡོད། མི་ལོ་སུམ་བཅུ་ལྷག་ལ་སྲིད་ཇུས་འདི་ཉིད་གླེང་སྟོབས་ཀྱིས་ད་ནི་ང་ཚོའི་འགྲམ་པའི་འཕྲུལ་འཁོར་ཟད་ལ་ཉེ། དོན་དངོས་སུ་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་དུ་ང་ཚོས་གླེང་བཞིན་པའི་སྲིད་ཇུས་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་དོན་ལ་གྲུབ་འབྲས་ག་རེ་བྱུང་ཡོད་དམ། བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་བར་ལ་གྲོས་མོལ་གསལ་ལ་མ་གསལ་བ་ཞིག་དང་། མགོ་ཚོས་ལ་མ་ཚོས་པ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་དག་སྲིད་ཇུས་འདིའི་གྲུབ་འབྲས་སུ་རློམ་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། གྲུབ་འབྲས་འདིས་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་ཕར་ཞོག ཐ་ན་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་དུ་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་གཅིག་ཀྱང་ཀློད་ཐུབ་མེད། མ་འོངས་པ་ནའང་སྲིད་ཇུས་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་བདེན་མཐའ་སེལ་ཐུབ་རྒྱུ་མིན་པ་འདྲ། ཉེ་ཆར་‘‘དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་ཀྱི་བརྡ་ཁྱབ་’’ཅེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ནང་དུ་‘‘ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གི་གནས་ཚུལ་དང་རྒྱ་གཞུང་གི་དབང་འཛིན་པ་ཚོས་ཧ་ཅང་གདུག་རྩུབ་ཆེ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་བལྟས་ན་གྲོས་མོལ་ཡོང་ཐབས་འབད་རྩོལ་བྱ་རྒྱུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་མེད་པ་ལྟ་བུ་རེད་’’ཅེས་གསུངས་ཡོད། ཚིག་དུམ་འདི་ནི་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་ཀྱིས་གསུངས་ཤིང་། ཡུན་རིང་པོར་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་གནང་མཁན་རྒྱ་རི་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་གསུངས་པ་ཞིག་རེད།
༡༩༧༩ ལོར་ཏིན་ཞའོ་ཕིན་གྱིས་གློ་བུར་དུ་‘‘རང་བཙན་མིན་པའི་སྐད་ཆ་ག་རེ་ཡོད་ན་བཤད་ཆོག་’’ཅེས་རྔ་ཞིག་བརྡུངས་མ་ཐག ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། བོད་གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་གནས་སྟངས་ནི་ཆེས་ཛ་དྲག་ཏུ་དགོངས་ནས་འཆམ་ཞིག་འཁྲབ་ཁུལ་གྱིས་སྲིད་ཇུས་འདི་བཏོན་པ་མ་གཏོགས། ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་གཙོས་པའི་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་པ་ཞིག་དང་། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ཀྱང་བོད་རང་བཙན་ལ་བསྙད་དེ་མི་དགའ་བའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་པ་ཞིག་མ་རེད་སྙམ། ཡིན་ནའང་། སྐབས་དེར་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་གསུངས་པའི་‘‘བོད་ཀྱི་མཐའ་མའི་ཐག་གཅོད་བོད་མི་མང་གིས་གནང་གི་རེད་’’ཅེས་པའི་གསུང་དུམ་འདི་ནི་གནད་འགག་ཅན་ཞིག་ཏུ་མཐོང་ཞིང་། གསུང་དུམ་འདིའི་ནུས་སྟོབས་ཀྱིས་ཡུན་རིང་པོར་བོད་རང་བཙན་གྱི་དྲོད་རླབས་ཡལ་བཅུག་མེད། ཕྱིས་སུ་ང་ཚོས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་སུ་གསལ་བའི་ས་གནས་མི་རིགས་ཁག་གི་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་གླེང་བ་དེས། གོང་གི་གསུང་དུམ་འདི་ལ་དོ་ཕོག་དང་། ནུས་པ་ཇེ་ཞན་དུ་བཏང་ཡོད།
༡༩༨༧ ལོར་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞི་བའི་དོན་ཚན་ལྔ་དང་། ༡༩༨༨ ལོར་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞི་བའི་གྲོས་འཆར་དོན་ཚན་ལྔའི་དགོངས་དོན་དང་། ལྷག་པར་ནང་གསེས་དོན་ཚན་ལྔ་པའི་སྐོར་ལ་འགྲེལ་བཤད་ཞིབ་གསལ་གནང་ཡོད། ཡིན་ནའང་། སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་ལམ་དབུ་མའི་འགྲེལ་བཤད་འདི་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྲིད་དོན་པ་གཙོས་པའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་མང་པོ་ཞིག་རྡོ་ཁབ་ལེན་གྱིས་ལྕགས་དྲངས་པ་བཞིན་བྱུང་བ་ཞིག་མིན་པ་འདྲ། དོན་དངོས་སུ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཐད་སེམས་ཁུར་གནང་བར་རིགས་གཉིས་འདུག རིགས་གཅིག་གིས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་འཐབ་རྩོད་ལ་བརྩི་མཐོང་གིས་བོད་རྒྱབ་ཏུ་ལངས་པ་དང་། རིགས་གཞན་པ་དེས་བོད་ཀྱི་ཛ་དྲག་གི་གནས་བབ་བརྩེ་བའི་ཨ་ལོང་ནང་དུ་བསུས་ཏེ་བོད་པར་གཞོགས་འདེགས་ཀྱི་ལག་པ་སྲིང་བཞིན་ཡོད།
ལམ་དབུ་མའི་རྒྱབ་ཀྱི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ལ་འདོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་མཁན་ཞིག་ཡོད་པ་ནི། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་པ་དང་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཚོ་རེད། དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་འདི་ཚོས་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་རྒྱ་ནག་པ་དུང་ཕྱུར་གཉིས་ལྷག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩ་འཕྲོག་བཏང་བར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཕྱོགས་གཞན་པ་ཞིག་ནས་བོད་མིའི་རང་དབང་གི་ཐོབ་ཐང་སྟེ་བོད་རང་བཙན་གླེང་གི་མེད། རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་ཅན་དུ་གྲགས་པའི་ཤེས་ཡོན་པ་ཚོའི་ནང་དུ། ཚའོ་ཁྲང་ཆིང་དང་ཞའོ་ཧུའེ་གཉིས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་‘‘བོད་དེ་ནམ་ཞར་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་ཁོངས་ཆ་ཤས་མིན་’’ཞེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་དང་། ལྦེ་ཅིན་ཧྲིན་གྱིས་བརྩམས་པའི་‘‘བཙོན་ཁང་ནས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་སྐོར་ཏིན་ཞའོ་ཕིན་ལ་བཏང་བ་ཡི་གེ་’’ཞེས་པ་ལྟ་བུའི་རྩོམ་ཡིག་རྣོན་པོ་འབྲི་ཐུབ་མཁན་རེ་ཟུང་ཞིག་ལས་བྱུང་མེད། འདི་ལ་བསམས་སྐབས། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་པ་དང་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཕལ་མོ་ཆེས་དགོས་མཁོ་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ལམ་དབུ་མར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་གི་ཡོད་པ་ལས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྩི་བཀུར་བྱེད་ཀྱི་མེད།
དེས་ན། ད་བར་དུ་ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་ལམ་དབུ་མར་བརྟེན་དགོས་བྱུང་བ་
དང་། སྲིད་ཇུས་འདི་ལའང་འཕོ་འགྱུར་གྱི་བསེར་བུ་ཙམ་ཡང་མ་ཤོར་བའི་གནད་འགག་དེ་མཐར་གཏུགས་ན་འཚེ་བ་མེད་པའི་ལྟ་གྲུབ་དང་དད་པ་དག་སྣང་གཉིས་ལ་ཐུག་འདུག ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་‘‘ངས་བདམས་པའི་ལམ་དབུ་མའི་སྲིད་ཇུས་ལ་འགྱུར་བ་མེད་’’ཅེས་གསུངས་བཞིན་དུ་མང་མོས་འོས་བསྡུའི་སྐོར་ལ་བཀའ་སློབ་བསྩལ་ཡོད་པ་དང་། བཙན་བྱོལ་གྱི་བོད་མི་ཚོས་ཀྱང་རང་གི་རྩ་བའི་བླ་མའི་ཞལ་རས་སྒོམ་བཞིན་ལམ་དབུ་མར་འོས་ཤོག་བླུགས་ཡོད། ང་ཚོས་མཁྱེན་དགོས་པ་ཞིག་ལ། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་གི་རྣམ་སྤྲུལ་རེད། བོད་ཁ་བ་ཅན་དུ་ཤ་གཟུགས་ཀྱིས་བྱོན་པ་རེད། རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་ཐུབ་བསྟན་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས་རང་ལུས་བོད་ལ་བསྲེགས་ཏེ་སྐུ་གཤེགས་ཁར་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་དཔའ་བོ་དམ་པ་ཁོང་ལ་‘‘དགྲ་བོའི་ཕྱོགས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་མ་གནང་’’ཞེས་གསུངས་ཡོད། ཚིག་འདི་འདྲ་འཛམ་གླིང་གི་སྲིད་དོན་པ་སུ་ཞིག་གིས་གསུང་ཐུབ་བམ། ཡིན་ནའང་། ང་ཚོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་གཙོས་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་གི་རྣམ་སྤྲུལ་མ་རེད།
ལར་ནས་ལམ་དབུ་མའི་ཐབས་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གླེང་བ་ནི་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྐོར་ནས་ཤོད་ཅིང་། བོད་འདི་ཉམ་ཆུང་ནུས་མེད་ཟུངས་ཟད་དུ་གྱུར་སྟབས་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རོགས་སྐྱོར་མེད་ཚེ་འཚོ་ཐབས་མེད་པའི་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡོད། འདི་ལ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་གན་ངྷིས་‘‘ཁྱེད་རང་ལ་སྟག་གི་གཤིས་ཀའམ་སྟག་གི་རང་བཞིན་དེ་དགོས་ཀྱང་སྟག་མི་དགོས་པ་རེད’’ཅེས་གསུངས་ཡོད། ཡང་། བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་ང་ཚོར་རང་སྐྱོང་སྤྲད་ན་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཞིག་ཡོད་སྙམ་བཞིན་ཡོད། མ་གཞི་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ལ་རང་སྐྱོང་སྤྲོད་མིན་མི་ཤེས་མོད། རྒྱ་གཞུང་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལྔ་བཅུ་ང་དྲུག་གི་ནང་ནས་ང་ཚོར་དམིགས་བསལ་གྱི་ཐོབ་ཐང་ཞིག་སྤྲོད་ཐུབ་བམ། ཐོབ་ཐང་འདི་མེད་ཚེ་ང་ཚོར་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་རྩ་ཆེན་པོ་དེ་ཡང་མེད་པ་ལྟ་བུར་མཐོང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བཤད་ན། བོད་རྒྱ་གཉིས་སྤྱི་ཚོགས་གཅིག་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་བསྡད་ནས་འཆམ་མཐུན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་བསྐྲུན་ཐུབ་མིན་ང་ལ་མཚོན་ན་དོགས་པ་རེད་ལ། བོད་ཀྱི་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་གསོད་མཁན་གྱི་མི་རིགས་ཤིག་དང་མཉམ་དུ་གནས་འདོད་ཀྱི་བློ་ལྡང་བ་ནི་ཡ་མཚན་ཅན་དུ་མཐོང་།
ད་ནི་བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ན་སྙིང་དམར་པོ་ཐང་ལ་ལྷུང་གྲབས་བྱེད། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་དུ་ཁྲག་གི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བཞིན་འདུག ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་སྒྱུར་སློབ་གསོ་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་མི་རབས་གསར་པ་ཚོའི་བོད་ལྕེ་རྒྱ་ལྕེ་གཙང་མར་འགྱུར་བར་བྱེད་ཅིང་། བོད་ཀྱི་འབྲོག་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་གྲོང་ཁྱེར་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཏེ་སྲོལ་རྒྱུན་རྩ་གཏོར་བྱེད་མགོ་ཚུགས་ཡོད། བོད་གཞིས་ལུས་མི་མང་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གིས་དྲངས་པའི་གདུག་རྩུབ་སེམས་ཀྱིས་མ་ཐེག་པར་ཞི་རྒོལ་དང་། ཐ་ན་རང་གི་གཅེས་ཤིང་ཕངས་པའི་ལུས་པོ་འདི་ཡང་མེ་ལ་སྒྲོན་བཞིན་ཡོད། ང་ཚོར་བོད་གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་མྱུར་གྱིས་སྐྱོབ་པའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ལྟ་བུའི་ནུས་པ་མེད་ཀྱང་། གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་སྣང་མེད་རྒྱ་ཡན་དུ་མ་བསྐྱུར་བར་དེ་ལ་བརྩི་མཐོང་གིས་སྲིད་ཇུས་ཤིག་སྤེལ་ན་ཅི་ལ་མི་ཆོག་དྲན་བྱུང་།
ང་ཚོར་དབུ་འཁྲིད་ཅིག་དགོས་པ་རེད། དབུ་འཁྲིད་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་བློན་ལས་གཞན་ངས་བཙལ་ཀྱང་རྙེད་མ་བྱུང་། ཁོང་གིས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་མངོན་འདོད་ལ་དཔག་པའི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་སྤེལ་ཐུབ་ཚེ། དེ་ནི་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་གུས་མི་གུས་དང་། རྒྱ་ནག་ལ་ཁོང་ཁྲོ་སློང་མི་སློང་གི་སྐད་ཆ་མ་རེད། ང་ཚོས་ཐོབ་ཐང་ཞིག་གླེང་གི་ཡོད་པ་རེད། མི་རིགས་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་ཁེ་དབང་གི་རྩ་དོན་འདིའི་ཐད་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྤྱི་ཆིངས་གཉིས་ནང་། ‘‘མི་རིགས་སོ་སོའི་མི་དམངས་ཚང་མར་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་དབང་ཆ་ཡོད་’’ཅེས་དང་། ‘‘སྤྱི་ཆིངས་འདི་འཇོག་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མས། རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་དབང་ཆ་འདི་མངོན་དུ་འགྱུར་བར་སྐུལ་སྤེལ་བྱེད་དགོས་’’ཞེས་གསུངས་ཡོད།
ཉིན་ཁ་ཤས་ཀྱི་གོང་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་བློན་གྱིས་‘‘མ་འོངས་པར་རྒྱ་གར་ནང་གི་བོད་པའི་གནས་སྟངས་ལ་འགྱུར་བ་གང་ཡང་འགྲོ་གི་མ་རེད། དེ་གསལ་པོ་བཟོས་ཟིན་པ་ཡིན། དེ་སྔ་དང་ད་བར་ནང་བཞིན་མུ་མཐུད་ནས་གནས་ཀྱི་རེད’’ཅེས་གསུངས་ཡོད། དེ་བདེན་ན་‘‘བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་’’འདི་ཡང་ཕྱིར་རྩིས་ལེན་གྱིས་བོད་ཀྱི་རང་བཙན་ལེན་ཐབས་ལ་འཆར་ཟིན་གྱི་རི་མོ་ཡག་པོ་ཞིག་འཐེན་དགོས་ཤིང་། མ་འོངས་བོད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཚོལ་སྒྲུབ་དང་། ལས་འགུལ་སྤེལ་ཕྱོགས། རྒྱབ་སྐྱོར་འཚོལ་སྟངས་བཅས་ཀྱི་ཐད་ལ་བགྲོ་གླེང་ཆེན་མོ་རེ་འཚོགས་ཏེ་གྲོས་བསྡུར་ཞིབ་ལྷུག་གནང་དགོས་ཤིང་། ལྷག་པར་དུ་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་སེམས་དང་སེམས་ཀྱི་བར་ཐག་སྲིད་ཕྱོགས་ནས་དམ་པོར་བཟོ་དགོས་པ་ནི་དུས་ལ་བབ་ཡོད་པར་སེམས།
ང་ཚོས་དམངས་གཙོ་ཞེས་ག་ཚོད་བཤད་ཀྱང་། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་མངོན་འདོད་དང་མཐུན་པའི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་སྤེལ་མ་ཐུབ་ཚེ། ང་ཚོའི་དམངས་གཙོ་ཞེས་པ་ནི་དམངས་གཙོ་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་མིན། དེ་ལ་ནུས་སྟོབས་ཀྱང་མེད། བོད་ཀྱི་བཙན་པོ་དག་གིས་གཙོས་པའི་དཔའ་རྟུལ་ཁྲི་ཕྲག་གི་ཀྭི་སྒྲས་བཞེངས་པའི་བོད་རྒྱལ་ཁབ་འདི་སླར་ཡང་རང་བཙན་ཅན་དུ་གནས་མི་གནས་ཀྱི་འགན་བབ་འདི་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་བོད་མི་མང་ལ་ཡོད། དེ་བཞིན་དུ་ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་ཇུས་འདི་ཡང་རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་ཅིག་མིན་པ་མཁྱེན་དགོས་པར་མ་ཟད། བོད་རང་བཙན་མ་ཐོབ་ན་ང་ཚོ་ནམ་ཡང་རྒྱ་ནག་མི་རིགས་གཙོས་པའི་མི་རིགས་གཞན་གྱི་བྲག་གཡོག་ཡིན་པ་མ་བརྗེད་རོགས་ཞེས་བརྗོད་འདོད་དོ
Subscribe to:
Posts (Atom)